Ko-Abitasyones

Eliz GATENYO Judeo-Espanyol
25 Kasım 2020 Çarşamba

En el tiempo de la sigunda gerra mondiala aviya muncha provedad. Desparte de esto aki en Turkiya aviya muncha mankura. Seya el efekto de la gerra o seya el efekto de los kavzos rasistos komo “Las 20 klasas” o “Varlık vergisi”.  Yo no es ke bivi en akeyos tiempos ma sigun lo ke kontaron mis padres i mis nonos ya me ize una idea de la mizerya ke se paso. Despues ke arekojeron kaje a todos los ombres de las minoridades en 1941 i despues de ke metyeron taksas fuertes en 1942, las famiyas se toparon en grande provedad. Kedaron solo mujeres kon kriyaturas chikas i los paryentes aedados. Eyos no se estavan puedyendo mantenersen. Mi padre me kontava ke las mujeres menesterozas se ivan a eskarvar los chopes de las kazas rikas para topar kashkaras de patata. Las arekojiyan i las trayiyan a kaza. Las lavavan i las buyiyan i en kitando el kuerro de ensima, se komiyan el resto ke kedava. Las mujeres se ivan a lavorar a las fabrikas o a las kazas i las esfuegras i madres aedadas miravan a las kriyaturas. Kon tiempo ni esto no abasto, ampesaron a adjuntarsen para koabitar por modo ke no estavan puedyendo pagar las kiras de kaza. Los ke moravan en kazas grandes, alkilavan una o dos kamaretas de sus kazas. Eran ovligadas de suportar las difikultades porke no aviya otro remedyo. Imajinavos tanta djente kon una tualet, mizma kuzina, los ijos de kada famiya djugando, yorando, koryendo i en vezes peleyando. Komo vos dishe no aviya otro remedyo, kaliya tener muncha pasensya i muncha sensya komun.

Una kaza semejante teniyamos mozotros en el apartamento. Un marido i mujer, todos los dos aedados, alkilaron una de sus kamaretas a un ombre  bekar. Esta ombre se yamava Mösyö Ehrlich. 

Mösyö Ehrlich era lehli (ashkenazi) komo ya se entiende de su nombre. Una persona muy enstruida, no teniya dingunos de su famiya. Ni ermanos, ni primos. Konosiya munchas linguas komo el franses, el aleman, el italyano, el ingles i siguro el turko. Ken save, puedeser ke era fuyido del Olokosto.  Yo me akodro de el por ke el dainda morava en el apartamento. Para mi ya era viyejo. Ama ya savesh para una kriyatura, uno de 40 anyos es viyejo. Era un ombre elegante, alto i flako. Teniya una nariz puntuda, kolorada i siempre mojada. Todos los vizinos lo konsideravan i lo amavan muncho. Ya savesh, las mujeres aedadas de akel tiempo teniyan un yugo de kazar a los bekares del entorno. I a este Mösyö Ehrlich lo kijeron kazar kon mansevikas del vizindado o konosidas ma no vos vash a kreyer ke dinguna mansevika no kijo kazarse kon Mösyö Ehrlich. Deke? Por modo ke era lehli. Ni akel tiempo entendiya, ni agora entyendo esta razon. En el entorno muestro no moravan famiyas lehliyas por esto se kedo sin kazar.

Un diya se hazineyo i se fue al ospital. Kualo tuvo? No lo se. Lo ke se es ke mas no torno a su kaza.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün