Geçtiğimiz hafta Gazze yaşanan dramatik gelişmelerden sonra, İsrail’i zorlu günler bekliyor.
Sderot ve Aşkelon’a komşu Gazze’de , İsrail’i yok etmek isteyen, FÖY Parlamentosunda çoğunluğa sahip, İran’dan her türlü desteği alan, iyi talim görmüş, güçlü silahlara sahip, bir tür devlet var.
Kuzeyinde de, Hamas’dan daha güçlü, binlerce roketi olan, Hamas’dan fazla İran’dan destek alan Hizbullah mevcut. Suriye de barış konuşmalarına hazır olmakla birlikte, silahlanmayı sürdürüyor. Yeni Savunma Bakanı Ehud Barak, zor bir görev üstlenmiş görünüyor.
Gazze’de yaşanan olaylar İsrail’in durumunu bazı açılardan kolaylaştırıyor diyebiliriz. Terörü reddeden FÖY Başkanı Mahmud Abbas, Hamas ile ortak olmak zorunda değil. Abbas, ABD’de uzun süre ekonomist olarak çalışan Selam Feyyad’ı başbakan olarak seçti, o da hiçbir partiye üye olmayan teknokratları hükümete getiriyor. Herkes Feyyad hükümetine güveniyor ve verilen paraların teröristlere veya politikacılara değil Batı Şeria’nın ihtiyaçları için kullanılacağını biliyor. Amacı Batı Şeria’da model bir yönetim kurmak. Bunu ne derece başaracağı henüz bilinmese de, El Fetih geçmişteki acı deneyimlerden ders alarak temiz bir yönetim kurmaya çalışacak. Abbas, Hamas’ın Gazze’yi kontrolü altında bu kadar kolaylıkla denetimi altına almasının sebebinin El Fetih bünyesindeki rüşvet olduğunu anladı.
Yeni hükümete karşı İsrail’in politikası değişebilir, FÖY’e ait gümrükte toplanan vergi iadeleri ödenecek, geçiş noktalarında serbestlik sağlanacak; Olmert- Abbas görüşmeleri somut sonuçlar verebilecek.
Her şeye rağmen engelleri aşmak kolay olmayabilir. İki tarafın radikal uçları uzlaşmaları baltalarsa, konuşmalar çıkmaza girecek.
Hamas taraftarları kuşkusuz, karşılıklı ödünler üzerine kurulan bir anlaşmayı reddedecekler. Ancak Batı Şeria’daki Feyyad hükümetine yapılan yardımlar iyi kullanılırsa Filistin halkının yaşam standardı yükselecek, böylece Filistin halkı düzenli bir yönetimin farkını görecek ve gelecek seçimlerde radikal uçları desteklemeyecek.
Bunlar güzel hayaller Ortadoğu’da bulunduğumuza göre Bush- Olmert- Abbas ve dostlarının güzel planlarına karşılık, İran’da Ahmedinecad, Suriye’de Esad ve Halid Meşal kendi planlarının hazırlığı içindeler.
Hamas darbesi ve dünyanın tepkisi
Dünyanın genel olarak Hamas askeri darbesine ilk tepkisi çok hızlı ve dinamik oldu.Suç teşkil edecek boyutta şiddetin de uygulandığı askeri darbe tüm ülkelerce lanetlendi.Aynı zamanda Batı devletleri Abbas’ın kurduğu hükümete yardım amacıyla tüm kısıtlamaları kaldıracağını bildirdi.
Maliye Bakanı Feyyad’ın hükümeti ABD ve AB tarafından mali yardımla destekleniyor..Böylece yeni hükümet para sahibi olacak ve sadece Batı Şeria’da değil Gazze’de yaşayan halka da yardım olanağı bulacak. Bu yardımın BM vasıtasıyla çözümlenebileceği öngörülüyor.
Asıl amaçlanan Hamas’a hayatı iyice zorlaştırırken, bundan halkın etkilenmemesini sağlamak. Bu mümkün olsa da başarılması pek te kolay değil.
Acil çözülmesi gereken sorun Batı Şeria’yı geçmek isteyen ikiyüzden fazla kadın ve çocuk göçmenin 3- 4 gündür İsrail- Gazze geçiş noktasında tutulması. İsrailliler göçmenlerin arasına tehlikeli ve istenmeyen kişilerin sızabileceğini, bunu kontrol etme imkanlarının olmadığını ifade ettiler. İsrail yetkililerinin sınırı açmamalarının nedeni bazı El- Fetih liderlerinin geçişlerine izin verilmesinin binlerce göçmene örnek olmasını istememeleri. Diğer bir neden ise Barak’ın görevi devralmadan Peretz’in istifa etmesi ve kararı verecek bir yetkilinin bulunmaması. En kısa sürede sorun giderilmeye çalışılacak.
6,5 yıldan sonra Barak yine Savunma Bakanı
Barak, İşçi Partisi seçimlerinde Ayalon’u ikibin oyla geçerek liderliği kazandı. Başbakanlığı sürecindeki performansını unutup hala onun en iyi savunma bakanı adayı olacağını düşünenler sayesinde Barak’ın yeri kesinleşti. İsrailliler böylesine sorumluluk isteyen bir makam için yeni birini seçmek konusunda kaygılılardı. İlk kez başbakan seçildiğinde başarılı olmayan Rabin’in ikinci başbakanlığındaki başarısı Barak için de iyi bir örnek oluyor. Barak şimdi zor bir süreçten geçerken çok iyi bir savunma bakanı ve sonrasında da iyi bir başbakan olabilir.
Barak devamlı geçmiş deneyimlerinden ders aldığını tekrarlıyor. Peretz’den yetkilerini devraldıktan hemen sonra bu salı günü Genelkurmay ile görüştü. Barak gelecek saatler ve günlerde suyu, elektriği, yiyeceği,ve her türlü malın temini konularında İsrail’e bağımlı olan Gazze bölgesinde ilişkilerin nasıl olması gerektiğinin kararını vermek durumunda. İsrail, Gazze’nin kontrolünü eline geçirmiş olan Hamas yetkilileri ile temasta bulunmayı reddediyor. Batı Şeria’da bir hükümet kurmuş olan Abbas ile ilişkiler çok nazik düzeyde. Hükümet ,Filistinlilerde İsrail’in kuklası olduğu düşüncesini yaratmadan , barışçıl çözüm amacı ile İsrail tarafından korunacaktır. Her ne kadar bu konu Olmert ve Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’yi de ilgilendiriyorsa da gelişmeler Barak’ın Savunma Bakanı olarak Filistinlilere Batı yakasında hareket özgürlüğü vermesine bağlı.
Bush - Olmert görüşmesi
Olmert’in Washington ziyareti, haftalar öncesinden planlanmış olsa da çok önemli bir zamana denk geldi. Bir yandan Hamas’a karşı tutum tartışılırken, öte yandan Abbas’a karşı politikaların nasıl olması gerektiği görüşülecek. İlk bakışta Hamas’ı boykot ve Abbas’ı desteklemek konusunda karar birliğine varılmış gibi görünüyor. Bush zayıflığına rağmen Abbas’ı, İsrail ve Filistin’i olmak üzere yan yana iki ülke hayalini gerçekleştirecek tek şans olarak görüyor. Bush ile Olmert İran’a karşı ekonomik yaptırımların artması konusunda anlaşacaklar. Askeri çözümün, İran’ın nükleer silaha sahip olduğu kesinleşmedikçe, en son seçenek olarak kalması ümit ediliyor.
