Bebeklerde uyku düzeni nasıl oluşturulur, uyku bozukluğunun nedenlerini, uyku eğitiminde yapmamız ve yapmamamız gerekenleri Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Kutlu yanıtladı.
Bebeklerde nasıl uyku düzensizlikleri görülebiliyor?
Bebeklerde ve çocuklarda uykuya geç dalma, gündüz kısa uykular, gece ortasında sık sık uyanma gibi uyku düzensizlikleri görülebiliyor. Ebeveynler 0-3 yaş arası bebeklerde görülen uyku sorunlarını dikkatli ve sabırlı bir süreçle atlatabilir. Bebeklere kendi başlarına uyumayı öğretirken şunu unutmamalıyız ki, ağlamaları çok doğal bir tepkidir. Ancak ağlarken yanlarında olup destek verirsek, kuracağımız güven ve sevgi bağı da zarar görmeyecektir.
Uyku bozukluğunun nedenleri nedir?
Uyku bozukluğunun nedenleri çevresel veya bebeğe ait faktörler olabiliyor. Genel olarak uyku düzenini sağlamak için odanın ısısının 16-22 derece arası, nem oranının yüzde 40-60 aralığında olmasına, odanın karanlık veya loş olmasına, uykudan önce çocuğun aşırı beslenmemiş olmasına dikkat edebiliriz. Bunlar çevresel faktörlerdir. Bazı ilaçlar (antihistaminikler, soğuk algınlığı ilaçları gibi), bebeğe bakan kişilerin uyku uygulamalarındaki tutarsızlığı, annedeki stres düzeyi ve gebelik dönemi depresyonu gibi nedenler de çevresel faktörlere girer. Bebeğe ait faktörleri ise, gerilip kaşınacağı için kuru cilt, reflü, alerjik rinit, kolik, diş çıkarma, geniz eti büyümesi, uyku apnesi, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, astım, otizm, obezite ve demir eksikliği anemisi gibi faktörler olarak sayabiliriz.
Bebekler ne kadar uyumalı?
Bebeklerde günlük uyku düzeni ay ve yaşa göre değişir. Bir bebeğin günlük uyuma süresi ay ve yaş aralığına göre değişir. Yeni doğan döneminde, eğer bebeğin fiziksel bir sorunu yoksa uykularının da düzenli olması beklenir. 5-8 ay aralığında bebekler genellikle üç gündüz uykusu yapar ve toplamda 3-3,5 saat uyurlar. Gece uykuları 10-11 saattir. 9-14 ay aralığında bebeklerin çoğu gündüz iki kez, toplamda 2,5-3,5 saat uyur. Geceleri 10-11 saat kesintisiz uyuyabilirler. 15-18 ay aralığı, bebekler için tek gündüz uykusuna geçiş dönemidir. Ortalama 2,5-3 saat uyuyabilirler. Eğer gece uykuları da 10-11 saat olursa ideal bir uyku düzeni oluşmuş demektir. 24 aydan sonra gündüz uykuları ortalama iki saat olur. 2,5 yaştaki uyku süresi gündüz 1,5-2 saat, gece kesintisiz 10-11 saat civarındadır.
Uyku eğitimine ne zaman başlanmalıdır?
İlk dört ay boyunca bebekle bol temas halinde olmak çok değerli ve önemli. Dördüncü aydan sonra bebeği destekli uyutmak doğru değil. Bu durum, bebeğin kendi kendine uykuya geçmesini ve kesintisiz uyumasını güçleştirir. Bebekler 60-90 dakikada bir uyanabiliyor. Destekle, yani sallayarak, emzirerek, beraber yatarak, pışpışlayarak ve benzeri yöntemlerle uyutulmaya alışmış bir bebek her uyku döngüsünde aynı desteğe ihtiyaç duyacaktır. Tabii bir odada tek başına ağlamaya bırakılan ya da kendi kendine uyumaya zorlanan bebeklerde oluşan stres de uykuya geçmeyi güçleştirir. Burada en önemli konu, bebeğin bir an bile annesinin onu terk ettiğini hissetmemesine dikkat etmek. Uyku eğitimini en erken 4-6. aydan sonra anne vermelidir. İlk 3-5 gün atlatıldıktan sonra ise baba ya da bebeğin bakımına yardım edecek diğer kişiler eğitime devam edebilir. Eğitime mutlaka akşam başlanmalı ve uygun bir yatış-kalkış saati ve rutini belirlenmelidir.
Sağlıklı bir uyku düzeni kurmak için önerileriniz nedir?
Yapılmaması gerekenler ise:
