Olvıdar… No Akodrarse Los Misteryos Del Meoyo -2

Coya DELEVİ Judeo-Espanyol
25 Mart 2015 Çarşamba

En mi primer artikolo tratando de este sujeto, preferi kedar en el kuadro de un “Moabet”. No se a ke grado reushi. Oy tambien, no pretendo azer un teksto kompletamente dokumentaryo. De otra parte, i el lektor deve konvenir, ke en eskrivyendo un artikolo semejante es bastante difisil de pueder konservar a kada momento este kuadro. Antes de ampesar teniya un monton de demandas. A syertas kestyones ya topi repuestas i al resto vamos a mirar.

El psikologo me aviya dicho ke ay otros kaminos, diversos metodos ke ayudan a desvelopar la kapachidad del meoyo. Son sistemas komplikados ke se pueden eksplikar solamente de manera profesyonal i no en este kolokyo. Alora le demandi si la buena memorya es un dono espesyal o una kapachidad ke se puede ganar kon los anyos. 

Syertas bushkidades mos amostra ke ay 2 sistemas. El uno, reushe a konservar el rekuerdo solamente unos, kuantos segondos. El otro sistema nombrado komo MEMORYA de LUNGA PERİODA, poseda una kapachidad ke puedo dizir “illimitada”. Mi opinion es ke el AKODRAR es una fakultad muy espesyal.

Estos propozitos del doktor me izo pensar a dos kavzos konsernandome. Komo ya saveran algunos de los lektores, yo syempre me konsideri komo teniendo una buena memorya. Por.eg, me akodro muy bien el nasimiento de mi ermaniko, en kaza, en un diya de Purim. Biviyamos en el Kal de los Frankos, egzatamente en “Laleli Cheshme”. Apenas lo ke teniya yo era 5 anyos. Oy en diya tengo delantre de mis ojos los eventos komo un filmo.

En los presipyos de los anyos 1940 mos pasimos a Saffet Bey Apt. O, mas egzaktamente, esto fue mi konviksyon anyos i anyos. Porke, sin tranzisyon, todos mis rekuerdos de Galata i de la Gerra, se raportan a este apartamento. Ma, pokos anyos antes, me ambezi de una prima mas grande, ke no era ansi.

Una kurta perioda, al pareser,  morimos en otro imoble serka de Saffet Bey. Yo, oy en diya no me akodro del todo de esto. Kuando me lo ambezi, fui vijiti este imoble, ma no tuve dinguna reaksyon. “Kuala es la razon de akodrarmos syertos i otros del todo de algunos eventos de la mizma perioda?? Fue mi kestyon al Psikologo.

Todos mis kolegos achetan ke los “REKUERDOS VİSUAL”kedan en la memorya mas largo tyempo ke los “AUDİO”. Siguro es un sistema bastante komplikado. Un fenomeno raportandose al  lavoro del Meoyo i ke no reushimos a eksplikar kompletamente.

Asigun lo ke entendi, una persona ke se akodra egzaktamente los evenimientos del pasado mas o menos leshano, en jeneral es ke tiene un Meoyo Aktivo. Si un rekuerdo se instalo en la Memorya de lunga perioda, mo lo puedemos akodrar afilu despues de anyos i anyos. Naturalmente si el meoyo esta lavorando normalmente, kere dizir si no ay dingun dezrepozo mental.. Kontinuaremos a sintir el doktor:

Vineremos al kavzo de tu chikes ke relatates un poko antes.No kero dizir ke fue una “Amnésie Partielle”. La eksplikasyon medikal de esto es ke, akel kurto tyempo de tu chikes “no los gravates en tu memorya”. Deke?, Muy probavle ke no estavas muy oroza de vuestra mueva morada o ke aviya una koza negativa, dezagradavle ke tu memorya refuzo de enrejistrar. Konosi munchos kavzos semejantes, personas mas o menos aedados ke konosyeron  las orores de la 2.Gerra Mundial.”

Dunke, los  problemas mental pujan kon la edad. Tengo muncho mas de eskrivir sovre el sujeto, ma el espasyo es limitado. Muy probavle, mos toparemos en otro teksto.