Bu seferki müzikle yolculukta, bizlere bu iki parça eşlik ediyor. Ayrıca bu yazı ekinde iki farklı seçki, bunlara ve bazı ilave parçalara Spotify üzerinden kolaylıkla erişmenizi hedefliyor. Keyifli dinlemeler!
LOTUS FEET / JOHN MC LAUGHLIN
John Mc Laughlin tanınmış bir gitar virtüözü, besteci, çok çeşitli türlerde müzik yapmış, günümüzün yenilikçi önemli bir müzisyeni; defalarca ülkemizde de konserler verdi. Cazdan, rock müziğe, “fusion” akımının öncülerinden olmaya, Paco de Lucia ve Al di Meola ile yaptığı çok bilinen akustik gitar albümlerine, Hint müziğinden etkilenmesi ile Mahavishnu Orchestra ve Shakti ile yaptığı albümlere çok geniş bir yelpazesi var. Sanatçıyı anlatmak için en az birkaç yazı gerekeceğinden, bu yazıda sadece kendi bestesi ‘Lotus Feet’ adlı parçadan bahsetmek, farklı yorumlarına değinmek istedim.
Lotus Feet’in akıcı, Hint motiflerinin Batı ezgileriyle harmanlandığı biraz hüzünlü ama çok sakinleştirici bir ritmi ve melodisi var. Bu parçayı ilk olarak, Hint müziğinin öne çıktığı, John McLaughlin’in Hint müzisyenlerle birlikte çıkardığı ‘Shakti – with John McLaughlin’ adlı albümde dinledim. Bu yorumda, gitar ve keman impovizasyonları yer alıyor, sonlara doğru belli belirsiz Lotus Feet’in ana melodisi çalınıyor ve hiç öne çıkmıyor. Bu melodi bu kadar güzelken neden arka planda kaldığı konusunda hayıflanırken, eserin orijinal ilk sürümünün bir yıl önceki (1976) ‘Mahavishnu Orchestra John McLaughlin – Inner Worlds’ albümünde olduğunu kendi adıma keşfettim. Ve 1-2 dinlemenin ardından, günlük konulardan uzaklaşıp müziğe odaklanıldığında, bu parçanın kişiyi heyecan verici bir yolculuğa çıkardığını gördüm. Elektrik gitarı bu kadar dingin ve akıcı kullanması, hele ana melodinin arasında parçanın ortalarına doğru giriştiği ve tempoyu hızlandırarak derinleştirdiği bölüm özgünlüğüyle mükemmel. Bilmeyen meraklılarına, denemenizi tavsiye ediyorum!
Bu eser o kadar çok beğenilmiş ki, değişik gruplarıyla verdiği konserlerde sıklıkla çalmış. 1997 yılında Hindistan’ın 50. bağımsızlık yıldönümü vesilesiyle John McLaughlin’den, yıllardır birlikte çaldığı ve eserler ürettiği tabla ustası Zakir Hussain ile birlikte konserler vermesi istenmiş. Bu konserlerin içerikleri ‘Remember Shakti’ adlı albümde derlenmiş ve ‘Lotus Feet’ bir kez daha yorumlanmış; burada Hint müzik aleti ‘bansuri flütü’ gitara eşlik ediyor.
Ve nihayet 2013 yılında İstanbul’daki Uluslararası Caz Günü’nde, John McLaughlin ‘Lotus Feet’i tekrar yorumlamış; yine yıllardır ara ara çalıştığı diğer bir önemli caz müzisyeni kemancı Jean Luc Ponty ve Zakir Hussain ile birlikte. Aya İrini’nin büyüleyici görsel ve akustik ortamında bu defa kemanın önderliğinde çok keyifli bir yorum daha ortaya çıkmış. Bu yoruma YouTube üzerinden ulaşmak mümkün. (https://www.youtube.com/watch?v=HDyfFNJGRDA)
Ayrıca başka müzisyenler de bu eseri çokça yorumlamış. Akustik gitar önderliğinde, Eduardo Kusdra grubu ile bu esere yeni bir lezzet katmış. Ve bizden bir yorum da Taksim Trio’nun ‘Ahi’ adlı albümünde yer almış. Hüsnü Şenlendirici’nin klarnetine, kanun ve bağlama eşlik ediyor. Coğrafyamız ve kültürümüz gereği hüznün tonu biraz artıyor, tempo görece yavaşlayarak notalar uzuyor, ama bu yorumda da bence müzisyenler duygularını güzel bir şekilde yansıtmayı başarmışlar. Yorumları kıyaslamak, en çok beğendiğinizi öne çıkarıp diğerlerini dilerseniz elemek sizlere kalmış!
Bu arada, aşağıda atıfta bulunduğum kaynaklardan birinin parçanın güzelliğine vurgu yapmak için yaptığı alıntıyı da aktarmak istiyorum. Kaynak, İngiliz şair John Keats’in iki yüz yılı aşkın bir süre önce yazdığı şiirindeki bir mısrayı “A Thing of Beauty is a Joy Forever” alıntılayarak, bu parçanın da bir güzellik olduğunu ve her zaman keyif ve mutluluk verdiğini belirtmiş.
Nihayet son ve taze bir haber: Bahsettiğim Shakti grubu ilk bir araya gelişlerinin 50. yılı şerefine yıllar sonra ocak ayında tekrar bir araya geldi; artık yaş almış usta müzisyenler Hindistan’dan başlayarak Avrupa ve Amerika’ya uzanarak bir kez daha çeşitli ülkelerde konserler veriyor. İşlerini bu denli şevk ve severek yapmaları onlara müthiş bir yaşam sevinci veriyor olmalı!
TIN PAN ALLEY (aka Roughest Place in Town)
Robert Geddins - Stevie Ray Vaughan
Amerika’daki müzik yayıncılarının büyük çoğunluğu 1895 ile 1950 yılları arasında New York Manhattan’da 2. ve 5. Caddeler arasında 28. Sokak’ta toplanmış ve o devirdeki popüler müzik buradan yönlendirilmiş. Bu sokağa ‘Tin Pan Alley’ adı verilmiş, yani ‘Teneke Tava Caddesi’. Müzisyenler “sheet music” adı verilen kağıt üzerinde notalara döktükleri besteleri burada yayıncılara satmaya çalışırmış, yani beğendirmeye çalıştıkları besteleri çalmaz veya kaydetmezlermiş. Caddeye neden bu ismin verildiği hakkında farklı senaryolar olsa da en çok konuşulanı şöyle: Değişik müzisyenlerin vermiş olduğu farklı besteleri birçok stüdyoda aynı anda kalitesiz piyanolarla çalmaya çalışanlar sokakta rahatsız edici bir kakafoni yarattığından, bu sesler ancak teneke tava ile yapılabilecek müziği çağrıştırırmış.
Bu besteleri beğenip piyasaya sürmek, kapitalist sistemde işin sanat değerinden çok yayıncıların beğenisine veya çıkarlarına bağlı olduğu düşünüldüğünden, sokağın müzisyenler için çok kaygı verici bir yer olduğu söylenirmiş. Rivayet o ki, müzisyenlerin endişesi nedeniyle bu parçada caddeden “şehrin en kaba/çirkin yeri” diye bahsediliyor.
Robert Geddins ‘Tin Pan Alley’ adlı blues şarkısının bestecisi, ilk yayınlanma tarihi ise 1953. Birçok müzisyen tarafından yorumlanmış olsa da Texas’lı ve güney blues’unun önemli temsilcisi Steve Ray Vaughan’ın, baştaki muhteşem gitar girişi ve sonrasında gerginlik ve isyanı hala düşük bir tonda yalın ama kendine has gitar cümleleriyle yansıtması o kadar tutkulu ki, başka yorumlardan bahsetmek gereksiz kalıyor. Bence, bu parçanın SRV ve grubu ‘Double Trouble’ tarafından çalınan yorumu kesinlikle bir blues başyapıtı. Ancak bu müziğin gerçekten zevkine varmayı denemek isterseniz, işi gücü bırakıp gitarın sizi başka diyarlara götürmesine izin vermelisiniz!
Kaynakça:
https://musicaficionado.blog/2016/03/02/lotus-feet-by-remember-shakti/
https://www.guitarworld.com/features/john-mclaughlin-the-montreux-years
https://en.wikipedia.org/wiki/Tin_Pan_Alley
SEÇKİLER:
Jazz & Ethnic
Blues & Rock
