Alternatif finansman teknikleri

Finansman, bir yatırım veya işletmenin çeşitli nedenlerle ihtiyaç duyduğu fonun sağlanması işlemidir. Finansman üç şekilde sağlanır; Sermaye/Öz kaynak kullanımı, dağıtılmamış kârlar (oto finansman) ile iç kaynaklardan veya genelde kredi şeklinde dış kaynaklardan. SPK’nın öngördüğü kurallar çerçevesinde hisse senedi veya tahvil ihracı ile finansman sağlanabilir. Ortaklardan sermaye artışına gidilmesi de mümkündür.

Cüneyt DİRİCAN Ekonomi
2 Mart 2016 Çarşamba

Dış kaynak kullanımında akla önce banka kredileri gelmektedir. Banka kredileri bireysel ve ticari (tüzel) krediler olarak iki başlığa ayrılır. Ticari krediler farklı şekillerde kategorize edilebilir. Yatırım, işletme kredileri, spot ve rotatif krediler gibi kullanımlar dışında farklı finansman şekilleri de bulunmaktadır. Alternatif finansman şekilleri denince akla genelde finansal kiralama (leasing), ıskonto /iştira ile alacakların satın alınarak (temlik ile devir edilerek) finanse edilmesi (factoring), tüketici finansmanı, operasyonel oto kiralama, ikrazat, ödünç para verme, çek/senet karşılığı finansman, ihracat alacaklarının ıskontosu (forfaiting) gibi başlıklar gelmektedir.

Ancak, 2008 Lehman Brothers krizi sonrasında banka kredilerinin temininde yaşanan sorunlar (kredi sıkışması) nedeni ile dünyada farklı finansman modelleri gelişmeye başlamıştır.

Melek yatırımcılık, girişim sermayesi, halka açılma imkanı bulamayan start-up yani girişimci firmaların, yatırımcıların fonlarını kurulacak şirkete ortak olarak vermeye hazır taraflardan finansman sağlaması işlemidir. Faizsiz bankacılık ve sukuk (faizsiz şirket bonosu) ihracı bir diğer yöntemdir. KOSGEB veya Kalkınma Ajansı destekli hibe fonlar veya krediler bir başka finansman yöntemi olarak kamu tarafından verilen desteklerdir. Çeşitli ülkelerin Eximbank ve benzeri kuruluş (ülke) kredileri de bulunmaktadır. Mikro finansman veya mikro krediler küçük tutarlı kredilerin ilgili kuruluşlar tarafından fon ihtiyacı olanlara kullandırılması işlemidir.

Bunların dışında özellikle Avrupa ve Amerika’da başka yöntemler geliştirilmeye başlanmıştır. Crowdfunding ve fundraising yeni gelişmekte olan iki yöntemdir. Burada bir fikre veya projeye genelde bağış şeklinde hibe fon toplanması durumu söz konusudur. Direct lending veya P2P (peer to peer) lending bir diğer yöntemdir. Burada fon (kredi) sağlayan ile fon ihtiyacı olan taraf doğrudan bir finansal aracı olmaksızın buluşmaktadır. Duran varlık satışı ve tekrar kiralama (property sales and lease back) yeni bir yöntemdir. Burada şirket, örneğin fabrika binasını satmakta ve sattığı taraftan yeniden kiralamaktadır. Bankaların kredi vermeksizin/bilançosunda taşımaksızın fon ihtiyacı ve fazlası olanları bir araya getirmesi ve aracılıktan komisyon alması yöntemi de (private placements) tercih edilmektedir.