Vayişlah peraşası kendisinden yaklaşık yirmi yıl önce kaçmak zorunda kalan Yaakov’un, kardeşi Esav ile buluşmasını anlatan öyküyle başlar. Yaakov aslında korkmaktadır ve bu korkusunun belli nedenleri vardır. Yaakov bu nedenle kardeşi ile karşılaşmak için hazırlıklar yapar; neticede Esav dört yüz kişilik bir kuvvetle Yaakov’a doğru gelmektedir. Karşılaşma gerçekleştiğinde Esav Yaakov’a doğru koşar, ona sarılır ve onu öper.
Midraş bu öpme olayına temkinli yaklaşır. Tora’da ‘öptü’ anlamına gelen ‘vayişakeu’ sözcüğünün üzerinde normalden farklı olarak noktaların olduğunu görürüz. Midraş aslında Esav’ın niyetinin Yaakov’u öpmek değil ısırmak olduğunu bunu da Yaakov’u küçümsediğinden yapmak istediğini anlatır. Tanrı burada bir mucize gerçekleştirir ve Yaakov’un ensesi mermere döner.
Bobov Rebbe’si buradaki öpme ve ısırma eylemlerine daha farklı gözle bakar. Esav, Yaakov’a gelecekte Yahudilere karşı olanların yöntemleri hakkında bilgi vermektedir. Bize karşı olanlar bazen bizi öperek bazen de bizi inciterek davranırlar. Ancak ortak amaç bizi uzaklaştırmak hatta mümkünse bizden kurtulmaktır.
Bizi sevmeyenler belirtiğimiz gibi bizi iki yolla korkutmaya çalışırlar veya tehdit ederler. İlki ve daha bilinir olanı zulmetmektir. Bu Esav’ın denemek istediği ‘ısırmak’ eylemi ile ilgilidir. Engizisyonla başlayıp Holokost ile bitirecek olursak dediğimizin anlamı daha net anlaşılır. Yüzyıllardır Yahudiler bu tür zulümlerle hep karşı karşıya kalmışlardır. Ancak bizler toplumların bize karşı iyi yaklaşımlar ve dostane davranışları karşısında oldukça savunmasız kalmaktayız. Bu toplumlar bizleri kendi toplumlarına dâhil etmeye hevesli görünürler. Bizi davet ederler. Bizler de bu davetlere genellikle icap eder ve asimilasyonun sonuç ve zararını düşünmeden kendi kültürümüzden, değerlerimizden bolca tavizler veririz.
Yaakov, Tanrı’ya kurtulmak için dua ettiğinde, “miyad ahi miyad Esav – kardeşimin, Esav’ın elinden” ifadesini kullanır. Bet Alevi unvanı ile bilinen Briskli Rabi Dov Soloveitchick Yaakov’un korkusunun Esav’ın yöntemleriyle ilgili olduğunu söylemektedir. Esav kendisi gibi davransa da kardeş gibi davransa da Yaakov her iki davranış için Tanrı’nın yardımını dilemektedir.
Modern Yahudi tarihi bu iki saldırı örnekleriyle doludur. Sadece yetmiş yıl kadar önce tarihin kaydettiği en büyük soykırımı yaşayan Yahudiler burada Esav’ın ısırması ile karşı karşıya kalırken hemen ardından başlayan ve ‘özgürlük’ kisvesi altında birçok şeyden feragat etmemizi bekleyen, yakın davranır gibi görünen Esav toplumunun öpücükleri ile karşı karşıya kalmıştır. Bu yakınlaşma ne yazık ki gitgide artan bir şekilde asimilasyon dediğimiz sonucu doğurmuştur.
Yaakov Esav’a bu konuda kesin bir şekilde yaklaşır. Öncelikle ona Lavan ile yaşadığı yirmi yılı “im Lavan garti” sözcükleriyle belirtir. ‘İkamet etmek’ anlamında kullanılan ‘lagur’ fiilinin bu geçmiş zaman formunun sayısal değeri altı yüz on üçtür. Yani Yaakov Lavan ile yaşamasına rağmen Tora’nın mitsvalarını uyguladığını söylemektedir. Bobov Rabi’si bunu aynı fiilden türeyen bir isim olan ‘ger – yabancı’ sözcüğünden anlayabileceğimizi öğretir. Yaakov, Lavan ile yaşarken oranın ‘yabancısı’ gibi olmuş, asla o toplumun uygulamalarının içine girmemiştir. O her zaman ‘yabancı’ olduğunun bilincinde kendi topraklarına döneceği zamanı kendi değerlerini uygulayarak geçirmiştir. Şimdi karşısında Esav birlikte yürümeyi teklif ederek ısırma eylemi yerine öpme eylemi ile Yaakov’a atakta bulunmaktadır.
Yaakov son derece zeki bir hamleyle inanılmaz diplomatik bir dille bu teklifi kesin kez geri çevirir. Yaakov çocukların küçüklüğünü, sürülerin varlığını sadece ‘bahane’ ederek Esav ile yollarını ayırır. Esav bu kez kendi adamlarını ‘koruma’ amaçlı olarak Yaakov ile göndermek istemektedir. Yaakov bunu da kesin ama diplomatik bir dille geri çevirir.
Yaakov’un yaptıkları günümüzde sıklıkla karşılaştığımız teklif ve davetlere verilmesi gereken cevaptır. Rabi Dr. Twerski bir kulübün toplantısına davet edildiğinde konuşmasını yapar ve orayı terk eder. Kendisine yapılan ‘sözde’ veya ‘içten’ davetleri nazikçe Yaakov gibi geri çevirir. Çünkü bu davetlerin ardında neler olduğu açıktır. Esav bazen kendi yanaşmadan adamları ile bizi yolumuzdan döndürmek isteyebilir. Yaakov olarak buna cevabımız zarif ama kesin olmalıdır.
“Bet Yaakov lehu veneleha beor Ad..”
Yaakov evi her zaman Tanrı’nın ışığında yürümelidir.
