Holokost kurbanlarından 13 yaşındaki Eva Heyman’ın hayatının son dört ayını canlandıran ‘Eva’ hesabından yayınlanan hikâyeler 120 milyondan fazla kez görüntülendi.
Bu yıl 1 Mayıs akşamı başlayan Holokost Anma Gününde özellikle gençlerin tarihin en büyük trajedisi hakkında bilinçlenmesi için daha önce hiç yapılmamış bir projeye imza atıldı. İsrailli teknoloji gurusu Mati Kochavi ve kızı Maya Instagram’da Holokost kurtulanı genç bir kız adına bir hesap açarak 24 saat boyunca ‘story-hikâye’ paylaştı. 17 Ekim 1944’te Auschwitz’de gaz odasında hayatını kaybeden Eva Heyman’ın günlüğünden yola çıkılarak hazırlanan hikâyelerde, oyuncular dönemin dekoru eşliğinde genç kızın ailesi ile Nazi işgalinin ardından Nagyvarad-Macaristan’daki evinden gettoya götürülüşünü, oradan da kampa tren yolculuğunu canlandırıyor.
‘Eva stories’ adındaki hesabın 1,6 milyon takipçisinin yarısını 13-30 yaş aralığı oluşturuyor. 120 milyon görüntülemenin yalnızca 3 milyonunun İsrail’den oluşu projenin dünya çapında yakaladığı başarıyı ispatlıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu anma gününden önce İsrailli gençlerin sosyal medyalarında projeyi paylaşarak destek olmaları çağrısında bulunmuştu.
“Holokost’ta bir kızın Instagram’ı olsaydı?” diye soran Instagram hesabında yayınlanan hikâyelerde Eva’nın en yakın dostuyla dansları, beğendiği çocukla flörtleşmeleri, beraber yaşadığı büyükannesi ve büyükbabası ile doğum günü kutlamalarının ardından Nazi işgalinin başlamasıyla kabusa dönen günleri resmediliyor.
Küçük kızın cep telefonu ile çektiği ve Instagram efektleriyle süslediği hikayeler bugün milyonlarca gencin paylaştığı hikayelere çok benzemesiyle adeta kullanıcıların dilinden konuşuyor. Yapımcı baba ve kız Kochaviler, büyüdüğünde haber muhabiri olmak istediği günlüğünden bilinen Eva Heyman’ın bir şekilde hayalini gerçekleştirmiş olduklarını belirtiyor.
Heyman 15 Mayıs - 9 Temmuz 1944’te Macaristan’dan Nazi kamplarına gönderilen 430 bin Macar Yahudi’sinden biriydi. Eva’nın annesi Agnes Zsolt o gün trende kızıyla değildi. 1945’te müttefiklerin Bergen Belsen Kampına girmesiyle kurtulan Agnes Zsolt kızını aramaya gittiğinde korkunç gerçekle yüzleşti. Kızının günlüğüne ulaşmayı başaran anne günlüğü yayınlattı ve hemen ardından acısına dayanamayarak intihar etti.
Projeye eleştiriler de geldi
Holokost kurtulanlarının sayısının hızla eridiği günümüzde Holokost vahşetinden habersiz sosyal medya bağımlısı Y kuşağına ulaşabilen ve bununla övgüyü hakkeden bu projeye eleştirel yaklaşımlar da geldi. Özellikle İsrail’in sol eğimli gazetelerinde çıkan yazılarda Auschwitz-Birkenau ziyareti sırasında selfie çeken şuursuz bir gençliğin varlığı da hesaba katıldığında bu Instagram projesinin Holokost acısını değersizleştirildiği yorumları yapıldı. Öte yandan Yad Vaşem Soykırım Müzesi projeyi desteklediğini açıklayarak sosyal medya kullanımını ‘etkili ve meşru’ olarak nitelendirdi.
Mati Kochav verdiği röportajlarda projeden rahatsızlık duyduğunu belirten seslerin Instagram’ın nasıl çalıştığından, fikirleri nasıl yaydığından ve toplumsal hareketleri nasıl ateşlediğinden habersiz olduklarını, tek yaptıklarının basitçe gençlerin bugün kullandıkları iletişim yöntemini kullandıklarını söyledi.
Geçen yıl Illinois Holokost Müzesi ve Eğitim Merkezi ziyaretçilerin hayatını kaybeden Holokost kurtulanlarının hologramlarıyla etkileşime geçebildiği bir sergi düzenlemişti.
