UNA FIGURA MEMORAVLE

Eliz GATENYO Judeo-Espanyol
13 Nisan 2022 Çarşamba

Vos akodrash del filmo “Schindler’s List”? En este filmo mos amostraron la vida del industrial, Oskar Schindler. Este industrial ke salvo munchos judios de las manos de los nazistos.  En la fabrika de Oscar Schindler lavorava una sekretarya ke se yamava Carmen Weitman. Eya fue la persona ke aparejo la lista de los lavorantes judios. I eya estava en el rango 279 de la lista kon el numero de prizionero 76482, lavorando komo daktilografa. Weitman era su nombre despues ke se kazo. Era nasida Koppel. Carmen lavoro en esta fabrika asta 1945.

Vineremos a su vida. Carmen Koppel nasyo en Viena, Austria. Su padre, Emil i su madre, Frida penaron para darle una buena edukasyon. Kuando estudiava linguas en la Universita de Viena, en mizmo tiempo se ambezo la stenografiya para pueder tomar las notas ke los profesores les diktavan. Aya se konosyo kon su marido futuro Weitermann.  Kon su marido se mudaron de Austria a la Polonya, a Krakow. Aya nasyo su ijo Sacha Weitermann en 1939.

Despues ke los alemanes okuparon la Polonya kijeron fuyirsen a la Ungaria. Aya fueron arestados, i el marido en kijiendo fuyirse, lo mataron. Akel tiempo Carmen teniya 30 anyos. La transferaron a un kampo ke se yamava Pazsow. Komo ya saviya la stenografiya la metyeron en la administrasyon komo sekreterya.  Aya se konosyo kon Oscar Schindler. Ansina se izo la sekreter de Schindler. Schindler demando al komandante del kampo, Amon Göth, ke keriya mas munchos lavorantes para su fabrika. Alora eya izo listas de lavorantes para ke fueran transferados a Brünnlitz, un kampo de lavoro.

El treno yeno de judios, en supito fue mandado a Auschwitz, al lugar de Brünnlitz. Carmen i los otros “Schindlerjudios” estuvieron aya durante dos semanas ke kontaron ke fue el Ginnam para eyos. Esto era en 1944. De otra parte, Schindler estava penando para tomar “sus” lavorantes de Auschwitz a Brünnlitz. Grasias a su ayuda, 1200 judios sovrebivieron aya asta la liberasyon de Mayo 1945.

Despues de la gerra, Carmen topo a su ijo en la Ungaria i kon el endjuntos se fueron a Marocco. Aya se konosyo kon su sigundo marido Reinhardt. En 1957, se mudaron a los Estados Unidos i bivieron en New York. Tuvieron una ija ma malorozamente esta ija muryo de una hazinura.

Carmen teniya 92 anyos kuando emigro a Herzeliya, Israel kon su ijo endjuntos.

Eya morava en un azilo para los retirados. Aya muryo viernes, el 8 Avril 2022, a la edad de 107 anyos.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün