Peraşamız Avraam Avinu’nun eşi Sara için bir anıt mezar yeri satın almak istemesiyle başlar. Bu yerin ne olduğu Avraam’ın malumudur. Üç meleğe yemek hazırlamak için uğraşırken Midraş’a göre kuzu elinden kaçmış ve onu Mearat Amahpela’ya getirmiştir. Avraam burada meleklerin sesini duyar ve buranın Gan Eden’in giriş kapısı olduğunu öğrenir. Bu gün dahi Mearat Amahpela’yı ziyaret edenler giriş kapısında buranın Eden’in giriş kapısı olduğu şeklinde bir yazı ile karşılaşırlar.
Bu özel yerin toprakları Efron adında bir adama aittir. Efron önce burayı Avraam’a ücretsiz olacak vereceğini ima eder. Daha sonra da olmadık bir bedel ister ve bunu oldukça çirkin bir şekilde ifade eder. “Dört yüz şekel değerinde olan bir toprak parçasının aramızda lafı mı olur?” Bundan sonraki pasuk Avraam’ın Efron’u dinlediği ifadesiyle başlar. Aslında Avraam Efron’u dinlememiş ancak çok iyi anlamıştır. Avraam bu bedeli ona öder ve ebediyete kadar o toprak parçasının sahibi olur.
Efron’un taktiği o zamandan beri birçok kurnaz satıcının kullandığı bir yöntemdir. Birçoğumuz muhtemelen birinin bize bir şey satmaya çalışırken kendimizi ‘özel’ veya ‘değerli’ hissetmemizi sağlayacak sözler ettiğini duyarız. Bunun hemen ardından da ‘senin için’ lafı ile birlikte ‘sözde’ indirimli bir fiyatla karşılaşırız. Aslında burada bir indirim yoktur. Satıcı bizi sevdiğine ve kendisi için özel olduğumuzu inandırmaya çalışmaktadır. Ortada ne bir özel durum veya benzeri yoktur. Ama bu hep karşılaştığımız bir şeydir.
Tora’da değişik yazılımlar o kişinin karakteri hakkında da bilgi verir. Raşi’nin görüşüne göre normalde ‘vav’ harfinin katılımı ile yazılan ‘Efron’ sözcüğü ödeme yapıldığının bölümünde ‘vav’ harfi olmadan ‘eksik’ yazılmaktadır. Raşi, Efron'un dürüst davranmadığı, Avraam'ın arkadaşıymış gibi davrandığı, ona çok iyi bir anlaşma yaptığı halde aslında fahiş bir miktar talep ettiği için Efron'un isminden bir harf çıkarıldığını açıklar. Bu da Efron’un pek de dürüst olmayan karakteri hakkında bilgi verir.
Bazen insanoğlu sadece şu anı ve mekânı gördükleri için dürüst davranmazlar. İnsanlar dürüstlükten uzak davranarak para kazanma veya istedikleri bir şeyi elde etme fırsatı yarattıklarını düşünürler ve bu yüzden bunu hep yaparlar. Ancak uzun vadede, bunun ‘isimlerini’, itibarlarını mahvederler. Dürüst olmayan davranışlar kısa vadede fayda sağlayabilir, ancak uzun vadede zarara neden olur. Böylesi tek bir eylem bile kişinin itibarını ve konumunu sonsuza dek mahvedebilir. Uzun vadeli düşünürsek, dürüst olmamanın bize yardım etmekten ziyade zarar verdiğini görürüz.
Efron’un kısıtlı ve dar görüşlü halini gördükten sonra bir de Sara İmenu’nun yaptıklarına bakalım. Yüz yirmi yedi yıl süren yaşamının her anının ‘iyi’ olduğu bilgelerimiz tarafından bize öğretilmektedir. İlk bakışta bunu anlamak kolay değildir. Sara hayatı boyunca birçok sıkıntı çekmiştir. Rahat bir yaşamı varken birden bire ‘göçebe’ konumuna düşer. Arkasından kıtlıkla karşılaşır ve Mısır’a gider. Burada Paro tarafından alıkonulur. Bu olayın benzeri daha sonra Pelişti Kralı Avimeleh ile yaşanır. Çocuk sahibi olamadığından hizmetçisini eşi ile evlendirir. Bu arada hizmetçisinin aşağılamalarına maruz kalır. Bütün bunları okuduktan sonra Raşi’nin ima ettiği bütün hayatının eşit derecede ‘iyi’ olduğunu anlamak kolay değildir.
Cevap, biraz daha manevi, biraz daha soyuttur. Sara’nın hayatının tamamı kolay olmasa da attığı her adım onu ‘olam aba’daki hakkına ulaştırmakta yaklaştırmaktadır. Kısa vadede, bazı zor dönemleri olmuştur. Sara, Tanrı’ya hizmet etmek ve sonsuzluk için yaşayan biridir. Bu zorluklar onun yaşamının ‘iyi’ olduğu gerçeğini değiştirecek kudrette değildir.
Anlık olarak, cazip görünen şeyler ‘ismimizi’ mahvedebilir ve bize uzun vadede zarar verebilir. Yalan söylemek, dedikodu yapmak, bir mitsvadan vazgeçmek veya yanlış olduğunu bildiğimiz bir şekilde davranmak gibi yollara meylettiğimizde, bunların her zaman, geçici, kısa vadeli faydaları olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir. Doğru davranmak uzun vadede insanı hedeflediği manevi güzelliğe yakınlaştırır.
