Avrupa Birliği’nin ve ABD’nin Kırım nedeni ile uyguladığı ambargo kararı sonrası sıkışan Rusya Federasyonu, bölgedeki gelişmelere duyarsız kalamayınca, köşeye sıkışan boksör gibi farklı hamleler yapmaya başladı.
Maçın son raundu oynanıyordur. Sibirya Ekspresi lakaplı boksör İvan Drago, Rocky Balboa’ya “Sonuna kadar – To the End” diyerek başlar raunda. Bir tarafta dağlarda, ormanlarda, çiftlikte odun kesip, kalas taşıyıp, karlı zirvelere koşan Rocky, diğer tarafta teknolojinin her türlü imkânı ile rakamsal ölçümlerle maça hazırlanan İvan vardır.
Hafta sonu yapılan Dünya Ağır Siklet Boks Şampiyonluğu mücadelesinde, on bir yıldır kaybetmeyen Ukraynalı boksör Wladimir Klitschko ile İngiliz boksör Tyson Fury karşı karşıya geldi. Kazanan İngiliz oldu. Aslında bütün her şey kaybeden Ukrayna’da, Kırım’dan çıktı. Avrupa Birliği’nin ve ABD’nin Kırım nedeni ile uyguladığı ambargo kararı sonrası sıkışan Rusya Federasyonu, bölgedeki gelişmelere duyarsız kalamayınca, köşeye sıkışan boksör gibi farklı hamleler yapmaya başladı. Son olarak, boğazın Yeni Rakısı ile votka arasında ekonomik anlamda mücadele ile maç devam edecek gibi görünüyor. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler ve boyutu basında sıkça yer aldı ancak İvan’ın ekonomisi ve piyasaları üzerine detaylı rakamsal analizler ilk kez Şalom’a kısmetmiş. Papa’nın ziyareti sırasında Vatikan Bankası’nı yazan tek ekonomi sayfası olarak, aslında ekonomi sayfalarımızdaki ilkler sadece bundan ibaret değil. Avrupa Merkez Bankasının varlık alımlarının dünya piyasalarında beklenenin en az iki katı olması (1,1 trilyon Euro) gerektiğini önceden yazan, FED’in dünyaya dilediği sabrı aylar önce FED’e dileyen, varlık alımlarının sona ereceği dönemi öngören, Euro/Dolar paritesi 1,40 iken bir yıl önce 1,10’u işaret eden, robotları, yapay zekâyı kâhin Roubini’den önce yazan Şalom’daki bu köşemizdi.
RUS EKONOMİK İSTATİSTİKLERİ
Rus Merkez Bankası istatistiklerine göre, 2001 yılı kasım ayı sonunda 36 milyar dolar olan uluslararası rezervleri, Kasım 2015 itibarı ile 360 milyar dolar seviyesinde. Fakat bu rakam geçen yıl aynı dönemde 420 milyar, 2013 Aralık ayında 530 milyar dolardı. Toplam rezervlerdeki erimenin nedeni ise ekonomik ambargolar. Bugünkü rezervin 310 milyar doları döviz iken, 50 milyar doları altından oluşuyor. Rusya 2000’li yılların başından bu yana altın rezervine yatırım yapıyor. 2002 yılı başında 3,7 milyar dolar olan altın rezervleri, özellikle 2008 global finansal kriz sonrasında, 13 milyar dolardan bugünkü seviyesine ulaşmış. Rus Merkez Bankası bilançosunda, 2008’den bu yana yabancı menkul kıymetlere yapılan yatırım Ruble cinsinden % 70 artış göstermiş durumda, bilanço büyümesine karşılık dünyadaki gelişmiş merkez bankalarına paralel şekilde dolaşımdaki para aynı şekilde % 90 artmış.
Rusya Federasyonunun mortgage pazarında 797 kredi kuruluşu kredi veriyor. 2015 yılında Ruble cinsinden % 18,9 artan ev kredileri döviz cinsinden - % 15,4 azalmış durumda. Rubledeki değer kaybının bu yansımasını, 2010’dan bu yana beş katına çıkan hacmin (3,5 milyar Ruble) döviz cinsinden hâlâ aynı kalması ile (242 milyon dolar) gözlemlemek mümkün. Dolar/Ruble paritesi 66,43, Euro/Ruble 70,32 idi bu yazı yazıldığında.
RUSYA’DA BANKALARIN DURUMU
Rus bankalarının Sermaye Yeterlilik Rasyosu % 13, aktif kârlılığı % 0, sermaye kârlılığı % 1. Bir yıl önce sermaye karlılığının % 12 olduğu dikkate alındığında, aktiflerdeki hızlı kredi büyümesine karşılık, şu anda % 11’ler seviyesinde gezinen Ruble faiz oranları karşısında yıllık % 15,6 enflasyon oranı dikkate alınınca, bankacılıkta işlerin yolunda olmadığını söylemek rahatlıkla mümkün. En büyük beş banka görece biraz daha iyice ancak, bankaların karlılık rakamlarındaki gerileme bir yıl içinde yedi kat artmış durumda. Bu gidişat, ambargoların devamı halinde, artan kredilere karşılık, emlak balonu oluşan piyasada, karlılığı düşen bankacılık sisteminin, bir süre sonra sermaye yeterlilikte global standart % 8 sınırına hızla yaklaşılabileceğini ve Rusya’da ciddi bir finansal krizin yaşanabileceğini sinyal olarak veriyor.
GSYİH’sı 1,8 trilyon Dolar olan ekonomisi son bir yılda - % 4,1 ile hızla daralmaya devam ediyor. İşsizlik buna rağmen % 5,5 ile kamu borcunun GSYİH’ya oranı % 17,92 ile gayet iyi durumda. 144 milyonluk Federasyonda 72,5 milyon kişinin işi var. Bütçe açığının GSYİH’ya oranı - % 05 ile kabul gören oran - % 3’ün çok altında. Dış ticaret açığı yerine 9,6 milyar dolar fazla veren Rusya’nın cari fazlası da 5,4 milyar dolar. Perakende satışlar yıllık bazda - % 11,7 ile gerilerken, tüketici güven endeksi -24, iş güven endeksi -8 ile kamudaki rakamların aksine piyasaların kötümserliğinin göstergesi. On yıllık bonoda faiz oranı % 9,85 ile son 15 yıllık ortalama % 8,89’un üzerinde ancak yılbaşındaki % 16’lardan buraya gerilemiş durumda. Rusya Borsası bir hafta önce 1868 puan ile tarihi rekorlarını ve bu yılki en yüksek seviyesini görmüşken, haftayı 1796 puan ile kapadı. Sberbank - % 1,81, Gazprom ise - % 1,95 ile bu haftayı düşüşle kapadı.
TÜRK-RUS TİCARETİ
2011’den bu yana toplamda 8,4 milyar dolar Türkiye’ye yatırım yapan Rus sermayesi karşılığında, aynı zaman diliminde Türk’lerin Rusya yatırımları 670 milyon Dolar olmuş. Rusya’nın Merkez Bankasından alınan bu veriler, TCMB’nin Ödemeler Bilançosundaki Rusya’nın Türkiye’deki yatırım rakamlarından üç kat daha düşük. 2008 yılından bu yana Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı toplamda 173 milyar Dolar iken, ihracatı 40 milyar Dolar olmuş. Yıllık bazda yaklaşık 19 milyar Dolar dış ticaret açığı veriyoruz. Uzun zamandır en büyük ithalatı yaptığımız ülkenin ithalatımızda payı % 10,4.
Doğalgaz ihtiyacını salt rakam olarak dikkate alırsak gazın kesilmesi, Rus turistlerin cari açık üzerindeki olumlu etkisinden çok daha olumlu etki yapacaktır. Sermaye hareketlerinde, yıllık 1 milyar Doların üzerindeki girişin kesilmesi eğer konut talebi olarak geliyorsa, bunun Rusya’dakiler dahil inşaat sektöründe yaratacağı yan etkileri ve ihracatta başta gıda alanındaki ve otellerdeki kayıpları yine göz ardı edersek, tüm bu verilerin sonucunda Raki ile İvan arasındaki makro rakamlar İvan’ın aleyhine görünüyor.
* “Sonuna kadar Ivan Drago”
