UNA KONSEJA DE HANUKA

Silva FİLİBA Judeo-Espanyol
21 Aralık 2022 Çarşamba

Una noche del anyo 1945, vaporikos chikos partiendo de portos de Evropa, mirando de alkansar la tierra de Israel, kargados de miles de fuyidos, eskapados de los kampos de la muerte… Ma la guardia ingleza mira de impedir la salvasyon de estos fujitivos, i arepusha a la mar todo vaporiko ke se kere aserkar.  La aliya es restringida. El Imperio Britaniko esta komo eskapando la ovra de destruksyon del nazizmo. Los biervos de libertad, los derechos umanos de la Evropa son palavras vanas.

Mizmo la promesa de una Patriya para los Judios kon la deklarasyon Balfour se abolto a un handrajo de papel.

El anyo 1945, semana de Noel, dalkavo noche de Hanuka, un vaporiko viejo, chiko, roto de parte i de otra mira de aserkarse al  bodre de la mar de Nahariya. Ya ay 12 diyas ke esta en mar kon friyo i tempesta del invyerno 1945. En este vaporiko se topan 252 mansevikos fuyidos de la muerte, ambiertos, sin agua, hazinos… Los vapores ke vienen a ayudarlos no estavan puedyendo aserkarsen por modo la tempesta i la guardiya britanika…

Esta vaporiko de refujyados yeva el nombre de una eroina ke fue fuziyada por los nazistos, Hannah Szenes nombre bien konosido de todos. En Noel la guardia es mas flaka, kantes i bevyendas, alegriya para todos aparte de unos poveretos ke keren alkansar a la tierra santa, sus tierras, sus derechos… El vaporiko ya ayego a unos kuantos metros de Nahariya. Es ke el sonyo de miles de anyos se va realizar para estos ijikos flakos, hazinos i malorozos? El kapitan del vapor es italyano, ombre djusto i bueno, ya izo esta traversada munchas vezes, tiene la alma de un salvador, i ay tanbien dos mansevos de la Aliyat Hanoar ke estan azyendo todo modo de sakrifisyo eroiko para salvar estos refujyados. Ma la situasyon esta trajika, i a unos kuantos metros de la tierra, el vapor no esta parvinyendo a aserkarse. En supito un bruido de muerte se oye, el vapor chafteyo a una grande piedra i se rompyo en dos. “Presto a la mar” gritan los salvadores. Ma la mas partre de los mansevos no saven nadar, i mizmo los ke saven, no tienen ni fuersa ni enerjiya. En la tierra los estan asperando en la areskuredad totala de la noche.

“Presto ijikos, un esforso otro, ya arivatesh, ya estash en vuestra tierra. Kadima! Kadima! Adelantre! Adelantre! Es noche de Hanuka, de los mirakolos i maraviyas, mirá aki es muestra tierra ke mos aspera”.

Ma komo pueden mas luchar estos ijikos kaje muertos de ambiertura i de anyos de sufriyensa… Unos kuantos metros van a ser sus fines, sus muertes trajikas. En las eskuridades, los ke estan asperando no estavan puedyendo ayudarlos. La olas de la mar i el ayre fuerte, noche trajika, la boz de los salvadores rogando i gritando: Adelantre amigos, Dio de los sielos apiyadate de estas kriyaturas, noche de Hanuka, noche de Nissim, de niflaot. Kon dezespero los mansevos asperando en el bodre de la mar, alevantaron endjuntos las torchas, las luzes flakas ma briyantes estavan komo un mesaje de esperansa komo la luz de una hanukiya ke los travava verso sus tierras…

Si, keridos ermanos, este mirakolo verdadero se realizo i 251 ijikos alkansaron la Tierra Santa, solo uno se aogo. 251 ijikos tremblando, mojados, hazinos kayeron sovre la safra umida del bodre de la mar. Un soplo de boz alta se oye en esta noche de trajediya i maraviya… La oyeremos endjuntos en muestros korasones.

Sheehiyanu ve kiyemanu ve igiyanu…

Mos izites bivir, egzistir i yegar.

“Hannah Szenes, ya ganates tu dalkavo batalya, durme repozada”…

Al diya sigiente ariva del vapor roto, espandieron una savana enriva de kuala kon tinta un Magen David.

Hannah ya izites alkansar tus ermanikos a la Tierra de Israel.

El poeta, Natan Alterman eskrivio una muy ermoza poeziya alavando al kapitan italyano por sus esforsos de salvasyon. Vos va dar unos kuantos biervos del teksto en ivrit:

"Grasias a ti kapitan, de muevo aki tornaremos.

Aki endjuntos onoraremos

Ma akel diya muestras puertas seran aviyertas para todos."

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün