LOS JUDIOS DE SHANGHAI

Dora NİYEGO Judeo-Espanyol
1 Kasım 2023 Çarşamba

Atras munchos anyos, 30.000 Judios biviyan en la Rejion Hongku de Shanghai. Ma oy kedo muy poka evidensia de esta komunidad. Kon los esfuersos de los governos lokales i de las organizasiones de Shanghai, esta komunidad va ser akodrada en serka tiempo.

Segun las enformasiones de los dokumentos topados, miles de judios fueron refujiados en la China, durante el Olokosto. Estos dokumentos istorikos son muy sinyifikantes porke van a ayudar a deskuvrir lo ke se paso en la China durante akeyos diyas.

Aunke oy la majorita de los judios de Shanghai son mansevos profesionales ke vinyeron aki por echo, la komunidad judia de la sivdad tiene sus raizes en el dizimuevien siglo. Famiyas Sefaradis, komo Sason i Kaduri, trusheron sus echos a Shanghai ande konstruizaron edifisios komo "Peace Hotel".

Duspues de la revolusion rusa, 7000 judios vinyeron a Shanghai, ma la mas grande emigrasion fue a la fin de los anyos 1930s, kuando miles de judios almanes, ostrianos i de la Evropa Oriental, fuyeron de los Nazis i toparon refujio en Shanghai. Akeyos diyas, Shanghai era el solo lugar en el mundo entero, ke no demandava viza o pasaporto para entrar.

Los fonksionarios chinos, komo Ho Fengshan (un diplomato en Vienna), prokuraron vizas de salida a los judios, para ke puedan fuirsen de la Evropa akeyos diyas. Ho Fengsan murio en San Fransisko en el anyo 1997. Yad Vashem lo rekonosio komo uno de los "Justos entre las Nasiones" en el anyo 2001.

En los anyos 1930s, la rejion Honghu de Shanghai, ande los judios se enstalaron, era nombrada komo "La Chika Vienna". Mezmo siendo prove, esta komunidad judia teniya una rika vida kultural kon sus gazetas, eskolas, teatros, konsertos i siete Sinagogas. Duspues de la gerra, los komunistos metieron restriksiones a la kultura, echos i relijion. Por esta razon, todos los judios emigraron a Israel, a Australia i a la Amerika del Norte.

Oy, komo no ay dokumentos istorikos de esta komunidad, kon la ayuda de Yad Vashem i del Muzeo Judeo de Sydney, el Sentro de los Estudios Judios esta aziendo investigasiones sovre esta komunidad pedrida.

La Sinagoga Ohel Moshe de Shanghai, por anyos, se utilizo komo un edifisio de buros i komo ospital de lokos. Ma en el anyo 2007, el governo de la rejion Hongku de Shanghai, renovelo la Sinagoga i la avrio al publiko. En un edifisio al lado de la Sinagoga, se avrio una ekspozision de fotos de los judios de Shanghai i entrevistas anrejistradas kon los viejos rezidentes.

En el anyo 2008, por la primera vez duspues de sesenta anyos, se izo una boda en esta Sinagoga. Esta Sinagoga fue konstruida en el anyo 1920 por una komunidad judia vinida de Irak i de la India. Kaje toda la dekorasion judia de la Sinagoga desparesio, kon la eksepsion de una plaka enkolgada afuera, kon biervos en ebreo eskritos enriva.

Oy, la Sinagoga se avre solo en las fiestas judias. La komunidad judia de Shanghai tiene muy pokos miembros. Unos kuantos miembros de esta komunidad son vinidos de las famiyas ke biviyan aki anyos antes. Oy, en Shanghai ay un muzeo de los judios refujiados. La gazeta Shanghai Jewish Chronicle se publikava entre los anyos 1939 – 1949.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün