Yunancada ‘destek veren kadın’ anlamına gelen Doula, anne adayına doğum öncesi, sonrası ve doğum sırasında yardımcı olmak üzere eğitim alan kişidir. Linet Behar Morhayim de kısa bir süre önce söz konusu eğitimi tamamladı ve bizi bu konuda aydınlattı
Önce sizi tanıyalım.
İsmim Linet Behar Morhayim. 1966 senesinde İstanbul’da dünyaya geldim ve halen İstanbul’da yaşamaktayım. Lise mezunuyum. Evliyim ve üç çocuk annesiyim. On yıldan beri, haftada bir gün Or-Ahayim Hastanesi’nde pembe melek olarak çalışıyorum.
Doula nedir? Kimlere Doula deniyor? Neden Doula doğum koçu değildir?
Doula kelimesi eski Yunancada ‘destek veren kadın’ anlamına gelir. Günümüzde ise, doğumdan önce, doğum sırasında ve loğusalıkta, anneye ve aileye fiziksel, duygusal ve bilimsel yönden destek veren, eğitimli ve tecrübeli kadın olarak kullanılıyor. Doula, hamile kadının ve eşinin kararlarını destekler, ancak ebeveynler kararlarının sorumluluklarını kendileri alırlar. Doula, onların istekleri yönünde onlara destek verir. Doula kelimesi, bu mesleği tanımlayan uluslararası bir kelimedir.
Doula ile doğum koçu arasındaki fark, çok sık sorulan sorulardan biridir. Kuzey Amerika’da bulunan Doula International (Doula Birliği), “koç” kelimesinin akla getirdiği imgenin, Doula’nın gerçek rolünü temsil etmediğine karar vermiştir. Ayrıca, Türkiye’de ebeler ve hemşireler de kendilerine doğum koçu diyorlar. Bu sebeple, Türkiye’de de tıbbi olan ve tıbbi olmayan meslekler arasında kesin bir ayrım yapmak amacıyla, uluslararası kullanılan “doula” kelimesini seçmeye karar verdi.
Çeşitli bilimsel çalışmalar, doulanın desteği ile aşağıda belirttiğim sonuçların elde edildiğini gösteriyor: Sezaryen oranını 50%’e kadar, vakum ve forseps kullanımını 40%’a kadar, ağrı kesici isteğini 30%’a kadar, suni sancı verme ihtiyacını 30%’a kadar indirir. Doğum süresini 25%’e kadar kısaltır. Annenin doğumdan memnuniyetini 30%’a kadar artırır. Emzirme süresini uzatır. Doğum sonrası depresyon oranını azaltır.
Doula’nın görevlerini özetler misiniz? İçsel Doğum Doulası Neler Yapar?
Hamilelik süresinde: Annenin ve babanın, ağrıyla başa çıkabilmek için gereken zihinsel yapıyı oluşturmalarında rehberlik eder. Hamile kadına ve ailesine, ‘doğuma hazırlanma ve doğum planı yaratma’ konularında yardım eder. Aynı zamanda, doğum planında beklemedik değişikliklerle baş etmelerine yardımcı olur. Hamilelikte sık rastlanan rahatsızlıkları hafifletmek için masaj veya bazı basit hareketleri önerebilir.
Doğum sırasında: Doğum süresince annenin yanında kalır. Doğum fizyolojisini ve doğum yapan kadının duygusal ihtiyaçlarını anlar ve onlarla birlikte çalışarak rahatlama yöntemleri önerir. Örneğin, masaj veya aromaterapi yapar, nefes egzersizleri, ve başka egzersizler yaptırır.
Fiziksel destek ve tarafsız görüş verirken, aynı zamanda, ailenin bilinçli karar verebilmesi
için gerekli bilgileri almalarına da yardımcı olur.
Doğum yapan kadının ve eşinin, hastanede çalışan sağlık personeli ile aralarındaki iletişimi
kolaylaştırır.
Doğumun, hem anne hem de baba için, özel bir tecrübe olduğu konusunda saygı göstererek, kocanın kendi isteğiyle doğuma katılmasına destek sağlar.
Lohusalık döneminde: Hastanede, bebek doğduktan sonra ve ilk emzirmeye kadar ailenin yanında kalır. Lohusalık dönemi için ebeveynler ile beraber plan yapmalarına yardımcı olur.
Anne ve babanın doğum tecrübesini sindirmelerinde yardımcı olur. Emzirme ile ilgili olası sorunları önlemek için destek verir veya onları bir uzmana yönlendirir.
Doula olacak kişinin ne gibi özellikleri olmalı?
Doula olacak kişi, karşılaştığı hiçbir olayı kişisel algılamayan, hoşgörülü, her an dinamik olabilen, yaptığı bu vazifeyi seven biri olmalı. Bu konudaki her türlü bilgiyi takip etmeli, yeni bilgileri takip ederek kendisini devamlı güncelleştirmelidir. Örneğin, Dünya Sağlık Örgütü, bir süre önce, bebeğin kordonunun, doğduktan üç dakika sonra kesilmesinin, bebeği ileride tansyon, şeker gibi pek çok rahatsızlıklardan koruduğunu belirten bir bülten yayınladı. Şimdi, biz de, destek verdiğimiz hamile kadınlara, doktorlarıyla bu konu hakkında konuşmalarını ve mümkünse göbek bağının bu şekilde kesilmesini öneriyoruz.
Doula, hamile kadının beslenmesi, doğum, doğuma yardımcı olma ve lohusalık dönemi konularındaki felsefelere hâkim olmalıdır. Özellikle kendisinin, nefes farkındalığı gibi pek çok teknik bilgiye sahip olması gerekir. Ayrıca, Lamaze felsefesi, Active Birth felsefesi, Hyno Birthing felsefesi, La Leche League International (emzirme sanatı) ve daha birçok değişik doğum felsefeleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Bu bilgiler, Doula’nın, doğumda anneye ve babaya yardımcı olmak için kullanacağı enstrümanlarıdır.
Doula olmak için belli bir eğitim almak gerekir mi?
Bildiğim kadarıyla, Türkiye’de bu eğitimi veren iki kuruluş var. Birincisi, İçsel Doğum Doula ve Doğuma Hazırlık Rehberliği Eğitimi: Doula ve doğuma hazırlık rehberi olan Julia Steils Paçacıoğlu tarafından, 16 ay 130 saat süren bir eğitim veriliyor. Moodle Online Eğitim Kurumu ve Aylık Telekonferans ile bu eğitimi destekliyorlar.
İkincisi, İstanbul Doğum Akademisi Doğuma Hazırlık Eğitimcisi ve Doula Eğitimcisi, Dr. Hakan Çoker ve Doğum Psikologu Neşe Karabekir’in verdiği eğitim. Bu eğitim de 200 saat 9 ay sürüyor. Bu eğitimler, ayda bir kez hafta sonları İstanbul’da veriliyor. Ben her iki kurumda da stajyer doulayım.
Türkiye’de bu meslek üzerinde profesyonelleşen kişiler var mı?
Bildiğim kadarıyla şu anda toplam 19 mezun var ve 180 kişi bu eğitimi alıyor. Doula’ların artması, doğumun kaygısız, huzurla ve sükûnetle geçecek bir dönem olmasını sağlayacaktır. Ayrıca, bebeklerin ilerde daha güvenli ve travmasız bir nesil olarak yetişmelerine de yardımcı olacaktır.
Bugüne kadar, bu konudaki deneyimlerinizi anlatır mısınız?
Şimdiye kadar, iki staj doğuma katıldım. İki bebek de erkekti. Aileyi ve bebeklerini kendi varlığımın bir parçası gibi hissettim. Bu süreci yaşamak mükemmel bir duygu. Doğum ise, Yaradanın gücünün, varoluşun mükemmelliğinin, insanın kusursuzluğunun ve ilahi aşkın hissedildiği bir süreç. Bu süreçte çok ilginç olaylar yaşanıyor. Her doğum, her anne, her bebek eşsiz ve benzersiz. Yaşanılan her an sürprizlerle dolu. Hiç biri birbirine benzemeyen duygular ve tepkilerle karşılaşmak mümkün. Örneğin, çok üşüyen bir hamile doğum sürecini çok soğuk bir oda ortamında geçirmek isteyebiliyor. Odanın çok loş olmasını seven bir hamile, bu süreçte bütün ışıkları ve perdeleri açtırabiliyor. Kokulu yağlarla masajı tercih eden bir hamile, masaj esnasında en sevdiği kokuya bile tahammül edemiyor. Bu sebeple, tam teşekküllü bir doula çantamız var. Bu çantanın içinde, yok yok.
Bildiğim kadarı ile enerji konusunda epey deneyimlisiniz. Her doğum yapacak kişinin bir Doula’dan destek alması gerekli mi?
Yıllarca kişisel gelişim, çeşitli enerji eğitimleri, doğal taşlar, spirütüalizm, homeopati, ve daha pek çok eğitim aldım. Dostlarımla paylaşımlarım hep bir şifa alışverişine dönüştü. 2000 yılından beri amatör olarak bilgilerimi paylaşmaya çalışıyorum. İnsanlarla ruhsal çalışmalar yapmak, dertlerini paylaşmak, auralarını dengelemek, varlıklarını şifalandırmak aslında çocukluğumdan beri hep bende olan bir nitelikti. Yaşanılan acılar, aile sahibi olmak, hastalıklar insanı hayat okulunda pişiriyor.
Bu sorunuza, en güzel cevabı, aslında, doula ile doğuran kişiler verecektir. Bu kişilerin, dostlarına nasıl da doula ile doğurmalarında ısrar ettiklerini görüyorum. Şu kadarını söyleyebilirim: Allah çocuklarıma Doula ile doğum yapmalarını, hatta bana da, torunlarımı doula ile karşılama liyakatini nasip etsin.
Son olarak, Doula ne yapmaz?
Doula, jinekolog veya ebe değilse, doğum yaptıramaz. Hiç bir şekilde anne baba adına karar vermez. Doktor ve hastane ekibiyle uyum içinde, neşeyle, hamileye ve bütün aileye destek verir.
