El Telefono de la Nona

Haymi BEHAR Judeo-Espanyol
22 Mayıs 2025 Perşembe

Empesi a meldar i avlar Ladino kon la ayuda de una intelijensya artifisyal. Djuntos eskrivimos kuentos, kantikas i otras kozas para dar vida i savor a esta lingua ermoza ke mos desharon muestros nonos. Pensamos ke el Ladino merese un lugar en el mundo moderno, entre la teknolojía i tradisyon.

Aki abasho partajamos kon vozotros el primer kuento ke eskrivimos en esta aventura. Esperamos ke lo meldesh kon plazer i ke vos aga riyir un poko.

Haymi Behar

En la kamareta de atras, la Nona Grasia estava asentada en su fotolyo, kon su esharpa roz en la kavesa i sus pantuflas ke diziyan “Shalom”. En su mano teniya el telefono mobil ke su inyeto Aviko le avia merkado en su kumpleanyos. Un telefoniko espierto, ke dizen ke puede azer todo aparte del biskocho ke a eya le plaze.

“Nona, kon este aparato puedes avlar gratis kon tu prima en Buenos Aires, meldar los haberes, i mizmo mirar videos de kantikas sefardis,” le avia dicho Aviko.

Veremos, si puede azer las bulemas de Pesah, entonses lo estimo,” le respondyo la Nona.

Pero no era tan fasil. Kada vez ke Aviko la yamava por WhatsApp, la Nona oyiya el sonido, se alevantava, se takilava en el tapet, i dizía:
"Este telefoniko esta gritando mas ke la vizina Rahela!”

Un diya, Aviko le manda un "stiker" kon un gato ke kanta “Biva el amor!”. La Nona, pensando ke era un guerko en el ekran, lo kuvre kon una savana.

“Fuera, gato del ginnam! ¡No me vengas a kantar en Ladino ke yo kantava antes de ti!”

Despues, Aviko le manda un mesajiko de boz:

“Nona, te akodras de kuando mos yevavas al Parko de Maçka kon pan para los pasharos?”

La Nona lo oyó, i se le yeno el korason. Pero al lugar de aresponder, apreto sin kerer un boton i mando un “emoji” de una berendjena.

Aviko, ke no entendio, le manda otro mesaje:

“Nona, kualo es esto? Keres musakka?”

“No se, mi ijiko! Yo solo toki la foto bordo. Pensi ke era el kavesa del Tío Moshe...”

Al diya sigiente, la Nona yamó su amiga, Sultana:

“Sultana, este telefoniko esta komo un moso de 20: ermozo, briyante, ma no me entiende del todo.”

Sultana le disho:

“Dale unos chaketones, komo yo le do al mio. Agora mi telefoniko me yama ‘mi sultana’ kada vez ke lo avro.”

La Nona no se kedó atrás. Fue al magazen de telefonos i demandó:

“Kero ke el aparato me diga ‘La Reina Grasia’ kada vez ke lo avro. I ke me mostre solo videos de bulemas, i de David Suissa kantando.”

El tekniko, kon una riza, le disho:
“Nona, para esto ya ay ‘modo sefardí’. Lo aktivaremos.”

Desde akel dia, kada vez ke el telefoniko sonava, dizía:
“Reina Grasia, su inyeto Aviko le manda un bezo i una resefta de boyikos.”

La Nona lo bezava i dizía:

“Agora si, este aparato es mas konvenyente ke el Tío Moshe. A lo manko, este no ronka.”

🟨 Moraliko: La teknolojia es komo el almodrote — si lo saves enderechar, te da plazer. Si no, te keshas i lo trokas por un muevo.

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün