İsrail, önemli gelişmelerin arifesinde. 25 Haziran Çarşamba günü Knesset’te hükümetin feshi ve yeni seçimlerin tarihi oylanacak. Yasayı meclise sunan Likud Partili Shalom Cohen, seçimlerin Kasım ayında yapılmasını istiyor. Ancak bir kaç ay ertelenmesi yönünde talepler gelebilir. Açık olan tek şey, seçimlerin hükümetin iki senelik görev süresinin bitiminden çok daha önce gerçekleşeceği.
Önümüzdeki günlerde Gazze’yi bir seneden fazla kontrolü altında tutan Hamas ile İsrail arasında bir anlaşma gerçekleşebilir. Böylece, İsrail askeri gücü ile Hamas militanları arasında altı aylık bir sukunet dönemi başlayabilir. Bu karar Hamas ile İsrail doğrudan temasa geçmeksizin Mısır’ın yoğun arabuluculuğuyla alındı. Eğer anlaşmaya uyulursa hem Hamas altı ay süre ile dinlenecek hem de Gazze yakınlarında yer alan başta Sderot olmak üzere İsrail yerleşim bölgelerinde sukunet yaşanacak. Gazze yakınlarında roketlerden nasibini alan Aşkelon gibi 20’den fazla yerleşim bölgesi bulunuyor. Ayrıca çok yakın bir zamanda Hizbullah ile İsrail arasında tutuklu değişimi yapılacak. Ancak İsrail, Lübnan’a tutukluları canlı yollarken, Hizbullah’ın iade edeceği iki asker Goldwasser ve Regev’in yaşamlarından şüphe duyuluyor. Zira Hizbullah, onlar hakkında herhangi bir bilgi vermeyi reddetti.
Hamas’ın elinde tutuklu bulunan İsrail askeri Gilad Şalit, Mısır’ın etkin arabuluculuğu ile çok yakın bir zamanda serbest bırakılabilir. Hamas’ın şartları gayet açık; Şalit karşılığında aralarında sivil İsraillileri öldürmüş kişilerin de bulunduğu 450 tutuklunun serbest bırakılmasını talep ediyor. Görüşmenin zor olacağına kesin gözüyle bakılsa da, sonuçta İsrail’in Hamas’ın taleplerinin büyük bir bölümünü kabul edeceği düşünülüyor.
İsrail- Suriye temasları
Öte yandan Türkiye sayesinde devam eden İsrail-Suriye görüşmeleri bu haftaya damgasını vurdu. İsrail ve Suriye’nin de katılacağı Akdeniz Birliğini kurmak için çalışmaları sürdüren Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy böylece İsrail Başbakanı Olmert ile Suriye Devlet Başkanı Esad’ın görüşmesini sağlamak istiyor. Ama İsrail resmi olarak Golan’ı terkedeceğini açıklamadığı sürece Esad’ın doğrudan bir görüşmeye yanaşacağı şüpheli görünüyor. İsrail halkının %70’i ucunda barış olsa bile bölgenin boşaltılmasına karşı. Bunun bilincinde olan hiçbir İsrailli yetkili böyle bir barış süreci başlatamaz.
Eğer İsrail devletbaşkanının önerdiği gibi Esad, Olmert ile görüşmeye yanaşırsa durum değişebilir. Sorunu yakından bilen Peres’e göre doğrudan temaslar yürütülmezse İsrail ile herhangi bir Arap ülkesi arasında barış sağlanamaz.
Ancak Olmert ve hükümetinin karşı karşıya olduğu büyük sorunlar inkar edilemez. Çok yakında kendilerini seçim kampanyalarının ortasında bulacaklarından İsrail’in, Suriye, Filistin gibi komşuları arasındaki görüşmeleri sürdürmesi daha da zorlaşacak.
Burada Kissinger’ın:”İsrail’in dış politikası yoktur, sadece iç politikası vardır” sözlerini bir kez daha hatırlamak gerek. Bu sözler yakınlaşan seçimler ile daha da belirginleşiyor.
Olmert ne ümit ediyor?
Başbakan Ehud Olmert bir çok kez zorluklarla karşılaşmış bir lider. Olmert, seçimlerde Kadima’ya liderlik ederek partisini bir kez daha en güçlü konumuna getirme umudunu taşıyor. Böyle iyimser oluşunun nedenleri nedir?
Olmert iyimser
Olmert’in avukatları Moris Talansky’yi sorguladıklarında, ifadesinde tezatlar olduğunu ileri sürecekler. Olmert aldığı para karşılığında Talansky için önemli bir lutufta bulunmadı. İsrail başbakanı Likud’un istediği gibi seçimlerin Kasımda değil bir sonraki senenin ilkbaharında olmasını istiyor, bu zaman zarfında Talansky’nin sözlerinin etkinliğini kaybedeceğini umut ediyor. Bu arada dünya liderleri ile görüşerek dostane ve yararlı ilişkiler kurmadaki yeteneğini gösterecek.
Başbakanlık ofisine yakın çevreler Suriye’nin görüşmelere olumlu yaklaşmasına ilginç bir açıklama getiriyorlar. Suriye çok yakın zamanda İran’ın nükleer silah üretimini devam ettirmesi halinde bir yanda İran öte yanda ABD ve İsrail’in yer aldığı büyük bir çatışmanın olacağından endişe ediyor. Suriye böyle bir durumda çatışmada taraf görülmek istemezken öte yandan da İran ile bağlarını koparmak istemiyor.
Türkiye’de Suriyeli temsilcilerle görüşmelerde bulunan iki İsrailli yetkili 13-15 Temmuz tarihleri arasında Paris’te bulunacaklar. Olmert de Esad ile bir görüşmenin gerçekleşebileceği spekülasyonlarını destekliyor. Ancak hükümete yakın bir kişi Esad’ın bu kadar yakın bir tarihte İsrail ile görüşmek istemesinin pek mümkün olmadığını ileri sürüyor.
Bu arada geçtiğimiz Pazartesi Kadima Partisi taraftarları ile konuşan Olmert, seçimlere yeniden Kadima lideri olarak katılmak istediğini,Temmuzun 17’sinden sonra Talansky’nin sorgulanmasının sona ereceğini ve temize çıkacağını ümit ettiğini açıkladı.
Olmert, Kadima mensuplarına Knesset’in seçimlerin Kasımda olmasını istemesine karşın, Mart 2009’dan önce gerçekleşmeyeceği beklentisini taşıdığını söyledi. Bu süre zarfında Olmert gerek parti üyelerinin gerekse kamuoyunun güvenini yeniden kazanacağını hesaplıyor. Gözlemciler Olmert’in öngörülerinin gerçekleşeceğinden şüpheliler ancak İsrail’in iç politikasında herşeyin mümkün olabileceğini, Mart ayının oldukça uzak bir tarih olduğunu da kabulleniyorlar. O zamana kadar İsrail politikasında neler olabileceğini kimse bilemez.
Rice’ın düş kırıklığı
Condoleezza Rice, İsrail ve Filistin’e son gezisinde düş kırıklığı yaşadı. Rice huzursuzluğunu gizleyemeyerek, İsrail’in özellikle Kudüs’un Arap kesiminde yerleşimleri inşa etmeye devam politikasını eleştirdi. Rice’a göre bu tutum İsrail Filistin görüşmelerinin ilerlemesinde önemli bir engel. Ancak Filistinlilerin de terörü engelleme konusunda sözlerini tutmaları gerektiğinin önemini vurguluyor.
Gözlemciler, İsrail’in özellikle Kudüs’teki yerleşim politikasının çok yoğun olduğunu kabul ediyorlar. Bunun nedeni konut ihtiyacı olan çok nüfuslu dindar ailelerin baskısı. Ancak bu inşaatlardan Arap ailelerin de istifade edebileceği söyleniyor.
Tabii seçim kaygıları da bir etken. Çok nüfuslu dindar aileler koalisyon üyesi olan Şas Parti’si eğilimindeler. Şas Partisi çok çocuklu ailelere yapılan maddi yardımın arttırılmasını talep ederken, Olmert hükümeti buna tamamen karşı. Bu nedenle Şas Partisi hükümette bulunmaktan çok mutlu değil ve Knesset’te seçimlerin yenilenmesi konusu gündeme geldiğinde lehte oy kullanacak.
ABD Dışişleri Bakanı Rice bölgedeki temaslarını sürdürürken Şeba yerleşimleri konusunu gündeme getirdi. Bu küçük bölge İsrail’e göre Suriye sınırları içinde, Lübnan’a göre ise Lübnan sınırları içinde. Şu anda İsrail’in elinde bulunan bu bölge,İsrail’e göre zamanı gelince geri verilmesi konusunda Suriye ile görüşülecek bir konu.Ancak Amerika ve Fransa İsrail’in bölgeyi boşaltması durumunda geçici olarak UNIFIL güçlerinin eline geçmesini savunuyorlar.Böylece Hizbullah Lübnan’da güçlü silahlarla donatılmış askeri bir birimin bulunması savını yitirmiş olacak. Sarkozy İsrail’e geldiğinde Olmert ile bu konuyu gündeme getirecek.
Hamas bu hafta Gazze’de iktidarının ilk yılını kutladı. İsrail medyası bu konuda yorumlar yayınladı.Genel kanı Hamas’ın bir senede Gazze üzerindeki kontrolünü güçlendirmiş olduğu yolunda.Bölgede fakirliğin artmasına neden olan bu iktidardan halkın küçük bir kesimi mutlu değil. Ancak El Fetih’i de istemedikleri bir gerçek.Bu nedenle Hamas kontrolü elinde tutmaya devam edecek.
Türkiye zaferi İsrail medyasında
İsrail medyası Türkiye Milli takımının Çek Cumhuriyeti takımını yenmesi hakkında uzun ve sıcak yorumlar yaptı. Yorumlarda Türk halkının ve Avrupa da yaşayan Türklerin sıcak tezahüratları ve elde edilen olağanüstü zafer anlatıldı.
