KOBİ koçunuz ne diyor?

Superman olarak görülen KOBİ’lerin gelişimi ile yeni ürünler, inovasyon ile ekonomik (katma) değer üretimi ve tüketim hedeflenmekte. Ayrıca, KOBİ’lerin harcamaları ve olası istihdama katkıları ile dünyada yavaşlayan GSYİH’nın büyümesi amaçlanmakta. 2008 sonrası dünyada bollaşan likiditenin daha kârlı ve yüksek getiri imkânı sunan kesimlere yatırılması da bir sebep. Tabii, bunları hedeflerken en büyük sorun kayıt dışılık, başarı ve sürdürülebilirlik, ayrıca gelir dağılımı eşitsizliği ve ekonomik belirsizlikler ile girişimciliğin tırpanlanması. Kayıt dışılık nedeni ile vergi oranlarının yüksekliği ve dağılımı girişimcilik adına önemli sorunlar arasında bulunuyor. Türkiye özelindeyse ihracat, işletmelerin çok büyük bir kısmının KOBİ olması, kurumsallaşma gereksinimi, 2023 hedefleri de bu etkenler arasında sayılabilir. Türkiye’de büyüme, istihdam, sürdürülebilirlik nedeni ile KOBİ’lere yönelik çok fazla çalışma bulunuyor. Öncelikle bu amaçlar için belirlenmiş genel stratejiler bulunuyor.

KOSGEB uygulama sorumluluğunda olan '2015-2018 KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı' (KSEP’in) genel amacı, “Küçük işletme ihtiyaçlarına duyarlı iş ortamında, KOBİ’lerin rekabet güçlerinin uluslararası düzeyde artırılması ve ülkemizin ekonomik büyümesinde KOBİ’lerin katkısının yükseltilmesidir.”

Bu genel amaca ulaşmak üzere beş stratejik alan ve 15 stratejik hedef belirlenmiştir. Bunlardan beşincisi iki alt başlığıyla KOBİ’lerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması amacıdır.

“SH1.KOBİ’lerin banka kredilerine erişimlerinin kolaylaştırılması.

SH2.KOBİ’lerin alternatif finansman kaynaklarından daha fazla faydalanmalarının sağlanması.”

Yine Yüksek Planlama Kurulu’nun kararı ile yürürlüğe giren ve KOSGEB uygulama sorumluluğunda olan 'Türkiye Girişimcilik Stratejisi ve Eylem Planı' (GİSEP’in) genel amacı, “Ülkemizde girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmak, güçlü bir ekosistem oluşturmak ve girişimciliği geliştirmektir.”

GİSEP kapsamında yine bu genel amaca ulaşmak üzere belirlenen altı müdahale alanındaki stratejik hedefler ilgili eylem ve projeleri kapsamaktadır. Bunlardan altıncısı yine finansmana erişim kolaylığı ile ilgilidir.

“Stratejik Hedef 6. Girişimcilerin finansmana erişiminin kolaylaştırılması

6.4. Yeni alternatif finansal araçların geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapılacaktır.

6.5. Yenilikçi girişimcilerin ticarileştirme projelerine yönelik destek sağlayabilecek kredi garanti mekanizması oluşturulacaktır.

6.6. Gelişen İşletmeler Piyasası mevzuatında girişim sermayesi fonlarına ve bireysel katılım sermayesine çıkış kolaylığı sağlanacaktır.

6.8. Bankacılık sisteminde “Girişimci Bankacılığı” kavramı geliştirilecek ve uygulanacaktır”

KOBİ’lere ve girişimcilere yönelik olarak birçok teşvik, hibe, destek programı

Eximbank kredileri, Kalkınma Bankası kredileri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı destekleri, Kalkınma Ajanslarınca aracılık edilen teşvik ve destekler, Avrupa Yatırım Bankası (EBRD) ve İslam Kalkınma Bankası kredileri, KOSGEB destekleri, KOBİ A.Ş. ve iVCi destekleri, TÜBİTAK destekleri bunlardan bazılarıdır. Zaman zaman bu teşvik ve destekler değişmekte, güncellenmekte, şartları revize edilebilmektedir. Bu nedenle, ilgili kurumların sitelerinden ve temas noktalarından takip edilmesi gerekmektedir. Bunların dışında bankaların nakdi ve gayrı nakdi kredileri de KOBİ’ler için yatırım ve işletme finansmanında kullanılmaktadır.

Her ne kadar KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amaçlansa da mevzuatı nedeni ile takibi ve yorumu, keza başvuru ve sonrasında uyulması gereken kuralları KOBİ’lerin ölçek ve imkânları dikkate alındığında durumu zorlaştırabilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken öncelikli konu, bu kredilere ve teşviklere aracılık ettiğini söyleyen danışmanlık ve farklı isimler altındaki kuruluşlara duyulabilecek ihtiyaçtır. KOSGEB başta olmak üzere bu kredi ve desteklere başvurular için eğitimler bedava verilmektedir. Bu nedenle, KOBİ ve başvuru sahiplerinin aslında krediyi çıkarma garantisi veren danışmanlık firmalarına dahi rastlanabilen piyasada aracılara ihtiyaç duymadan bu işlemleri kendilerinin yapabileceklerini ve gereksiz aracı maliyetlerine katlanmak zorunda olmadıklarını bilmeleridir. Öte yandan, proje veya girişim fikrinin olgunlaşması, işletmenin finansal, organizasyonel ve operasyonel olarak gelişimi, kurumsallaşma ve sürdürülebilirlik, kurumsal gelişim ve büyüme amaçlı kendi inisiyatifinde alacağı yönetim danışmanlığı, KOBİ koçluğu ve kurumsal eğitimler bu başlıktan bağımsız olarak değerlendirilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli başlık ise, koçluk artık kanunen bir meslektir ancak yaşam koçları, piyasa ve iş tecrübesi, finans ve yönetim bilgisi yeterli olmayan koçlar ile yetkinlikleri referans ve toplantılar ile test edilmeyen danışmanların yaratacağı ek maliyetlere dikkat edilmesi hususudur.

KOSGEB destekleri

KOSGEB desteklerinden faydalanmak için KOSGEB veri tabanına kayıtlı olmak gerekmektedir. Geri ödemeli, ödemesiz birçok destek programı bulunmaktadır. KOBİ faiz desteği bunlar içindeki en cazip başlıklardan biridir. Bankalardan alınan ucuz maliyetli krediler ile yatırımlar, girişimler finanse edilebilmekte. Gerek KOSGEB’in bazı programları ve gerekse diğer teşvik, destek türlerinde en önemli konu kredi kullanımı durumunda KOBİ’ler veya girişimcilerin teminat bulma veya gösterme imkânlarının kısıtlı olmasıdır. Kredi Garanti Fonu bu noktada devreye girmektedir. Bankaların ve KOSGEB’in hissedarları arasında bulunan bu fon birçok girişime ve KOBİ’ye bu sene itibarı ile yüzde 100’e kadar garantör (kefil) olabilmektedir. KGF’nin 33 ilde 38 şubesi bulunmaktadır. KGF şubesi olmayan yerlerde banka şubeleri ve KOSGEB il müdürlükleri bir nevi acente sıfatı ile destek vermektedir. KGF teminatlı kredi başvuruları aracı bankalara veya KGF’ye doğrudan yapılabilmektedir. KGF’nin önemi aslında, dünyada kuruluşu sonrası ilk iki sene bankalarda başta teminat ve finansal tabloları nedeni ile kredi bulmakta zorlanan KOBİ ve girişimcilere bu şartları sağlamasalar da, projenin yapılabilirliği ve fizibilitesi dâhilinde garantör olunarak, bankadan kredi almasının kolaylaştırılmasıdır.

KGF’de öz kaynaklarından veya Hazine Müsteşarlığı fonundan olmak üzere iki tür destek verilmekte. Hazine Müsteşarlığı’ndan sağlanan fon kapsamında verilen kefaletlerde KGF bankalardan ayrı bir mali istihbarat ve analiz süreci izlememekte. Bankalardan gelen kefalet taleplerini kredi değerliliği bakımından inceleyerek karara bağlamakta. Ancak sermayesinden verdiği kefaletlerde bankalardan ayrı olarak, uzmanlarının çalışmaları ile KOBİ’lerin kredi değerliliği araştırılmakta. Burada KGF yetki ve sorumluluğu bankalara bırakmıştır. Bankalardan kredi alabilecek değerde başvuru şartlarını sağlayan KOBİ’lere kefil olma kısmını sadece kendi üzerine almaktadır. Başvuruyu KOBİ tanımına giren gerçek veya tüzel kişi işletmeler yapabilir. KGF kefaletli banka kredilerinde tüm bankalar için kefalet uygulamaları bakımından farklılık bulunmamaktadır. Başvurularda inceleme ücreti olarak cüzi bir tutar talep edilmektedir. Kefalet ürününün niteliğine göre kefalet riski üzerinden yıllık yüzde 0,3’den yüzde 2’ye kadar değişen oranlarda kefalet komisyonu tahsil edilmektedir. Kredi kefalet değerliliğinin tespitinde Vergi ve SGK borcunun bulunmaması gerekmektedir. Bankalardan kredi kullanılması nedeni ile kredi, faiz, sözleşme, süreç gibi açılardan bir farklılık bulunmamaktadır. KGF, KOSGEB, Kalkınma Ajansı destekli diğer teşvikler için bu kurumlar dışında ilgili banka KOBİ müşteri temsilcileri ile görüşmek de mümkün.

Bankaların işleyişi, temel ekonomi kavramları, yatırımlarda ve kredilerde bilinmesi gerekenler, çalışma ve işletme sermayesi, bütçe uygulamaları, nakit akış tablosu ile bankalarda nakit yönetimine yönelik kredi kartları, doğrudan borçlandırma gibi ürünlerin işleyişi KOBİ’lerin ve girişimcilerin bilmesi gereken kritik başlıklardır. Hem yatırımların geri dönüşünün hızlanması, hem finansal sürdürülebilirlik, hem maliyet ve getiri hesaplamaları için bu bilgilere sahip olmak yukarıdaki destek ve teşviklerin doğru kullanımı adına da gereklidir. İşte bu bilgileri kısa, yalın ve basit olarak özetleyen kitap 'Bankalarda ve KOBİ’lerde Nakit Yönetimi Uygulamaları' Kriter Yayınevi’nden çıktı.