Yapılan bir araştırmaya göre Suriye’deki Yahudi mekânlarının neredeyse yarısı ve Irak’takilerin de dörtte biri tahrip edilmiş halde bulunuyor.
Londra merkezli Yahudi Kültürel Mirası Oluşumunun bu hafta yayınlanan raporuna göre Irak’ta 297 Yahudi mirası yapılarının 68’i onarılamayacak kadar hasar görmüş durumda. Suriye’de ise 71 Yahudi mekânının en az 32’si, geriye döndürülmesi imkânsız bir durumda.
Söz konusu olan yerleşim ve mekânlar, MÖ 2. yüzyıldan günümüze kadar uzanan bir yelpazeyi içeriyor. Çoğu yapılar 19 ve 20. yüzyılda inşa edilmiş.
Araştırma ekibinin tüm çabalarına rağmen bazı mekânların akıbeti ise hiç bilinemiyor. Irak’ta bahsi geçen yerleşimlerin üçte ikisinin de nasıl harabe haline geldiği belirsiz. Irak Yahudilerine ait 297 yaşam alanının ancak yüzde 11’i halen ayakta kalmış durumda. Bunların da çoğu kötü bir durumda.
Söz konusu olan yerleşim ve mekânlar, MÖ 2. yüzyıldan günümüze kadar uzanan bir yelpazeyi içeriyor. Çoğu yapılar 19 ve 20. yüzyılda inşa edilmiş.
Araştırma ekibinin tüm çabalarına rağmen bazı mekânların akıbeti ise hiç bilinemiyor. Irak’ta bahsi geçen yerleşimlerin üçte ikisinin de nasıl harabe haline geldiği belirsiz. Irak Yahudilerine ait 297 yaşam alanının ancak yüzde 11’i halen ayakta kalmış durumda. Bunların da çoğu kötü bir durumda.
Suriye’de ise yapıların yüzde 8’inin kaderi hakkında bir bilgi yok. Yüzde 45’i tahrip edilmiş. Rapora göre ayakta kalan yapılar Irak’takilere nazaran daha iyi korunmuş.
Araştırmacılara göre en kötü halde olan yapılar Suriye Halep’teki Bandara Sinagogu ve Şam’daki Peygamber Eliya Sinagogu.
Yahudi Mirası Vakfı Başkanı Michael Mail’in JTA’ya verdiği demece göre Irak’taki yapıların birçoğu 20. yüzyılın ikinci yarısında ihmal, dükkân, araba tamir atölyesi gibi başka amaçlarla kullanımı, Yahudi nüfusunun göçü sonrasında yapıların el değiştirmesi nedeniyle harap olmuş. Mail açıklamasında, “Her ne kadar Musul’daki Yahudi mirası yapıların bir kısmı şehrin IŞİD işgalinden kurtarılması sürecindeki çatışmalarda harap olduysa da, zaten grubun 2014’te şehri ele geçirmelerinden önce çürümeye bırakılmıştı” dedi.
Mail, Al-Kifl’deki Peygamber Ezekiel’in kutsal mezarının şimdi Şii Al-Nukhailah Camii olduğunu, İbranice yazıların ve diğer Yahudi kaynaklı izlerin bulunduğu Ezekiel’in mezarının halen orada muhafaza edildiğini ifade etti. Mail sözlerine “Yahudi mülkiyetine şiddet yoluyla el koyma daha önce gerçekleşmişse de, Suriye’de son on yıllarda bu yapıların çürüme ve tahrip oranı çok fazlalaştı. 1947’de Halep’teki Yahudi karşıtı ayaklanmalar sonucu Bandara Sinagogu ağır zarar gördü” şeklinde açıklama getirdi.
Mail, Şam’ın bir banliyösü olan Jobar’daki Peygamber Eliya Sinagogunun büyük tahribata uğradığını, Suriye İç Savaşı sonucu arşivinin durumu ve nerede olduğu hakkında bir bilgi olmadığını da belirtti.
Yaşanan infazlar ve pogromlar nedeniyle ülkeyi terk etmek durumunda kalan Yahudilerin en az 120 bini Bağdat’ta yaşıyordu.
