Açık bir havada net bir şekilde Ege kıyılarından görülebilen Yunanistan’ın en doğu adası Rodos’u dünyanın dört bir köşesinden ziyaret eden Yahudiler hem tatil yapıyor hem de atalarını bir kez daha anıyor.
Yahudiler Ege Denizinin bu güzel adasında tam 2200 yıldır yaşıyordu. Ancak geçen yıllar içinde siyasi ve ekonomik sebeplerle Rodos Yahudileri başka ülkelere göç etmek zorunda kaldı.
23 Temmuz 1944 yılında Rodos Naziler tarafından işgal edilince son kalan Yahudiler de Auschwitz Ölüm Kampına yollandı ve adada tek bir Yahudi kalmadı.
Ancak adanın Yahudi kültürü, geçmişi sokaklarında ve binalarında kendini hatırlatıyor. Adadaki Kahal Şalom Sinagogu veya Yahudi Şehitleri Meydanı bunlardan sadece dikkat çeken iki örnek.
Bugünlerde adayı ziyaret eden Yahudi turistler Rodos’ta kültür festivalleri düzenliyor veya tarihi Kahal Şalom Sinagogunda toplanarak bar-mitzva, (Yahudilikte erkek çocukların 13. doğum günü kutlaması) düğün törenleri yapıyor.
Geçtiğimiz günlerde yapılan, Nazilerin Yahudileri ölüm kampına gönderdiği günün anma törenine dünyanın değişik uluslarından 500 kişi katıldı. Törende Ladino, Yidiş ve İbranice müziklerin çalındığı bir konser de verildi.
Bugün Roma’da yaşayan Giovanna Cohen 1984’ten beri her yıl bu adaya ailesi ile gelerek, tatilini Auschwitz’ten sağ kurtulan babasının anayurdunda geçiriyor.
Cohen, JTA haber sitesine adaya her ayak bastığında neler hissettiğini şu şekilde anlattı: “Babam yıllarca büyüdüğümüz evde bana ve kız kardeşime buradaki kültürü, atmosferi yaşam tarzını öğretti, bir ada düşünün; evlerinin kapısı kilitsiz ardına kadar açık ve insanlarının da kalbi herkese açık.”
Rodos’ta Yahudiler en güzel yıllarını Osmanlı idaresi altında yaşadılar. 1920 yılına kadar adada 4000 Yahudi yaşıyordu. Adanın neredeyse tüm nüfusunun dörtte birini oluşturan Yahudi cemaatinin kendi mahallesinde dört Sinagogu ve bir Yeşiva’sı (Yahudi din okulu) vardı.
