Bazı kaynaklarda İspanya’dan Osmanlı İmparatorluğu‘na göç eden Mayorkalı Yahudiler tarafından yapıldığı belirtilen Hasköy’deki Mayor Sinagogu bugün halen yıkıntılar içinde.
Görenleri utandıran tarihi yapı, 1930’lardan sonra depo ve imalat atölyesi olarak kullanılmış.
Cumhuriyet dönemi sonrası Hasköy’deki Yahudilerin bölgeyi terk etmesiyle ibadethane işlevini kaybeden Mayor Sinagogu uzun yıllar boyunca kiraya verildi.
Hasköy Mallem Sinagogu Vakfı’na ait olan tarihi yapının restore edilerek bir kültür merkezi olarak açılması gündemde.
Türk Yahudi Cemaati, içler acısı durumdaki tarihi mekanın restorasyonu için çalışma başlattı.
Projede yer alacak isimlerden Mimar Hayim Beraha, neredeyse yıkılma tehlikesi yaşayan tarihi sinagog için Milliyet gazetesine şu açıklamaları yaptı:
“Mayor Sinagogu, çok uzun yıllardır, ibadethane işlevi dışında kullanılıyordu. Restorasyon projesi ile birlikte yapıyı restore etmek ve yeni bir kültür merkezini hayata geçirmek istiyoruz. Mayor Sinagogu hem bizim cemaatimiz açısından, hem de İstanbul’un tarihi değerleri açısından önem taşıyor. Edirne Sinagogu’ndan sonra pilot projelerle Türk Yahudilerine ait tarihi eserleri ayağa kaldırmak istiyoruz. Yeni projenin detayları henüz netlik kazanmış değil. Ancak içerisinde sergi alanları, sanatsal aktivitelerin yapılacağı bir kompleks olmasını arzuluyoruz. Tarihi yapının kapladığı toplam alan 600 metrekare. Mesele bina yapmak veya restorasyon değil. Tarihi dokuya uygun işlevsel bir yapıyı ortaya çıkarmak. Yahudi gençler, tarihi eserler konusunda oldukça ilgililer. Türkiye için değer taşıyan tarihi eserlerimizin ihya edilmesi için yoğun bir istek var.”
Sinagogun tarihi ile ilgili bilgiler çok net değil.
Tarihçi Lorans Tanatar Baruh’a göre ise sinagog çok daha eski bir döneme, Bizans dönemine ait ve zamanın bölgedeki en büyük Yahudi ibadethanesi.
