Kuruluşunun 59. yılını kutlayan İsrail, geçmiş yılı unutmak istiyor ve geleceğe umutla bakıyor. Zira geçen yıl, kötü bir yıl oldu.
Öncelikle halk, güvendiği bir liderini kaybetti. Doğru veya yanlış Şaron bilincini kaybetmeyip, halen ülkesinin başında olsaydı 2.Lübnan Savaşı’nın patlak vermeyeceği ya da farklı sonuçlanacağı kanısı var. Böylece bu anma gününde 233 aile daha matem tutmayacak, düşman ülkeler İsrail’i dünya haritasından kaldırmanın mümkün olduğunu düşünmeyeceklerdi. Son savaş Ortadoğu’da dengelerin sağlanması açısından büyük önem taşıyan Tsahal’in, yenilmezlik unvanını ortadan kaldırdı. Şaron’un yerine başbakan seçilen Ehud Olmert, zeki bir siyasetçi olsa da, halk tarafından pek destek görmüyor. Kamuoyu yoklamaları, onu destekleyenlerin sadece küçük bir azınlık olduğunu ortaya koyuyor. Öyle ki bunun bilincinde olan Olmert bir konuşmasında: “ Ne yapalım. Ben popüler bir başbakan değilim” demişti.
Olmert’in popüler olmamasının nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: 2. Lübnan Savaşı sırasında yapılan hatalar; Olmert hükümetinde ortaya çıkan yolsuzluklar ve Devlet Denetimcisi Lichtenstrauss tarafından özellikle Olmert’e yönelik ithamlar. Şimdiye dek bunların hiç biri kanıtlanamamış olsa da, yalanlanmadı.
Son günlerde Olmert’in ve en yakın çalışma arkadaşı olan Maliye Bakanı hakkında yapılan soruşturmanın ardından, bakanın üç aylık izin istemesiyle başbakana yöneltilen tepkiler arttı.
Yargıtay ilk kez yenildi
Bilindiği gibi bu ayın sonunda Winograd Komisyonu ilk raporunu yayınlayacak. Rapor kuşkusuz başbakan, savunma bakanı ve Genelkurmay başkanını eleştirecek. Genelkurmay başkanı raporun yayınlanmasını beklemeden istifa ederken, Savunma Bakanı ve İşçi Partisi Başkanı Amir Peretz, mayıs ayı sonunda yani parti başkanı seçiminin ardından görevini terk edeceğini ve kendisine daha uygun bir bakanlık seçeceğini ima etti. Olmert ise, tüm suçlamalara cevap hazırlığında. Komisyon ile başbakan arasında sert tartışmalar bekleniyor.
Winograd Komisyonu ile Yargıtay arasındaki tartışmadan ilk kez Yargıtay yenik çıktı. Önce komisyon raporu yayınlanacak ardından başbakan, savunma bakanı ve diğer ileri gelenlere ilişkin soruşturma protokolleri kamuoyuna sunulacak. Oysa Yargıtay tam tersini istiyordu.
Ateşkes ihlal edildi
Bu salı sabahı Hamas, İsrail üzerine dokuz Kassam roketi atarak ve ateş açarak beş aydır süren ateşkesi ihlal etti. Hamas saldırıya, İsrail komandolarının beşi silahlı dokuz Filistinliyi öldürmesini neden gösterdi. Roket saldırısı sonrasında, İsrail yanıt vermekte gecikmedi. Bunun geçici bir olay olması umut edilse de, İsrail gerekli güvenlik önlemlerini aldı.
59. bağımsızlık yılının özelliği
İsrail’in 59. bağımsızlık yılının bazı özellikleri var.
1967 Altı Gün Savaşı’nın 40. yıldönümü dolayısıyla, Kudüs’ün birleşmesinin de yıldönümü yaklaşıyor. Bu tarihi olaylarda rol oynayan ve halen hayatta olan kişiler, 24 Nisan Salı günü Kudüs’te Devlet Başkanlığı konutunda bir araya gelerek anılarını tazeleyecekler.
Son Lübnan Savaşı’nın İsrail halkı üzerinde yarattığı olumsuz etkiyi hafifletmek için medya bu günlerde ülkede son yıllarda görülen ekonomik gelişmeyi gündeme getiriyor. Ünlü bir ekonomi yazarı : “ İsrail’in 58. yılı tüm olumsuz gelişmelere karşın, ekonomi açısından başarılı bir yıl oldu. Ülke ekonomisi % 5.1’lik bir ilerle gösterdi, nüfus 7.2 milyona ulaştı, halkın %70’i ülke ekonomisinden memnun” açıklamasını yaptı.
Bundan 10 yıl önce: “ Gelecek on yıl içinde, altı başbakan, yedi maliye bakanı değiştirecek, ancak İsrail ekonomisinde dış yatırımlar 50 milyar Dolar’a ulaşacak “ deselerdi, inanmazdık. Ama aynen böyle oldu.
Ayrıca: “On yıl içinde , ülke içindeki araçların sayısında %45’lik bir artış görülecek, ancak kazaların oranı %25 azalacak” denilseydi, inanmazdık. Bu da gerçekleşti.
Geçmişte dünyaya toplam 17 milyar Dolar borcu olan İsrail’in, on yıl zarfında borcunu sileceği ve 37 milyar Dolar bütçe fazlası olacağına kimse inanmazdı. Akaryakıt fiyatları 10 Dolar’dan 65 Dolar’a yükselmesine rağmen, öyle oldu.
On yıl önce “High Tech” İsrail’de henüz başlangıç noktasındaydı, şimdi ise ülkeye büyük kazançlar sağlıyor.
İsrail’de kişi başına milli gelirin 22.bin Dolar’a çıkacağını, ihracatının, ithalat hacmini geçip 70 milyar Dolar’a ulaşacağını 10 yıl önce kimse hayal edemezdi.
İnanılması güç diğer bir gerçek ise ülkede enflasyonun sıfırlanması ve Şekel’in değer kazanması.
Tüm bu saydığım olumlu gelişmelere karşın, İsrail’de paradokslar da var. İşsizlik oranı düşse de, ülkede %7, 5 oranında işsiz var. Çocukların 1/3’i, ailelerin ?’i yoksulluk sınırı altında yaşıyor. Olmert hükümeti yoksulluğa karşı bir program hazırladı. Programın nasıl uygulanacağı ve sonuçlarının ne olacağı belli değil.
Siyasal ve güvenlikle ilgili sorunlar dışında eğitim de ülkede büyük bir sorun oluşturuyor. Yapılan araştırmalar, öğrencilerin fen alanındaki üstünlüğünü giderek kaybettiği sonucunu ortaya koyuyor. Oysa, bir zamanlar bu nitelik bu övünç kaynağıydı. İsrail ekonomik gücünü korumak için eğitim sistemine daha fazla önem vermeli.
“Mangal”
İsrail’de bağımsızlık gününün en popüler kelimesi Türkçe bir kelime olan “mangal” dır. Çünkü, bu bayramda halkın ailece parklara gidip, mangal yakma ve bol bol ızgara et yeme alışkanlığı var.
Rus asıllı Arkadi Gaydamak, bu geleneği sürdürerek Tel Aviv’in en büyük parkında herkesi konuk etti. Çocuklara bedava ve diğerlerine simgesel bir ücret karşılığında et dağıttı. Giderek İsrail’in en dikkat çeken zenginleri arasına giren Gaydamak’in bu ününü siyasette kullanmayı hedeflediği düşünülüyor.
