ŞEMİNİ – ŞABAT PARA Saf olan ile olmayanı ayırt etmek

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
23 Mart 2022 Çarşamba

Peraşamızın başında sekizinci günde Moşe Aaron’u çağırır. Mişkan’ın açılış töreninde görevini anlatmak ve ifa etmesini sağlamak için Moşe rehber durumundadır. Bu peraşa genellikle Pesah civarında okunur. Bunun nedeni olarak Rabiler bir ‘remez’ arayışına girerler. ‘Kise Rahamim’ adlı kaynak Tora’nın verilme sebebi olarak Şabat ve bayramları gösterir. Çünkü bu günde kişi iş yapmamaktadır ve zamanını Tora öğrenimi ile geçirmek zorundadır. Bunun yerine vaktini gerek evinde ve gerekse çevresinde boş şeylerle geçirecek olursa bunun karşılığında sekizinci gün bir anlamda zamanı geldiğinde ciddi bir yaptırım onu bekliyor olacaktır. Pesah Bayramı’nın ilk yedi günü Rabilere göre bu dünyadaki yaşamımızı simgelemektedir. Sekizinci gün ise kişinin ayrıldığı ve yargıya tabi tutulduğu gün olarak anlatılmak istenir. Bunun için de peraşa ‘vay’ sözcüğü ile başlamaktadır. Kişi yedi gününü boş yere geçirecek olursa sekizinci günde başına geleceklerden kaygı duymalı ve ona göre davranmalıdır. Ancak bu dünyada bulunduğu zamanı Tora, mitsva ve maasim tovim ile geçirecek olursa sekizinci gün geldiğinde yargısında aklanacak ve diğer tsadiklerle birlikte gerçek anlamda özgürlüğü tadacaktır. Çünkü yedi gün elbette geçecek ve kişinin zamanı gelecektir. Bunu unutmadan yedi günlük zamanı doğru değerlendirmek gerekir.  

Bir başka açıklamaya göre ise Moşe’nin Aaron ve oğullarını çağırması daha farklı bir şekilde açıklanır. Moşe’nin burada çağırdığı aslında nesiller boyunca halka liderlik edecek olan bilgeler ve toplumu maddi yönden güçlendirecek olan bağış severlerdir. Moşe burada ilk yedi gün yapılanlara dikkat çekmekte ve sekizinci gün konusunda herkesi uyarmaktadır.

Aavat Hayim adlı kaynak bizlere Aaron’un iki ölümüne neden olan yanlışları ‘eş zara - yabancı ateş’ sözcüklerinin ilk harflerinde öğretmektedir. İlk harf olan ‘alef’ ‘işa’ yani buradaki anlamıyla ‘eş’ sözcüğünün de ilk harfidir. Nadav ve Aviu evli değildir yani ‘işa’ yoktur. ‘Şin’ harfi onların sarhoş olduklarını yani ‘ştuye yayin’ durumunu ortaya koyar. Daha sonrasında Aaron’a doğrudan verilen emirde Kutsal mekâna girme durumunda şarap içmenin yasak olduğu söylenecektir. ‘Zayin’ harfi ‘zera’ yani çocuklarının olmadığını gösterir. ‘Reş’ harfi rehitsat yadayim ve raglayim – el ve ayakların yıkanmasının yapılmadığını anlatır. Mişkan çadırı kurulurken bile el ve ayakların yıkanmasının çok önemli olduğu belirtilmiştir. ‘He’ harfi ise ‘Oru oraa lifne Rabam – öğretmenlerinin önünde alaha uygulamaya kalktılar’ ifadesine gönderme yapar. Rabiler iki sözcüğün harflerinde bile yapılan yanlışları görebilmişlerdir.

Aaron’un Moşe tarafından çağrılmasını bir başka görüşe göre daha açıklamaya çalışalım: Midraş Tanhuma’nın görüşüne göre Teilim 92’de yer alan “tsadik katamar yifrah ………şetulim bevet Ad…” cümlesinde söz edilen hurma gibi çiçeklenmiş olan tsadik Aaron’dur. Bunu Korah peraşasında okuyoruz. Aaron’un asası diğer asalar içinde fark göstermiş ve çiçeklenmiştir. Bu da Aaron’un bir tsadik olduğunun göstergesidir. Şetulim bevet Ad… ise Tanrı’nın evinde bulunmaktan söz eder. Kişiler bir tsadik veya bir bilgeyi dinlemek için akın akın öğrenim evlerine gelirler. İşte bu gün belki o anlamda tsadikler olmasa da sinagoglara ve öğrenim evlerine giderek bilgelerin sözlerini duymak ve öğrenmek gerekir. Bu şekilde sinagog veya öğrenme evlerine giden kişi ‘yetser ara’ ile savaşında başarılı olma şansını arttırır.

Buna örnek olarak Yitro verilebilir: Yitro yaşadığı topraklarda her isteği anında yerine gelebilecek bir konuma sahiptir. Midyan ülkesinin dini liderinin normalde bir eksiğinin olmaması gerekir. Ancak Yitro her şeyi bir anda elinin tersiyle iterek çöle Tanrı’nın birliğine katılmaya ve orada bir şeyler öğrenmeye gelmiştir. Putperest bir rahip olan Yitro bu şekilde ödüllendirilip itibar görüyorsa ‘Neşama’ sahibi olan Bene Yisrael bu yolda ilerlerken birçok olumsuzluğu geride bırakabilir.

Peraşamız ileride kaşer kurallarını işlemekte hangi hayvanların yenebileceğini ve hangilerinin yenemeyeceğini öğretmekte. Peraşa ‘tame’ ile ‘taor’ kavramlarının Bene Yisrael tarafından ayırt edilmesinin gereği ile sonlanıyor. Bene Yisrael ‘tame’ ile ‘taor’ arasında gerekli ayırımı yapabilecek duruma gelirse elbette ki ‘yetser atov’ ile ‘yetser ara’ arasındaki ayırımı daha rahatlıkla yapabilecektir. Böylece özlediği ‘keduşa’ seviyesine erişebilecektir.       

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün