Soykırım´ı anlatan sesler kayboluyor

Ardı arkası kesilmeyen korona virüs haberleri arasında, sarsıcı bir haber dikkatlerden kaçtı. Hayatlarını insanları soykırım ve nefret konusunda eğitmeye adamış altı Soykırım Kurtulanı, Avrupa´da, geçtiğimiz hafta içerisinde yaşamlarını yitirdiler. İşte bu kişilerin hayat hikâyeleri…

Rakela PALOMBO Dünya
23 Aralık 2020 Çarşamba

Esther Cohen: Yunan kasabası Ioannina’dan hayatta kalabilen 160 Yahudi’den biri olan Cohen, kasım ayında, 96 yaşında hayatını kaybetti. Auschwitz-Birkenau Kampından kaçarak hayatta kalan Cohen, yıllarca yaşam için verdiği mücadeleyi liselerde öğrencilere anlattı. Cohen, Naziler neredeyse tamamen yok etmeden önce iki bin yıl boyunca hayatta kalmayı başarmış olan ve Doğu Akdeniz Yahudi’si anlamına gelen tarihi Romanyot Cemaatinin bir üyesiydi. 1800 kişilik Romanyot Yahudi nüfusu ile Ioannina bu cemaatin evi olarak görülüyordu. Cohen, iki çocuk annesiydi.

Maurice Cling: Romanya’daki antisemitizmden kaçmak için Fransa’ya yerleşen bir ailenin çocuğu olan, dilbilimci ve İngilizce öğretmeni Maurice Cling, 23 Kasım’da Paris’te 91 yaşında vefat etti. Yetenekli bir yazar ve deneyimli bir konuşmacı olan Cling, sıkça liselerde konuşma yapıyordu.

Lise öğrencileri, sadece 18 yaşındayken, Mayıs 1944’te okulundan polis tarafından alınıp kampa gönderilen Cling’in hikâyelerinde rahatça kendilerini görebiliyorlardı. İlk önce ağabeyi Willy ve ebeveynleri ile Drancy Toplama Kampına yollanan Cling’in tüm ailesi, daha sonra Auschwitz’e yollanarak hemen öldürülmüş, Maurice ise Dachau Kampına gönderilmesinin ardından Amerikan birlikleri tarafından kurtarılmıştı. Cling, dört çocuk babasıydı.

Paul Sobol: 17 Kasım’da Brüksel’de, 94 yaşında hayatını kaybeden Sobol, Auschwitz’de günlerce süren ölüm yürüyüşünün ardından, ittifak güçlerinin bir hava saldırısı sırasında Alman askerlerinin elinden kaçmayı başardığında 18 yaşındaydı. Yakalanıp kampa gönderilmeden önce Sobol ve ailesi, Nazi işgali altındaki Brüksel’de dört yıl boyunca saklanmayı başarmışlardı. Naziler Sobol’un annesi, babası ve erkek kardeşini öldürmüşler, kendisi ile kız kardeşi hayatta kalmayı başarmışlardı. Savaş sonrası Sobol uzun yıllar Soykırım hakkında konuşmayı reddetmiş, yaşlandıkça hikâyesini aktarması gerektiğine inanmıştı. İleriki yaşlarında Sobol yerel medya tarafından bir ‘anı taşıyıcısı’ olarak onurlandırılacak, okullarda ve Soykırım anma törenlerinde sık sık yer alacaktı. Sobol, iki çocuk babasıydı.

Renzo Gattegna: 10 Kasım’da, 81 yaşında, COVID-19 kaynaklı sorunlar nedeniyle hayatını kaybeden Gattegna, II. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında İtalya’daki Yahudi cemaatini tekrar bir araya getirerek oluşturmak için çalışmalara başlamış, daha sonra da gençlere Soykırımı anlatan pek çok konuşmalar yapmıştı. Gattegna, 2016 yılına dek, on yıl boyunca İtalya Yahudi Cemaatleri Birliğinin liderliğini yürütmüştü. Aslen 1938 doğumlu olan Gattegna bir röportajında, “Ben yaşamaya 1944’te başladım” demişti. Faşist çeteler kendilerini bulup, evlerini talan edip ailesi ve kendisini Nazilere teslim edene kadar Gattegna, Roma çevresinde yıllarca bir saklanma yerinden diğerine kaçarak korku, belirsizlik ve kovalama içinde bir ilk çocukluk evresi geçirmişti. Gattegna iki çocuk babasıydı.

Mikhail Zhvanetsky: 6 Kasım’da 86 yaşında hayatını kaybeden Zhvanetsky, Ruslar için komedide bir standart belirleyici olarak biliniyordu. En çok kendini eleştirerek yaptığı ve Rusya’daki günlük hayatla dalga geçtiği gösterisiyle, politikaya bulaşmadan, o yıllarda mümkün olduğu kadarıyla sosyal eleştiride bulunan Zhvanetsky, 20. yüzyılın en baskıcı rejimlerinden biri olan Sovyetler Birliği döneminde, Yahudi bir komedyen olmanın tehlikesini umursamayarak hayatını sahnede geçirmişti. Günümüzde Ukrayna’da bulunan Odesa’da doğan Zhvanetsky, ailesiyle birlikte evinden çıkartılmış, Nazi işgali altındaki kentte çocukluk arkadaşlarının ve akrabalarının çoğunu Soykırımda kaybetmişti. Kariyeri boyunca aralarında Babavatan Liyakat Nişanı da bulunan pek çok ödül kazanan Zhvanetsky geçtiğimiz ay emekli olduğunu açıklayana dek gösterilerine devam etmişti. Zhvanetsky beş çocuk babasıydı.

Justin Sonder: Emekli polis memuru, politikacı ve soykırım anma aktivisti Sonder, 3 Kasım tarihinde, 94 yaşında Chemnitz’de vefat etti.

Sonder Auschwitz’den kurtularak Almanya’ya döner dönmez, Naziliği yaratan topluma yine de faydalı olmayı seçmiş, Amerikan birlikleri kendisini özgür bıraktıktan sadece altı ay sonra polis memuru olarak çalışmaya başlamıştı. Sonder’in kurtulduğu Auschwitz Ölüm Kampında, aralarında annesinin de bulunduğu yirmi iki yakınını kaybetmişti. Kariyer basamaklarını hızla tırmanan Sonder, ağır suçlar komiseri olmuş, 1985 yılında emekli olduktan sonra politikaya atılarak 2009 yılında solcu Die Linke Partisinden dört yıl milletvekilliği yapmıştı. Sonder, 2016 yılında SS Çavuş Reinhold Hanning’in insanlık suçundan mahkûm edildiği davada şahitlik te yapmıştı. Aşırı sağcılığın yükselişte olduğu Doğu Almanya tarafında, liselerde onlarca yıl boyunca Soykırımı gençlere anlatan Sonder, üç çocuk babasıydı.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün