32. Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülleri

TEB, Türkiye’de gittikçe zorlaşan koşullarda nitelikli ve kararlı bir dille tiyatro yapan kişi, topluluk ve kurumların üretimlerinin görünür kılınması ve desteklenmesi amacıyla eylül ayı başında, 2024 Mart ile 2025 Mayıs arasında ilk temsilini yapan, İstanbul’da en az on kez sahnelenen oyunlar arasından en öne çıkanları kamuoyuyla aday olarak paylaşmıştı.

Erdoğan Mitrani, Hasibe Kalkan, Tijen Savaşkan, Handan Salta, Tuba Aksu Şener, Mehmet Konuk, Bahar Çuhadar, Gülin Dede Tekin, Zeynep Baykal, Öznur Oğraş Çolak ve Mahmut Şenol’dan oluşan jüri bu adaylar arasında en çok etkilendikleri ve beğendiklerini ödüllendiriyor.

Bu yıl Onur Ödülümüz, Türkiye'de, başta tiyatro olmak üzere sanatın her dalının toplumun tüm kesimlerine yayılması için yıllarca yorulmaksızın çaba gösteren; TEB dâhil çok sayıda önde gelen sivil toplum örgütünün kurucuları arasında yer alan; sanat, kültür, kadın ve insan hakları konularında yazılarıyla sayısız ödül kazanan; kadın sorunlarına yönelttiği genç kuşak  feministlerin yetişmesine yol açan; Pen Türkiye’nin ilk ve tek kadın başkanı, gazeteci, yazar,  tiyatro eleştirmeni, araştırmacı, barış eylemcisi, feminist, insan hakları ve kadın sorunlarının yılmaz ve yorulmaz savaşçısı Zeynep Oral’a veriliyor.  

Tiyatroyu hem sanatsal platform hem direniş ve yüzleşme alanı olarak gören, biçim ve düşünce olarak toplumsal bir bakışla izleyiciyi sorgulamaya yönlendiren tiyatro anlayışını desteklemek amacıyla, gecen yıl Genco Erkal anısına vermiş olduğumuz Özel Ödülümüz’ü sürekli kılma kararı verdik.

TEB Jürisi bu yıl, karşılıksız bursla üst düzey konservatuar eğitimi vermeleri, konservatuarda ya da atölyelerde yetiştirdikleri tiyatroculara profesyonel çalışma imkânı tanımaları, gerek profesyonel gerek eğitim programı final oyunlarının başarıları, sürekli repertuarlarındaki ‘Salozun Mavalı’, ‘Ayak Bacak Fabrikası’, ‘Ödenmeyecek Ödemiyoruz’ gibi güçlü klasik politik metinleri çağcıl bakışla yeniden yorumlamaları, Kâtip Bartleby ile Nerdeyse Eşittir gibi kapitalist dünyaya eleştirel bakan siyasi çağrışımlı çalışmaları göz önüne alarak, Cihangir Atölye Sahnesi adına, kurucuları ve yöneticileri Muhammet Uzuner ile Arzu Gamze Kılınç’ı Genco Erkal Özel Ödülü’ne layık görüyor.

Yılın Oyunu: ‘Medea Material’

Adaylarımız Estragon Şapkasını Lucky'ninkinin Yerine Giyer ve Lucky'nin Şapkasını Vladimir'e Uzatır (Sarı Sandalye) - Hizmetçiler (Moda Sahnesi) - Linçler ve Dudaklar (Dolkun Production) - Medea (Dor Productions) - Medea Material (İstanbul Devlet Tiyatrosu  & Ankara Devlet Tiyatrosu) arasından, Ayşe Emel Mesci’nin post-modern avangart tiyatronun bir başyapıtını, anlaşılmasından çok duyumsanmasını amaçlayan görkemli bir görsel işitsel şölen olarak yönettiği, monolog ve diyalogları tek bir oyuncuya yükleyerek koroyu metnin müzikalitesinin bir öğesi olarak kullandığı, solistlerin ve koronun tek vücutmuş gibi uyumuyla performansı bedensel devinimlerin kusursuz olduğu bir dans  tiyatrosuna dönüştürdüğü İstanbul ve Ankara Devlet Tiyatroları ortak yapımı ‘Medea-Material’in disiplinlerarası parlak ve çağcıl yorumu jüri tarafından Yılın Oyunu olarak değerlendirildi.

Yılın Yönetmeni: Muhammet Uzuner

Adaylarımız Ayşe Emel Mesci (Medea Material) - Doğa Nalbantoğlu (Estragon Şapkasını Lucky'ninkinin Yerine Giyer ve Lucky'nin Şapkasını Vladimir'e Uzatır) -  Emre Basalak  (Işıltılı Haşerat) - Hira Tekindor (Medea) - Muhammet Uzuner (Kâtip Bartleby & Ayak Bacak Fabrikası) arasından Muhammet Uzuner, Herman Melville’in 1853’te yayımlanan hâlâ çağının ötesinde metnini ‘Kâtip Bartleby’ adıyla sahneye uyarlayıp yönetirken bu son derece ilginç edebi öyküye, heyecanla izlenen dört dörtlük bir teatral karşılık oluşturduğu; çağcıl tiyatromuzun temel taşlarından, ‘Ayak Bacak Fabrikası’na getirdiği, dur durak  bilmeyen, izleyeni de nefessiz bırakan yalın, anlaşılır, metni özüne indirgeyen 65 dakikalık yorumuyla oyunun günümüze dek yapılmış en etkileyici sahnelemelerinden birini gerçekleştirdiği için, Yılın Yönetmeni olarak değerlendirildi.  

Cinsiyetten bağımsızlaştırarak sunduğumuz Oyunculuk Ödülleri’ne jüri bu sene, ‘tek kişilik’ performansların değerlendirildiği ayrı bir kategorinin de eklenmesine oy birliğiyle karar vermiştir.

Tek Kişilik Performans: İbrahim Barulay & Oğulcan Arman Uslu

Adaylarımız Erdem Kaynarca (Muhammed Ali) - Gülçin Kültür Şahin (Aşk Bize Masal Olur) - İbrahim Barulay (Apsolit) - Naz Çağla Irmak (Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri) Oğulcan Arman Uslu (9/8’lik Kıyamet) arasından,

Yazdığı ve oynadığı ‘Apsolit’te sınır köylerden birinde yaşayan ailenin ele avuca sığmaz, hayat dolu oğlu İsmail’in Doğu’dan büyük şehrin sokaklarına uzanan hikâyesini ele alan İbrahim Barulay, bildik “köyden gelmiş, eğitimsiz ailesi tarafından hayalleri yıkılmış yetenekli çocuk” tematiğini her türlü klişeden kurtararak, arada, elinde gitarı şarkılar da söyleyerek İsmail’i yaşatan samimi ve inandırıcı interaktif oyunculuğuyla Tek Kişilik Performans dalında Yılın Oyuncusu olarak değerlendirildi.  

‘9/8’lik Kıyamet’e darbukası eşliğinde eğlenceli bir öykü anlatırmış gibi başlayarak dinleyicisini peşine takan, tatlı ama tekinsiz, neşeli ama karanlık, sempatik ama kuşku uyandırıcı sesiyle anlatı ürkünç bir hikâyeye dönüştüğünde bile kopmasına izin vermeyen, neredeyse insanlık tarihi kadar eski “gezgin ozan” tipine getirdiği çağcıl yorumuyla, Oğulcan Arman Uslu, Tek Kişilik Performans dalında Yılın Oyuncusu olarak değerlendirildi.  

Yılın Oyuncuları: Seda Türkmen & Yılmaz Sütçü

Adaylarımız Berfu Aydoğan (Khôra) - Gizem Erdem & Esra Ruşan (Yeter) - Nergis Öztürk (Gurur ve Önyargı* (*gibi bir şey)) - Seda Türkmen (Kutsal) Sükun Işıtan (Medea Material) - Yılmaz Sütçü (Hizmetçiler) arasından

Seda Türkmen doğum yapmayı otomobil kazasına şahit olmak gibi yaşadığını söyleyen, kendisini üç aydır tükenmiş, ezilmiş, korkunç şekilde dağılmış hisseden ‘Kutsal’ın yeni anne olmuş Nina’sının tüm duygusal çalkantılarını seyircinin içine akıtan, başarılı kariyerinde bugüne dek yapmış olduklarını aşan çok etkiletici yorumuyla Yılın Oyuncusu olarak değerlendirildi.

Jean Genet’nin özellikle erkekler tarafından oynanmasını istediği ‘Hizmetçiler’de Solange karakterine, kadınımsı ya da kuir bir canlandırmaya yönelmeden, büyük doğallık ve derinlikle getirdiği gerçekçi ve inandırıcı yorumla Yılmaz Sütçü Yılın Oyuncusu olarak değerlendirilmiştir.

Yılın Oyun Metni: Şamil Yılmaz ‘9/8’lik Kıyamet’

Adaylarımız Doğa Nalbantoğlu (Estragon Şapkasını Lucky' ninkinin Yerine Giyer ve Lucky' nin Şapkasını Vladimir'e Uzatır) - Halil Babür (Linçler ve Dudaklar) - Sema Elcim (Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri) - Şahika Tekand (Ölüyor Mu Ne?) - Şamil Yılmaz  (9/8’lik Kıyamet) arasından, yakın gelecekteki iklim krizinde, kıtlıklara, büyüyen açlığa, susuzluğa, cehennem sıcaklarına, yangınlara, göçlere, hastalıklara teslim olmuş bir İstanbul’da geçen distopik öyküsünde kadın, LGBTQ+, marjinal ve azınlık düşmanlığı, göçmen nefreti, hepimizi kuşatan sömürü düzeni gibi çağcıl konuları ustalıkla ele alması, oluşturduğu yoğun ve sert politik atmosferi, metnin kendine özgü ritmi, zamanla oynama biçimi, farklı dil düzeylerinde gezinmesi, kıyametin fiziksel tarafını çok da ciddiye almayan mizahı, şarkılarıyla yumuşatarak aktarabilmesiyle Şamil Yılmaz’ın yazdığı ‘9/8’lik Kıyamet’  Yılın Metni olarak değerlendirildi.

Yılın Genç Ekibi: ACT Project

Adaylarımız ACT Project - Animus Tiyatro - Artist Kumpanya - Mavra Kolektif  - Tiyatro 8,065 arasından, çocuk ve gençlik alanında nitelikli işler üretmek tutkusuyla bir araya gelen, kapsayıcılığa, erişilebilirliğe ve çocuk bakışına saygı duyan, hem oyuncu, hem eğitmen hem de oyunbaz oyun kurucularının oluşturduğu ACT Project, çocuk ve gençlik sanat üretimiyle ilgili uluslararası programlarda ekip olarak fiilen çalıştıkları, eğitim aldıkları ve  gençlerin dilinden anlayan üst düzey gençlik tiyatrosu örnekleri sundukları için Yılın Genç Ekibi olarak değerlendirildi.

TEB Özel Ödülü: ‘Khora’

Bu dünyanın, özellikle bu coğrafyanın sanatçılarının, güncel meseleleri ve reel politiği, bireysel ve sanatçı sorunlarını beden, ses ve metin üzerinden disiplinler arası bir çalışma olarak yansıttıkları, tiyatroyu, müziği, dans tiyatrosunu ustalıkla harmanlayan ‘Khôra’, çağını aşan farklı yorumuyla TEB Özel Ödülünü aldı.

Tüm ödül alanlara, adaylarımıza, gönlümüzce adayımız olup listelere sığdıramadıklarımıza sonsuz teşekkürlerimizle…