5776 - 2015 Roş Aşana takvimi

Nazlı DOENYAS Kavram
9 Eylül 2015 Çarşamba

13 Eylül (29 Elul) Pazar

Sabah duasından önce Selihot duası yapılır. Selihotta şofar çalınan cemaatlerde bile, Roş Aşana arifesindeki Selihot’ta şofar çalınmaz.

Sabah duasından sonra, sene içinde Tanrı’ya karşı söz verilip de yerine getirilmemiş olan vaadlerin geçersiz kılındığı ‘Atarat Nedarim / Yeminlerin İptali’ töreni gerçekleştirilir.

Biten 5775 yılı, Şemita yılıdır (Yahudi takviminde, Yaratılış’tan saymaya başlayarak yedi senelik dönemler). Şemita yılında kişisel borçlar affedilir. Devlete, işletmelere, kurumlara, cemaate, mahkemeye olan ve benzeri Genel borçlar, bu affın dışındadır. Kişisel borçların Şemita yılında affedilmesi, Şemita yılında ihtiyaçlı kişilere borç verilmesini caydırabilir. O yüzden bilgeler, Pruzbul adı verilen bir uygulama getirir. Bu uygulama ile kişisel borçlar, belirtilen rabi’ler aracılığıyla cemaate devredilir. Borçlu, artık cemaate karşı borçlu olduğu için, alacaklı bu borcu tahsil edebilir. Rabi’lerin gözetiminde ve üç şahit huzurunda yapılan bu uygulamanın tam detayları için Rabi’lere başvurmak gerekir.

Erev Roş Aşana’da, kişi, fırsat bulduğu her vakitte Teillim okur. Böylece yeni yılı, arınmış bir şekilde karşılar. Roş Aşana’nın 48 saati süresince imkân olan her zamanda Teillim okumaya devam edilir. R.Menahem Mendel der ki, “Kişi, Teillim’in gücünü ve Gökler’deki etkilerini tam olarak idrak edebilse, sürekli Teillim okurdu. Bil ki Teillim’in bölümleri bütün engelleri yıkar, hiçbir pürüzle karşılaşmadan yukarılara, daha yukarılara yükselir ve bütün dünyaların Hakimi’in ayaklarına kapanarak yalvarır ve iyilik ve merhametle etkiler ve başarıya ulaşır.”

Güneş batmadan önce, Roş Aşana Bayramı şerefine kandiller yakılır: “Baruh Ata Ad.Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu leadlik Ner Şel Yom Tov / Bizleri Mitsvaları ile Kutsayan ve Bizlere Yom Tov Mumlarını Yakma Mitsvasını Veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin.”

Akşam duası sonrasında, herkes birbirine “Leshana Tova Tikatev Vetehatem / İyi Bir Sene İçin Yazılasın ve Mühürlenesin” ve “Tizku Leşanim Rabot / A-llah Çok Senelere Nasip Etsin” dileklerinde bulunur.

Bayrama özel Kiduş söylendikten sonra ekmek, her zamankinden farklı olarak şekere veya bala batırılarak Hamotzi yapılır. Kiduş’ta Şeeheyanu berahası söylenir.

Aşkenazlar Şeeheyanu berahasını bayram mumlarını yakarken söyler.

Gelecek yıl için umutlarımızı ve dileklerimizi simgeleyen sembolik yiyecekler, bir düzen çerçevesinde, ilgili dua eşliğinde yenilir.

Simgesel yiyecekler ve dualarından sonra bayram onuruna özenle hazırlanmış bayram yemekleri yenilir.


14 Eylül (1 Tişri) Pazartesi 

Roş Aşana’nın İlk Günü - Yom Tov

Bütün Yahudilerin, sabah duasında şofar sesini dinlemek üzere sinagoga gitmesi gerekir. Roş Aşana’da tamamı 100 ses olarak çalınan şofar’ı dinlemek, Tora’nın bir mitsvasıdır.

Öğleden sonra, Taşlih duası yapılır. Deniz ya da bir su kenarında yapılan bu dua sırasında cepler boşaltılır, bu şekilde sembolik olarak günahlar denizlerin derinliklerine atılır.

Bu gece masada yeni, turfanda bir meyve bulunmalıdır.

Bayrama özel Kiduş okunurken, o yeni meyve düşünülerek, yine Şeeheyanu berahası söylenir.  Yeni meyve yoksa yeni bir kıyafet, yeni bir gömlek, takım elbise vb. üzerine de söylenebilir. Onlar da yoksa yine söylenebilir.

Ekmek yine şekere veya bala batırılır.

Bu gece de, gelecek yıl için umutlarımızı ve dileklerimizi simgeleyen sembolik yiyecekler, bir gece önceki gibi, aynı düzen çerçevesinde, ilgili dua eşliğinde yenilir.

Simgesel yiyecekler ve dualarından sonra yine bayram onuruna özenle hazırlanmış bayram yemekleri yenilir.


15 Eylül (2 Tişri) Salı

Roş Aşana’nın İkinci Günü - Yom Tov

Bütün Yahudilerin, sabah duasında, tamamı 100 ses olarak çalınan şofar sesini dinlemek üzere sinagoga gitmesi gerekir.

Bayrama yaraşır şekilde düzenlenen öğle yemeğinde ekmek yine şekere veya bala batırılır.

Akşam duasından sonra, bayram çıkışında, Avdala, sadece şarap ve mum ile yapılır. Şabat olmadığı için güzel koku kullanılmaz.

 

16 Eylül (3 Tişri) Çarşamba

Tsom Gedayla - Gedalya Orucu

Bar/Bat-mizva yaşını geçmiş her Yahudi erkek ve kadın, bu orucu tutmakla yükümlüdür.

İsrail topraklarının valisi Gedalya Ben Ahikam’ın öldürülmesi sonucu, Yahudilerin toplu olarak bu bölgeden kaçması ve üzücü bir şekilde İsrail topraklarında hiçbir Yahudi kalmamasının anısına tutulan bu oruç, bu yıl çarşamba sabahı gün ağarmadan başlar. Çarşamba akşamı yıldızlar çıkana kadar devam eder. Salı akşamı yatana kadar yemek içmek serbesttir.

Oruç tutan kişiler, çarşamba Amida duasına Anenu kısmını ekler: “Cevap ver bize Baba’mız, bu oruç gününde bize cevap ver... (Sidur Kol Yaakov s.266)

Sinagogda oruç tutan on erkek varsa Sefer Tora çıkarılır. Sefer Tora’ya sadece oruç tutan erkekler kaldırılır.