Modigliani ve büyük aşkı JEANNE

Modigliani ve büyük aşkı JEANNE

Sara YANAROCAK Kültür
13 Şubat 2019 Çarşamba

12 Temmuz 1884’te İtalya’nın Livorno kentinde doğan, 14 Ocak 1920’de Fransa’nın Paris kentinde ölen İtalyan asıllı Yahudi ressam ve heykeltıraş Amadeo Modigliani, 20. yüzyılın en önemli örneklerinden sayılan resimleri ve yarattığı özgün atmosfer ile ilgi çekmiş, izleyici ile sessiz bir yakınlık kurmuştu. Çoğunluğunu portrelerin oluşturduğu yapıtlarında asimetrik bir kompozisyon ile derinliksiz ince uzun figürler egemendi.

Modigliani ticaretle uğraşan Yahudi bir ailenin çocuğuydu. İlk sanat eğitimini Floransa ve Venedik’te aldı. Bir süre sağlık nedeniyle İtalya’da kaldıktan sonra 1906’da 22 yaşındayken Paris’e gitti. Bu dönemde etkilediği Cezanne’nin resimleri ilk çalışmaları üzerinde biçimlendirici izler bıraktı. Modigliani, profesyonel bir portre ressamı değildi. Onun için portre, salt mekan ve renk bütünlüğü içinde figürü tek başına bırakmaktı. Dostlarıyla Paris’in sanatçı ve edebiyatçılarından başka, sıradan insanların, modellerin, hizmetçilerin, komşu kızların portrelerini yaptı.

1917’de, büyük bir nü (çıplak) dizisine başlayan Modigliani, Berthe Weill Galerisinde ilk kişisel sergisini açtı. Ancak polis, resimleri ahlaka aykırı bularak sergiden kaldırdı. Aynı yıl Modigliani genç bir ressam olan Jeanne Hebuterne ile birlikte yaşamaya başladı. Orta sınıftan Katolik bir ailenin kızı olan Jeanne, sanat çevresinde “Hindistan Cevizi-Coco” lakabıyla anılırdı. Solgun ve parlak bir teni, uzun çekik kahverengi gözleri, iki yandan omuzlarına sarkan düz koyu kahverengi saçları ona bu benzetmeyi sağlamıştı. Genç kız Modigliani’yi tanıdığı vakit Modigliani 33, kendisi 19 yaşındaydı. Genç kız Dekoratif Sanatları Okuluna ve Colarossi Akademisine devam ediyordu. Ailesinin bu yabancı, fakir ve Yahudi ressamla birlikte olmasına muhalefet etmelerine rağmen, genç kız ailesini karşısına alarak sanatçının daracık iki odalı evinde onunla birlikte yaşamaya başladı. İki sevgilinin aşkı, Paris’in sanat çevresini de çok etkilemişti.

Evleri buram buram sanat tüterken, genç kız boş durmuyor, portreler çiziyordu. Bu arada kendini ve sevgilisini de resmediyordu. Jeanne, Modigliani için ‘Dante’nin Beatrice’si olmuştu. Genç kızla yaşadığı bu şiirsel aşk Modigliani’nin resminin en üretici dönemi oldu; çizgileri gitgide inceliyor, renkleri zarifleşiyordu.

Mart 1918’de Almanlar Paris’i bombaladıkları vakit birçok sanatçı Fransa’nın orta bölgelerine sığınmaya karar verdiler. Modigliani ve Jeanne Nice kentine gitti. 29 Kasım 1918 tarihinde evlilik dışı kızları Jeanne (anne ile aynı isim) orada doğdu. Sanatçı bu dönemlerde gitgide sanatının doruğuna ulaşıyor, gece gündüz demeden sürekli resim yapıyordu. Sanatçı çift daha sonra 6 aylık kızlarını bir bakıcıya emanet ederek Paris’e geri döndüler.

Jeanne ikinci kez hamile kaldığı vakit, Modigliani kaleme aldığı bir mektupta “Bugün 7 Temmuz 1919, söz veriyorum ki Matmazel Jeanne Hebuterne ile belgelerimiz tamamlanır tamamlanmaz evleneceğim” yazıyordu. Bu gerçekleşemedi. Nedenini ise hiç kimse kavrayamıyordu. Modigliani her ne kadar onu çevresine “karım” diye tanıtıyorsa da sürekli ruh değişimleri yaşıyordu. Bazen şevkle çalışırken, birdenbire derin depresyonlara giriyordu. Bu ruh çalkantıları içinde kendi portresi dahil sayısız eserler yarattı. Modigliani, 24 Ocak 1920 tarihinde, aslında tüberküloz hastası olduğu halde, umulmadık trajik bir sonla menenjit hastalığına yakalanarak öldü. 22 yaşındaki Jeanne hamileliğinin son ayındaydı. Hemen ailesinin yanına döndü, ama onsuz yaşamının anlamsız olduğuna karar vererek Modigliani’nin ölümünden iki gün sonra, sabaha karşı üçte, yatak odasının penceresinden aşağı atlayarak intihar etti. Ressam Chantal Quenneville “Bu kız yalnızca Modigliani’yi sevmek için yaratılmış ve ona armağan edilmiş bir mücevherdi” demişti.

 Modigliani’nin cenazesi büyük bir kalabalık eşliğinde Pere Lachaise Mezarlığına gömülürken, ailesi şiddetle itiraz ederek Jeanne’i Katolik mezarlığına gömdü. Ailenin bu inadı 10 yıl sürdü. Daha sonra Jeanne’nin tabutunu yerinden alarak, Modigliani’nin hemen yanı başına gömülmesine izin verdiler.

 Çiftin başlarındaki mezar taşında ise, Modigliani için; “Sanatının doruğundayken, ölüm tarafından durduruldu”, Jeanne için ise “Amadeo Modigliani’nin yoldaşı, son fedakarlığını yine onun için yaptı” yazıları yer alıyor.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün