Avrupa Yahudilerinin büyük bir kısmını yok eden Holokost’un sona ermesinden 70 yıl geçti. O yıllardan bu yana Avrupa Yahudi nüfusu çeşitli nedenlerle azaldı. Kıtada yaygınlaşan yeni antisemitizm kaygıları Yahudi liderlerin “Yeni exodus (çıkış) mü olacak?” yorumları yapmasına yol açıyor
2010 Pew Araştırma Merkezi’nin verilerine göre Avrupa’da hâlâ bir milyonun üzerinde Yahudi yaşıyor. Kudüs’teki İbrani Üniversitesi’nden Sergio Della Pergola’nın araştırmasına bakıldığında başta Doğu Avrupa ve eski Sovyetler Birliği’ni oluşturan ülkeler olmak üzere Yahudi nüfusunda son yıllarda dramatik bir düşüşe tanık olundu.
Della Pergola’nın tahminlerine göre 1939’da dünyada toplam 16,6 milyon Yahudi bulunuyordu, yüzde 57’lik çoğunluğu meydana getiren 9,5 milyonluk kısım ise Avrupa’da yaşıyordu. 1945’de II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle Avrupa, 11 milyon olan toplam dünya Yahudi nüfusunun yalnızca yüzde 35’ine denk gelen 3,8 milyon Yahudi’ye ev sahipliği yapmaya başladı. Dünyada kabul gören tahminlere göre 6 milyon Avrupalı Yahudi yok edilmişti.
Pew Araştırma Merkezi’ne göre küresel Yahudi nüfusu 2010’da artış göstererek 14 milyona ulaştı fakat Holokost öncesi büyüklüğü yakalayamadı. Avrupa’da Yahudi nüfusu ise sürekli bir düşüş eğilimi gösterdi. 1960’da 3,2 milyon, 1991’de 2 milyon Yahudi vardı. Bugün ise 1,4 milyon rakamı telaffuz ediliyor; toplam dünya Yahudi nüfusunun yalnızca yüzde 10’u; tüm Avrupa nüfusunun ise yüzde 0,2’si.
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi Yahudilerin azınlık olduğu yerlerde Yahudi nüfusunu ölçmenin bazı zorlukları mevcut. Bu zorluk hem küçük nüfusları ölçmenin hem de Yahudi kimliğinin yeri geldiğinde etnik veya dini olarak tanımlanmasının getirdiği karmaşıklıktan kaynaklanıyor. Bazı tahminler farklılık gösterse de Pew Araştırma Merkezi’nin son istatistikleri Yahudi demografisi konusunda uzman olan Della Pergola’nın raporlarıyla benzerlik gösteriyor.
Doğu Avrupa’nın bir zamanlar canlı ve geniş Yahudi toplumu neredeyse yok oldu
Della Pergola’ya göre 1939 yılı itibariyle Sovyetler Birliği’nde 3,4 milyon olduğunu tahmin ettiği Yahudi nüfusu, Holokost’tan ve çoğunluğu İsrail’e olmak üzere büyük göçlerden sonra bugün 310 bin kişiye düştü.
Sovyetler ülkeleri dışında Polonya, Macaristan, Romanya ve diğer Doğu Avrupa uluslarında da aynı sert düşüş gözlemlendi. Tüm bu ülkelerin toplamında 4,7 milyonluk bir nüfustan geriye yalnızca 100 bin dolayında Yahudi kaldı.
1948’de bağımsızlığını ilan eden İsrail’e göç, savaş sonrasında nüfusun erimesindeki en büyük sebep olarak ortaya çıkıyor. İsrail’in Yahudi nüfusu 1945’de yarım milyon iken 2010’da 5,6 milyon kişiye ulaştı. Avrupa’da nüfusun azalmasında dinler arası evlilik ve asimilasyon da etkin rol oynuyor.
Ek olarak, her Avrupa ülkesinde Yahudi nüfusunun azalışı aynı hızda olmuyor. Fransa’da 2010 yılı itibariyle 310 bin Yahudi olduğu tahmin ediliyor, Della Pergola’ya göre 1939’da 320 bin Yahudi bulunuyordu. Öte yandan son zamanlarda raporlar Fransa’dan büyük bir göç olduğuna işaret ediyor.
İngiltere de genişçe bir Yahudi nüfusunu barındırmaya devam ediyor. İstatistiklere göre 1939’daki 345 binlik nüfus 2010’da 280 bine geriledi. Bu tabloya karşın 2014 yılında İngiltere’de antisemit olayların sayısı rekor kırarak bini aştı.
