LAS DOS ROMAS

İsak ESKİNAZİ Judeo-Espanyol
25 Mayıs 2022 Çarşamba

Después ke muestro amigo Sami Aji eskrivyo sovre el aniversaryo de Estambol ke nasyo en el anyo 330 en el mez de mayo en el diya 11, kreyi ke deviya dar unas eksplikasyones sovre las dos sivdades ke tuvieron el mismo nombre i ke grasyas a Konstantino el Magno, sovrebivyo asta el siglo 15 komo kapital del Imperyo Romano, yamado Imperyo Bizantino.

Konstantino el Magno avla ansi: “De oy adelante, desidimos ke el derecho i el poder de mi reyno sean transferado a esta provinsya de Bizans, un lugar ekselente i ke una sivdad sea fraguada en mi nombre, i mi derecho sea establesido aya”.  

Kon estas palavras, Konstantino izo dos grandes pasos  en la istorya mondiyal.  Dyo la libertad a los kristyanos i izo de Bizans la kapital del imperyo Romano. Se save ke Konstantino avia pensado de estableser la kapital del imperyo en Troya antes de Bizans, ama komo gano la dalkavo gerra para ser el solo emperador, djusto en frente de Bizans, en Chrisopolis ke oy se yama Üsküdar, el mazal kayo a Bizans, al lugar de Troya. Oy en diya no savemos muy bien si Konstantinopla fue dezinyada komo kapital o su estreya briyo, porke la estreya de Roma se eskuresyo. De otra parte, Roma azyendose el sentro del Kristyanizmo gano una emportansa relijyoza”.

Antes de Konstantino, el emperador Diocletianus intento de estableserse en Nicomedia ke oy se yama “Izmit”, una sivdad al fondo del golfo de Izmit en la mar de Marmara. Otras tentasyones de estableser la kapital, se izyeron por Thesalonika, “Selanik”, o por Antiochia “Antakya”. Savemos ke los emperadores Konstantius, ijo de Konstantino, Julian ke prohibyo el kristyanizmo, Valens ke konstruyo el akuadukto “Bozdoğan” se kedaron muncho mas en Antiochya ke en Konstantinopla.  Ama Konstantino ke izo la restorasyon del Hipodromo para las karreras “yarish” de kalechas, trayendo monumentos importantes de otras partes del imperyo,  alevantando la famoza kolumna  ke yamamos oy “Chemberlitash” ensima  de la kual metyo su propria estatua en forma de “Apolon”, ancheando las murayas de Bizantium, izo ke esta sivdad seya tan garboza komo Roma. Despues de bushkar todos los dokumentos, se topo solo en tres de eyos, el nombre de “Mueva Roma" o “Sigunda Roma” por Konstantinopla, así estos nombres nunka  se utilizaron  kon frekuensya.

Después del vandalismo de los Godos i Vizigodos del anyo 410, Roma de Italya eskayo mas ke muncho. Kon la konstruksyon de la iglesia “Hagia Sofia”, ke kere dizir  “La Hohma Sagrada”, después de las manifestasyones de Nika en el anyo 532, por el emperador Justinyanos, Muestra Roma se izo la sivdad mas grande de la Mar Mediteraneo. Aunke esto, su nombre de "Bizantion" dezaparesyo apenas después del siglo 7. I en el anyo 1054, las dos Romas se anatemizaron <Afaroz>  resiprokamente. Lo ke konosemos oy komo Konstantinopla, fue akumplida por el emperador Theodosios, ke izo pasar las murayas, ande están agora, en el siglo 5.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün