Avrupa, Arap ülkeleri, Birleşmiş Milletler ve İsrailli insan hakları grupları geçtiğimiz perşembe günü Maliye Bakanı Bezalel Smotrich´in açıklamasının ardından, hükümetin Batı Şeria´nın tartışmalı bir bölgesinde binlerce İsrail konutunun inşasına yeşil ışık yakma planına isyan etti.
BM, Avrupa ve Arap ülkeleri tartışmalı E1 bölgesinde yeniden inşaata başlanması teklifini sert bir dille eleştirirken ABD çok da belirgin olmayan bir açıklama yayınladı. İsrail'in Maliye Bakanı Smotrich ise bu adımın Batı ülkelerinin ‘Filistin Devleti’ kurulması çabalarına bir cevap olduğunu söylüyor.
Aşırı sağcı politikacı Smotrich, tartışmalı E1 yerleşim projesinde Kudüs ile Ma'ale Adumim arasında 3000 birimden fazla konut inşa edilmesi için ihaleleri onaylamayı planladığını ifade ederken bu planın ‘bir Filistin Devleti fikrini gömdüğünü’ iddia etti.
Birleşmiş Milletler Sözcüsü Stephane Dujarric perşembe günü gazetecilere yaptığı açıklamada BM'nin kararından geri dönmesi için İsrail'e çağrıda bulunduğunu belirtirken, "Bu, iki devletli çözüm ihtimallerini sona erdirecektir. Yerleşimler uluslararası hukuka aykırı… İşgali daha da sağlamlaştırır" dedi.
AB, İsrail'i planından vazgeçme çağrısında bulunurken, üst düzey diplomat Kaja Kallas açıklamasında, "İsrail yetkililerinin E1 yerleşim planını devam ettirme kararı, iki devletli çözümü daha zayıflattığı gibi uluslararası hukuku da ihlal ediyor" ifadelerini kullandı.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy de planı kınayarak, bunun uluslararası hukukun ihlali olduğunu ve derhal durdurulması gerektiğini söyledi.
Lammy, e-posta ile gönderdiği açıklamasında, "İngiltere, İsrail hükümetinin gelecekte kurulacak ‘Filistin Devletini’ ikiye bölecek ve uluslararası hukukun açık bir ihlali anlamına gelen E1 yerleşim planlarına şiddetle karşı çıkıyor. Planlar derhal durdurulmalı" dedi.
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, "Bu adım İsrail'in iki devletli çözümü engellemek amacıyla Filistinlilere ait topraklara el koymaya çalıştığını gösteriyor" açıklamasında bulundu.
Mısır, plana sert bir şekilde karşı çıkarken Kahire Dışişleri Bakanlığı Smotrich'in ‘aşırılıkçı açıklamalarını’ kınayarak bunların ‘İsrail sapkınlığının ve kibrinin yeni bir göstergesi’ olduğunu ifade etti.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Smotrich'in açıklamasını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun geçtiğimiz haftanın başında i24News kanalına verdiği röportajda açıkladığı ‘Daha Büyük İsrail’ yayılmacı vizyonuyla ilişkilendirdi.
Gazze'de ateşkes sağlama çabasıyla Hamas ve İsrail arasında arabuluculuk çalışmalarını yürüten Katar da Smotrich'in davranışını ‘uluslararası hukukun açık bir ihlali’ olarak kınama konusunda Mısır'a katıldı.
Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas'ın sözcüsü, ABD'yi planı durdurması için İsrail'e baskı yapmaya çağırdı
Associated Press'e ayrı bir açıklama yapan Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Ahmad al-Deek planı ‘sömürgeci, yayılmacı ve ırkçı’ olarak adlandırarak bunun Netanyahu'nun iktidar koalisyonu için olağan bir durum olduğunu iddia etti.
Al-Deek açıklamasında, "Bu, aşırıcı İsrail hükümetinin bir ‘Filistin Devleti’ kurulması olasılığını baltalama, Batı Şeria'yı bölme ve güneyini merkezden ve kuzeyden ayırma planlarının yapısıyla uyumlu" dedi.
E1 yerleşim projesi, eski ABD yönetimleri de dâhil olmak üzere, uluslararası toplumların şiddetli muhalefeti nedeniyle onlarca yıldır dondurulmuş haldeydi. Bu muhalefetin sebebi ise yeni yerleşim bölgesinin uygulanabilir komşu bir ‘Filistin Devleti’ kurulmasını engelleyeceği endişesiydi.
Plan, Kudüs ve Ma'ale Adumim metropol bölgelerini birbirine bağlarken, uzun zamandır bir Filistin devletinin temeli olacağı düşünülen Beytüllahim, Doğu Kudüs ve Ramallah'ın merkezinde bitişik bir Filistin varlığı ihtimalini de ortadan kaldırıyor.
İnşaat projesinin hükümetin Yüksek Planlama Kurulundan 20 Ağustos'ta nihai onay alması bekleniyor.
İsrailli insan hakları grupları da planı kınadı
Yerleşim karşıtı gözlemci örgüt 'Peace Now (Barış Şimdi)' E1 planında inşaata yeniden başlamanın "İsrail'in geleceği ve herhangi bir barışçıl iki devletli çözüme ulaşma şansı açısından ölümcül" olduğu uyarısında bulundu.
Grubun yaptığı açıklamada, "Bir uçurumun kenarında duruyoruz ve hükümet tam gaz bizi ileriye doğru itiyor. İsrail-Filistin çatışmasına ve Gazze'deki korkunç savaşa bir çözüm var; İsrail'in yanında bir Filistin devletinin kurulması ve eninde sonunda bu gerçekleşecek. Hükümetin ilhak adımları bizi bu çözümden daha da uzaklaştırıyor ve daha uzun yıllar boyunca kan dökülmesini garanti ediyor" ifadeleri kullanıldı.
İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) eski askerleri tarafından kurulan sol görüşlü bir grup olan 'Breaking the Silence (Sessizliği Bozmak)', Smotrich'i Gazze savaşı tam da küresel ilginin odağındayken Batı Şeria'daki yerleşim faaliyetlerini teşvik etmekle suçladı.
Grup açıklamasında, "Bu toprak gaspı ve yerleşim genişlemesi sadece Filistin topraklarını daha da parçalamakla kalmayacak aynı zamanda ayrımı daha da derinleştirecektir" dedi.
