Geçen ay Amerika’da son yılların en saçma spor müsabakalarından biri gerçekleşti: FIFA Kulüpler Dünya Kupası. Zaten dopdolu olan bir takvimde oyuncuları daha çok yoran ve spor severlere hak edilen bir arayı vermeyen bu saçma turnuva dünyanın dört bir yanından takımları karşı karşıya getiriyor. Bu turnuva aslında günümüzün spor dünyasındaki bir problemden ziyade bir semptom. Akıl almaz paraların harcandığı bu pastanın bütün dilimleri UEFA, Premier Lig veya CONCACAF gibi organizasyonlara gittiği için, aç FIFA’nın kendi kendine pastayı büyütüp yarattığı yeni dilimi almasından oluşmuş bir turnuva. Uzun yıllar boyunca da etkisi hissedilecek çünkü İspanya, İngiltere ve Portekiz liginin yanında Fas, Tunus ve Güney Kore gibi ülkelerin de takımlarının katıldığı bu turnuvanın ödül havuzu tam bir milyar dolar. Ayrıca katılan takımlara sadece katıldıkları için 3 ile 38 milyon dolar arası katılım parası veriliyor. Bu aralığın tamamen takımların FIFA ile daha iyi veya kötü lobi yapabilme kabiliyetini göstermesi dışında, ayrıca birçok ligi mahvedecek. Ligi kazanmanın ödülünün 1 milyon dolar bile olmadığı Fas Liginin katılımcısı Wydad AC bu turnuvaya sadece katılarak (9,5 milyon dolar) -kendi liglerini on kereden fazla kere kazanmışlar gibi- para kazanacaklar ve liglerini benim ömrümce domine edebilecek finansal güce sahip olacaklar.
Peki bu bir milyar dolar nereden geldi? FIFA, bu saçma turnuvaya uzun süre boyunca bir yayıncı kuruluş bulmayı denedi. BBC, Skysports, Bein… Hepsinin kapısını çaldı ama kimse turnuvaya yatırım yapmak istemedi; bir anda İngiliz yayın kuruluşu DAZN devreye girene kadar. On yıl önce kurulan şirket tam 1 milyar dolar vererek turnuvanın yayın haklarını satın aldı ve buna rağmen turnuvayı bedava bir şekilde yayınlamayı kabul etti. Bu size çok saçma bir finansal karar gibi geliyorsa çok haklısınız çünkü öyle. Peki DAZN FIFA’ya neden 1 milyar dolar ‘bağışladı’? Turnuva başlamadan önce ortaya çıktı ki sene başı DAZN ve Suudi Yatırım Fonu (PIF) yeni bir stratejik anlaşma adı altında bir kontrat imzalamış. Tahmin edin Suudi Arabistan Krallığı DAZN’a ne kadar para verdi. Tam 1 milyar dolar. Zaten Körfez ülkeleri ile FIFA arasındaki yakın ilişkiyi anlatmama gerek olmamalı ama bu kadar da göz göre göre yolsuzluk yapılmaz.
Bu olay bana 2024 Venezuela seçimlerini hatırlatıyor. Başkan Nicolas Maduro, seçimi tam yüzde 52,2 oy alarak kazanmıştı. Rakip adayın da yüzde 44,2 ve diğerlerinin de yüzde 4,6 oranında oy aldığı seçim size tuhaf gelmese de şöyle bir şey var. Seçim sonuçları virgülden sonraki 1 veya 2 rakam ile açıklansa da milyonlarca insanların yüzdesi alındığı için aslında birçok rakam yer alıyor. Mesela Biden ile Trump arasındaki seçimde Biden seçimi yüzde 51,305744 ile kazandı. Venezuela seçimleri ise tam yüzde 51,19999, yüzde 44,19999 ve yüzde 4,60000 ile sonuçlandı. 28 milyonluk ülkede yuvarlanmış seçim sonuçları. Yani kısacası önce seçim sonuçları belirlendi, sonra halka bu oylar verildi. Venezuela da, aynı FIFA gibi, utanmadan ve göz göre göre yolsuzluk yapabiliyor. Peki bunu nasıl yapabiliyorlar?
Aslında Venezuela ve FIFA’nın hikayesi birbirine çok benziyor. Her yeni lider bir başka skandal ile yollanıyor, yozlaşmış insanları toparlamak için gelen lider daha da yolsuzluk yapıyor. İki kurum da finansal olarak tek bir kaynağa bağlı: Venezuela için petrol, FIFA için dünya kupası. Nasıl Venezuela Körfez ülkeleri ile OPEC üzerinden gayri resmi anlaşmalar yapıyorsa FIFA da aynı ülkeler ile usulsüz işler bağlıyor. Ve şu anki gidişata göre, sonları da aynı olacak gibi. Venezuela tamamen bitik durumda. Sadece bir kaynak ve bir düzine ülke ile kurdukları ilişkilerden dolayı hiçbir alanda düzgün temeller kuramadılar ve sonsuz enflasyona ulaşıp kendi kendilerini bitirdiler. FIFA da çok benzer bir yoldan yürüyor. Yıl içinde yapılan binlerce maç yetmezmiş gibi bir de yazın apayrı bir turnuva koyarak iki türlü enflasyona sebep oluyor: Hem bu futbol sistemine daha çok para aktardıkları için büyük kulüplerdeki takımları daha değerli yaparak küçük kulüpleri değersizleştiriyorlar. Hem de Real Madrid ile Juventus arasındaki maç gibi daha çok ‘büyük’ maçlar yaparak bu tarz maçların özelliğini yitirmesini sağlıyorlar.
Yazımı daha önce sorduğum soruyu cevaplayarak bitirmek istiyorum. Nasıl hem Venezuela hem de FIFA milyonların önünde yolsuzluk yapabiliyorlar? Çünkü demokratik kurumlar ile iş yapmıyorlar. Krallıklar, diktatörlükler ve özelleştirilmiş futbol takımları demokratik oluşumlar değiller. Demokratik kurumlarla iş yapmıyorsanız zaten kendinizi de demokratik olarak sunmanıza gerek olmaz zaten. Ama belli ki petrol parası demokrasiden daha tatlı.
