Fantastik hiciv masalı

Filmin kahramanı milyonlarca kişinin rüyasına girince ünlenir ama hayatı altüst olur. Sosyal medyadaki şöhretin cazibesine ilişkin temaları ele alan kışkırtıcı filmin tekrarlara düşmesi etkileyiciliğini azaltıyor. Senaryosu zekice yazılmış, iyi oynanmış bu gerçeküstü film paradoksal olduğu kadar komik bir hiciv.

DREAM SCENARIO

Yön - Sen ve Kur: Kristoffer Borgli

Gör: Benjamin Loeb

Müz: Owen Pallett

Oyn: Nicolas Cage - Julianne Nicholson - Jessica Clement - Lily Bird - Paula Boudreau - Liz Adjel - Marnie Mc Phail

Son derece özgün bir film olan ‘İlgi Manyağı / Sky Pike / Sick of Myself’ (2022) ile herkesin dikkatini üzerine çeken Norveçli yönetmen, senaryo yazarı, kurgucu Kristoffer Borgli, ‘Rüya Senaryo / Dream Scenario’ ile Charlie Kauffman, Spike Jonze ve Michel Gondry’nin izinden giden bir sanatçı olduğunu gösteriyor. 1985 Oslo doğumlu Borgli ABD’de yaşıyor; bu filmiyle kariyerinin ilk İngilizce filmini gerçekleştiriyor. Dünya prömiyerini Toronto Film Festivali’nde yapan film bizde Filmekimi’nde gösterilmesinden üç ay sonra vizyona girdi.

Senaryosu zekice ve iyi yazılmış, iyi oynanmış bu avangard gerçeküstü film, paradoksal olduğu kadar komik bir hiciv. ‘Rüya Senaryo’ hayalperest yönetmen Kristoffer Borgli’nin insanı düşünmeye zorlayan, şaşırtıcı, tuhaf ve acımasız bir zihinsel debelenme filmi. Bu sürrealist masal son derece inandırıcı ve tutarlı bir evren yaratıyor. Komedi, fantezi, bilimkurgu ve korku türlerini bileştiren film, herkesin bir anda tuhaf bir şöhret kazanabildiği ve aynı hızla tanınmazlığa geri döndüğü ya da kötü bir şöhrete dönüşebildiği modern yaşamın kolektif bilincini alaycı bir yaklaşımla ele alıyor.

Linç kültürü

Kahramanımız, öğretim görevlisi Paul (Nicolas Cage) önce kızının ve eski bir kız arkadaşının, ardından öğrencilerinin, sonra da neredeyse herkesin rüyasına giriyor. Tuhaf olduğu kadar komik, karanlık ve çılgın filmde, Paul milyonlarca yabancının aniden onu rüyasında görmeye başlamasıyla gelişen olaylarda, hayatının altüst olduğunu, kâbusa dönüştüğünü görür. ‘Rüya Senaryo’ sosyal medyadaki şöhretin cazibesi ve günümüzde şöhretin doğasına ilişkin karmaşık temaları ele alan, sinir bozucu ama yaratıcı, kışkırtıcı ve iğneleyici bir film. Bu gerçeküstü taşlama, olağanüstü bir tuhaf kara komedi olarak ilgi gördü; Cage’e En İyi Erkek Oyuncu dalında Altın Küre adaylığı getirdi.

Ancak filmin tekrarlara düşen senaryosundan kaynaklanan aksaklıkla, fazla uzun olması gibi bir problemi var. ‘İlgi Manyağı’ kalitesini yakalayamayan bu filmin 1 saat 42 dakikalık süresi 10-15 dakika daha kısa tutulsaydı etkileyiciliği artardı. Borgli bir önceki filminde narsist bir kadının şöhreti yakalamak için bin bir eziyete katlanıp, kendisine zarar veren, kişilik bozukluğu taşıyan bir sanatçının absürt öyküsünü anlatmıştı. ‘Rüya Senaryo’nun rahatsız edici kahramanı herkesin acıdığı ve nefret ettiği bir aile reisi. Kristoffer Borgli’nin yazıp yönettiği kısa metrajlı filmi ‘Yaratık’, Adidas için yapılan ve çok rahatsız edici bulunduğu için yayınlanmayan bir reklam filmiydi.  

Rüştünü ispat ettiği ‘İlgi Manyağı’ Borgli’ye Hollywood’un kapılarını açtı. Nicolas Cage ve Ari Aster’in (Midsommar, Hereditary) aralarında bulunduğu yapımcılarla ‘Rüya Senaryo’ uluslararası bir oyuncu kadrosuyla Hollywood’da çekildi. Linç kültürüne odaklanan bu etkileyici film, toplumsal davranışlarımızdaki zorluklara ayna tutuyor. ‘İlgi Manyağı’nda şöhrete duyduğu hayranlığın altını çizen Kristoffer Borgli, bu filminde şöhretin getirdiği acı bedeli derinlemesine inceliyor. ‘Rüya Senaryo’ acı mizahıyla fantastik bir hiciv denemesi.

Paul’un eski kız arkadaşı gazeteci Claire, kendisini karısı Janet (Julianne Nicholson) ile birlikte görür ve onu rüyasında gördüğünü söyler. Fotoğrafını ve Facebook profilini birbirine bağlayarak yüzlerce yabancının onu rüyalarından tanınmasını sağlar. Evrensel biyolojiye meraklı ve kendi anonimliğine önem veren bir profesör olan Paul bir gecede ünlü olur. Silik kişilikli olmasına rağmen yabancıların rüyalarına girmesiyle yazgısının değiştiğini görür; viral bir şöhretin tadını çıkarmaya başlar. Sınıfta öğrencilerinin dikkatini çekmeye başlaması kendisini mutlu eder. Bir gecede ünlü olup, uzun süredir düşlediği ve mahrum kaldığı ilgiyi üzerine çekmiştir. Medyanın kendisiyle ilgilenmesinden keyif alan Paul, rüyalarda pasif ve ilgisiz olarak tasvir edilmesinin hayal kırıklığını yaşar. Hayatının altüst olması durumunun kâbus gibi bir hal almasıyla, Paul içine düştüğü şöhret içerisinde yolunu bulmaya çalışır.

 

Tuhaf kara komedi

Hayatta olduğu gibi, rüyalardaki varlığı müdahaleci değildir; Paul yabancıların fantezilerine ve kâbuslarına kayıtsız bir şekilde bakmaktadır. Ancak uzun süredir kendisinden mahrum bırakılan ilgiyi kısa sürede kazanmıştır. Ama çok geçmeden beklenmedik yalnızlığın sonuçlarıyla yüzleşmek zorunda kalır. Paul eski bir meslektaşının, kitabını yazmayı düşündüğü konu hakkında bir makale yayınladığını öğrenince öfkelenir. Öğrencilerinin derslere girmeyi reddetmesi üzerine izne ayrılır. Çevresindekiler Paul’ü toplum içinde fark etmeye başlayınca, varlığından rahatsız olduklarını dile getirirler. Bu durum Janet’in kariyerini olumsuz etkileyince karı-kocanın arası açılır; kızları tarafından dışlanır.

Film planlı olsun veya olmasın herkesin viral hale gelebileceğini, düşmanlığın şöhretin yerini hızla alabileceğini iddia ediyor. Film tam da bunu ele alan gerçeküstü ama bir o kadar da esprili bir yolculuğa izleyiciyi davet ediyor. Kendisini olağanüstü bir olayın merkezinde bulduğunda, Paul’un hayatı beklenmedik bir şekilde değişmişti. Fark edilmemek bir yana, bu tekil fenomen, Paul’ü küresel medya şöhreti mertebesine yükseltir. Yumuşak huylu ama kendini beğenmiş bir üniversite öğretim üyesi iken, Paul birdenbire gelen ve her şeyi mahveden şöhretin, yerini katıksız bir korkunun aldığını görür.

Kristoffer Borgli sinemayı tıpkı Quentin Tarantino gibi bir video mağazasında çalışırken öğrendi. Genç Borgli Coen Kardeşler’den ilham alarak, ebeveynlerinin bodrumunda yaşarken senaryo yazmayı denedi. Bu senaryolar, kendisinin de itiraf ettiği gibi berbattı. Kısa film deneyimlerinin ardından, bir tiksintiyi dile getiren ‘Drib’ adında bir sahte belgesel yaptı. Bir sahte enerji içeceği için sıra dışı bir kampanya oluşturmak üzere görevlendirilen bir komedyeni konu alan, 2017 tarihli film ilgi çekmedi. Norveç Film Enstitüsünün desteği ile kendisine şöhreti sağlayan, Cannes Film Festivali’nin Belirli Bir Bakış bölümünde gösterilen ‘İlgi Manyağı’nı çekti. İddialı bir kurgucu olan Borgli, ‘Rüya Senaryo’da sıçramalı kurgudaki başarısını yineliyor.

Filmin bütün yükünü omuzlarında taşıyan Nicolas Cage, 120’yi aşkın filmlik kariyerinde, belki hiçbir zaman ‘Rüya Senaryo’daki kadar komik olmamıştı. Zevksiz kazakları, ince tel gözlükleri, gri sakalı ilke ilk kez çıplak kafalı ve itici gördüğümüz Cage, orta yaş bunalımının pençesinde kıvranan basiretsiz aile reisi, kadrolu üniversite öğretim üyesi Paul Matthews rolünde harikalar yaratıyor. Cage, senaryosunu Charlie Kaufman’ın yazdığı, Spike Jones’un yönettiği ‘Tersyüz / Adaptation’ (2002) filminde ikiz kardeş Kaufman’ları canlandırmıştı. Bu iki filmde de Cage başı belada olan kahramanlara hayat vermişti. 1964 Kaliforniya doğumlu aktör tek Oscar Ödülünü iki kişiyi canlandırdığı ‘Tersyüz’ ile almıştı.