Yahudi toplumu ebedidir. Bu sözümüz sadece Yahudi halkının sonsuza dek var olmasının garanti altına alınması anlamına gelmez. Çünkü biz her günü hem bireysel hem de kolektif geleceğimizin bilincinde olarak yaşayan bir toplumuz. Binlerce yıl önce Avraam Avinu ile başlayan ve sonsuza dek devam edecek bir hikâyenin parçası olduğumuzu anlayarak yaşamak bizim yaşam tarzımız olmalıdır. Bizim için sadece burada ve şimdi yoktur. Her zaman geleceğimizi, mirasımızı, sahip olduğumuz sonsuz etkiyi ve çocuklarımızı ve torunlarımızı düşünürüz. Bu ‘sonsuzluk zihniyeti’ Yahudi deneyiminin tanımlayıcı özelliklerinden biridir.
Toledot peraşasında Esav'ın ilk doğum hakkını, ‘behor’ olma ayrıcalığını Yaakov'a sattığı hikâyesini okuruz. Esav tarladan yorgun ve aç bir şekilde gelir ve Yaakov'u mercimek yemeği yaparken bulur. Raşi, bu günde büyükbabaları Avraam Avinu'nun vefat ettiğini ve Yaakov'un mercimek pişirdiğini söyler. Yahudi geleneğine göre birçok yemek ‘yas’ sürecini hatırlatır. Mercimek de bunlardan biridir. Mercimeğin yuvarlak şekli Yahudi’nin sonsuzluğa olan inancımızı sembolize eder. Yahudilik bir çemberin sonu olmadığı gibi, ruhun sonsuza dek yaşadığı için yaşamın ölümden sonra sona ermediğine inanır.
Esav yemeği görür ve Yaakov’dan “aliteni na min aadom aadom aze ki ayef anohi / bu kırmızı kırmızı şeyi boğazımdan aşağı dök çünkü yorgunum” ifadesi ile yemek ister. Görünen o ki Esav mercimeklerin şeklini ve sembolizmasını değil sadece rengini görmüştür. Esav yüzeysel bakışın tezahürüdür. Ne yazık ki Esav geleceği görmekten acizdir.
Yaakov o noktada Esav’ın gelecekte Bene Yisrael’i inşa edebilecek bir lider olmayacağını görür. Esav ebedi ulusun ebedi bir atası olmaktan acizdir. Yaakov o noktada ‘behor’ olmak hakkını talep eder. Tora, Esav’ın ilk doğan hakkını küçümsediğini ve bunu memnuniyetle devrettiğini paylaşır.
İşte bizi benzersiz kılan şeylerden biri de bu uzun vadeli zihniyettir. Hayatın geçici anlardan çok daha fazlası olduğunu, şu anda önemli görünen birçok şeyin, ebedi milletin bakış açısından bakıldığında çok önemsiz ve değersiz olduğunu anlayabilmektir.
Bu gün gençlerimizin yaptıkları bir uygulamaya ‘yakından’ ve farklı bir gözle bakmaya çalışalım. Tora tarafından yasaklanan birçok şey vardır. Yahudi et ve süt ürünlerini birlikte yiyemez, pişiremez, Yahudi Şabat gününü ihlal edecek davranışlardan kaçınmalıdır. Yahudi evin saflığına dikkat etmelidir. Bütün bunların yanında önemsiz gibi görünen bir yasak daha vardır. Tora ‘dövme’ yaptırmayı yasaklar. Bu kadar yasak varken bazı Rabilerin ‘dövme’ konusunu gündeme taşımalarını anlamak kolay değildir. Ancak duruma bir de şu yönden bakalım: Dövme kalıcıdır ve dövme yaptıran kişi bunu şu an ve burada olmanın ötesini düşünmeden yaptırmaktadır.
Kişi bazen tuttuğu takımın dövmesini yaptırır. Otuz sene sonra hâlâ aynı takımı tutup tutmayacağı belirsizdir. Hatta buna ilgi duyup duymayacağını da kimse bilemez. İnsanlar bazen vücutlarının boyun gibi görünür yerlerine ejderha ve benzeri dövmeler yaptırırlar. Bir gün büyük bir şirkette, böylesi imgelerin tamamen uygunsuz olduğu bir yerde yüksek bir pozisyona atandıklarında uygunsuz bir durumda kalmayacakları konusunda nasıl emin olabilirler?
Evet, gençlerimiz veya insanlarımız bu gün bir adım bile ötesini hesaba katmadan dövme yaptırabiliyorlar. Çünkü ne yazık ki Esav gibi kısa vadeli ve yüzeysel düşünceler günümüzde daha derin ve uzun vadeli planların yerini almış durumdadır. Esav ile Yaakov arasındaki farkı görebilirsek yapmamamız gereken şeyleri daha çabuk kabullenmemiz mümkün olacaktır.
‘Sonsuzluk zihniyetiyle’ yaşadığımızda, mercimeklerin kırmızısının ötesini, bir anlamda her şeyi daha derin bir düzeyde görürüz. Bu şekilde önceliklerimizi doğru bir şekilde belirleyebilir, neyin önemli, neyin değerli olduğunu, neyin zamanımızı ve dikkatimizi hak ettiğini veya hak etmediğini bilebiliriz. Böyle yaşadığımızda, yaşamak için bize verilen her günü en iyi şekilde değerlendirebilme şansına sahip olabiliriz. Böylece bu dünyadaki zamanımızı gerçekleştirebileceğimiz en uzun vadeli hedefler için kullanabilme şansına sahip oluruz.
