Naime ve Selim Salti Ladino Dili Enstitüsünün 20. kuruluş yıldönümü, 16 Mayıs´ta, Bar İlan Üniversitesinde gerçekleşen bir törenle kutlandı. Törende enstitüye katkılarından dolayı Naime Salti´ye bir onur belgesi verildi.
Enstitü Başkanı Prof. Shmuel Rafael’in açılış konuşmasıyla başlayan etkinliğe, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar, Kültür ve Tanıtma Danışmanı Selim Öztürk, İspanya Büyükelçiliği Danışmanı Antonio Millan, Portekiz Elçiliği Kültür Danışmanı Laura Cristina Oliva Alon, İsrail’deki Türkiyeliler Birliği Başkanı Ovi Gülerşen ve üyeleri, İsrail ile Türkiye’den gelen misafirler katıldı.
Açılışı yapan Prof. Rafael, Salti Ailesinin yıllardır emek vererek hayalini kurdukları enstitü projesinin gerçeğe dönüştüğünü, yıllarla geliştiğini, 20. senesinde Bar İlan Üniversitesi içindeki bölümde geniş bir alanda öğretim ve eğitime devam ettiğini paylaştı.
Prof. Rafael ardından sözü Bar İlan Üniversitesi Rektörü Prof. Arie Saban’a verdi. Prof. Saban, yaptığı konuşmada Sefarad lisan, kültür ve geleneklerinin büyük bir zenginlik olduğunu ve korunması gerektiğini ifade etti.
Ardından söz alan, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar’ın konuşmasına Ladino dilinde, “Como Embasador de Turquía, me gustaría agradeser a la Sinyora Naime Salti por estar invitado a la seremoniya de premyo ke entregara la Universidad Bar-Ilan” diyerek başlaması büyük ilgi ve alkışlarla karşılandı. Büyükelçi konuşmasında devam etti:
“Türkiye Büyükelçisi olarak bugün Sayın Naime Salti’ye Bar İlan Üniversitesince verilecek ödül törenine davet edildiğim için teşekkür ederim. Aranızda bulunmaktan onur duyuyorum. Bar İlan Üniversitesine; Ladino dilini koruyan ve yaşatan, gelecek kuşaklara aktaran bir imkân sağladığı için de ayrıca teşekkür ediyorum. Burada bulunan herkese selam ve saygılarımı sunuyorum.” Büyükelçi, Osmanlı topraklarına 530 yıl önce İspanya’dan gelmiş Sefarad Yahudilerinin günümüze kadar, lisanlarını, kültürlerini koruyabilmiş olmalarının değerini belirtti. Torunlar, düzenli bir okuyucusu olarak her hafta Şalom Gazetesi’ni yakından takip ettiğini, Judeo-Espanyol dilinde yayınlanan eki El Amaneser’i de okumaya ve anlamaya çalıştığını, dünyanın çeşitli ülkelerinden bu gazeteye makalelerini yollayanları, katkılarından ötürü kutladığını belirtti. Torunlar ayrıca, İzmir’de dünyaya gelmiş, daha sonra İsrail’e yerleşmiş ve kısa bir süre önce vefat eden, yıllarını Ladino lisanını yaşatmaya adamış Moshe Shaul’u takdirle andı ve “Salti Ailesini Ladino lisanını koruma emekleri için kutluyorum” dedi.
Enstitünün kurucusu Dr. Selim Salti bu sıra dışı enstitünün dünyada tek olduğunu, Ladino dilini konuşan Sefaradların, tarihi, kültürü, edebiyatı ve müziğinin korunması için uğraş veren akademik çalışmalardan gurur duyduğunu anlattı. “Bu enstitü, hüzünlü bir geçmişi olan, sadece etnik kökenleri ve dinleri nedeniyle İspanya'dan kovulan, yıllarca Ladino konuşmaya devam eden bizim Sefarad Yahudilerinin torunları olduğumuzun sembolü ve tanığıdır. Kurmuş olduğumuz enstitü, Salti Ailesi, oğullarım Moni, Hayim ve yönetim kurulumuz vasıtasıyla da var olmaya, bu kültürü korumaya devam edecektir. Umarım ki, onlar, torunlarım ve onların torunları da bu adanmışlığı nesillere aktarmaya devam eder” sözlerini ekledi. Salti’nin tüm katılanlara sırayla teşekkür etmesinin ardından sonra eşi Naime Salti’ye katkılarından dolayı Bar İlan Üniversitesi tarafından, ilk kez bir kadına sunulan, Rektörlük Özel Ödülü verildi. Duygusal geçen bu sıra dışı tören, tebrikler ve Sefarad ezgilerinin eşliğinde ‘le chaim /hayata’ kaldırılan şarap kadehleriyle birlikte son buldu. Enstitüye daha nice 20 yıllar dileriz.
