En son 19 Mart 2014 tarihli yazımızda, seçimler esnasında İsrail ekonomisini mercek altına almıştık. Geçen zaman diliminde ekonomi ve piyasalar ne durumda diye İsrail Merkez Bankası ve İsrail Ekonomi Bakanlığı güncel verileri ile kısa bir özet geçelim.
Öncelikle 2014 yılı sonu itibarı ile iki önemli veriye bakalım. Devlet bütçesinin GSYİH’ya oranı – yüzde 2,6 ile düşüş trendine devam ediyor ve kabul gören norm olan – yüzde 3’ün altına inmiş durumda. Kamu borcunun GSYİH’ya oranı yine düşüş trendinde yüzde 66,3 olmuş, bu rakamın yüzde 10,2’si dış borç. Oransal olarak düşüş trendine karşılık, rakamsal olarak iç borcun 2001’den bu yana iki katına çıkmasına ve dış borcun sabit kalıyor olmasına rağmen, ülkenin borç kompozisyonu ve AB Maastricht üyelik kriteri olan yüzde 60 borçluluk rasyosuna göre iyi durumda. Ancak, bu oranlara Bank of Israel rakamları dahil değil. Merkez Bankası bilançosunun kompozisyonu FED’e benziyor. Eylül 2015 bilançosuna göre, aktişer içerisinde en büyük pay yüzde 91 ile menkul kıymetlere ait. Bilançonun büyümesine paralel olarak dolaşımdaki para miktarının artışı da dünyadaki bir çok gelişmiş merkez bankası ile aynı doğrultuda. Bankanın kümüle zararı ise minör de olsa azalma trendinde, pasif büyüklüğe oranı 1/7 kadar. Döviz rezervleri 89 milyar dolar seviyesinde.
2015’in ilk altı ayında 7,980 milyar dolar doğrudan yatırım alınırken, 1,005 milyar dolar sıcak para (portföy yatırımı) çıkışı olmuş. Sıcak para ve diğer yatırımlar toplamında nette 4,396 milyar dolar çıkışa rağmen, altı ayda doğrudan yatırımlar sayesinde nette 3,584 milyar dolar giriş olmuş. Dışarıda yapılan yatırımların miktarı geçmiş senelerde artarken, 2014 yılında 25,664 milyar dolarlık dışarıya doğru yapılan yatırım tutarı, 2015’in altıncı ayında -828 milyon dolar olarak, FED’in faiz artışı öncesi ve uluslararası borsalardaki Ağustos’taki geri çekilmenin öncü göstergesi gibi gerilemiş. Yılbaşından bu yana ise 5 milyar dolar civarında bir dış yatırım tutarı İsrail’li yatırımcılarca ülkeye geri getirilmiş.
Dış ticaret açıklarına karşılık, hizmetler sektörü ve cari transferlerdeki artılarla cari fazla veren İsrail Ödemeler Bilançosu, bu sene ilk altı ayda dış ticaret açıklarının azalacağı sinyali ile daha fazla verecek gibi. 2014 sonunda dış ticaret açığı -7,8 ve cari fazla 11 milyar dolar seviyesindeymiş. İhracatta en büyük pay yüzde 80 ile ileri teknoloji ürünlerinde. Cari fazlanın GSYİH’ya oranı yüzde 3,7. İhracatta 4, ithalatta 7.nci büyük partneri Türkiye ile dış ticaret hacmi yıllık 4,5 milyar dolar ve ithalat / ihracat dağılımı eşit.
Ekim’den Ekim’e 2015 yılında enşasyon – yüzde 0,7 ile deşasyona tekabül ediyor. GSYİH büyümesi ise 2014 sonu itibarı ile yüzde 2,1. İşsizlik ikinci çeyrek verilerine göre yüzde 4,9. Kişi başına düşen milli gelir 2014 sonu itibarı ile 32,505 dolar. Bankacılık sektöründe yıllık bazda mevduatlar - yüzde1,13 gerilerken, krediler yüzde 4,22 aktişer yüzde 8,93 oranında büyümüş. Özetle, check-up ve MR temiz.
