Estambol

Sivdad de Mil Fachas-9

Coya DELEVİ Judeo-Espanyol
24 Aralık 2014 Çarşamba

Kero ampesar kon un rekuerdo de mis 7-8 anyos. Biviyamos en akeyos anyos de Gerra, en muestra kaza de Galata, kon la famiya de mi papa, muevamente emigrada de Chorlu. Mi Nona (de b.m) no avlava muncho. Era muy seryoza,muy dishiplinada. Tyempos despues, realizi ke no era la seryozidad ke eskuresiya su fizyonomiya. Eran los reselos de la vida, la parnasa, las estrechuras i inkomodidades de akeya epoka. Me aserkava de eya kon una syerta entravadura. Portanto, ya saviya ke me keriya muncho. Yo era su unika inyeta tradisyonalmente kon su nombre i alkunya…

Un diya, tomando mi koraje a kuatro manos! le demandi: “ Nona, kontame un poko de Chorlu, no me akodro nada”. Koza ke no akontesiya syempre, mi avuela tan seryoza, ampeso a riir kon tarakas. Mos enkantimos .. Mi Nono (de b.m) alevanto la kavesa del “Me’Am Loez” ke no deshava de la mano, mi madre koryo del mupak…

Kerida inyeta miya, komo te puedes akodrar? No bivitas en Chorlu, no lo konosites.Tu sos una İjika de Galata”, no de  Chorlu”…Kon lagrimas de revolta, tomi mi nufus (karta de identitad) i kon un ayre de trionfo le amostri a mi Nona komo sivdad de nasimiento era eskrito Chorlu : “Vites Nona! Yo so Chorluliya…”.

Devo dar una chika eksplikasyon. Malgrado ke nasi (kaji en estos diyas!) en el Ospital Haseki en Estambol, fui enrejistrada en Chorlu. Porke, akeya epoka (fin de 1933) mis djenitores biviyan en esta chika sivdad de Trakya. Apenas yo era de unos, kuantos mezes, en el 1934 emigraron a Estambol…

Galata…Para unos, muy probavle ke oy en diya tiene una aparensya modesta. Ma, Galata es el distrikto de kuentos interminavles, de rekuerdos. Los ke bivyeron aki no eskaparon de kontarlos. Otros mas, dayinda tienen de salir a la luz del diya. Vinyendo a muestros diyas…Estamos konstatando la importansa ke gano Galata en el ojo de los ke lo estan deskuvriyendo, mizmo si es un poko tadre.

Keridos lektores,  desde anyos, aver eskojido el Galata para las diversas aktividades del “Diya Evropeo de la Kultura Djudia”, sin dubyo deve tener una sinyifikasyon profunda, relasyonada kon su importansa.No mos olvidaremos ke el primer i uniko “Muzeo Djudio de Turkiya” es situado en este distrikto, en la fragua istorika ke konosimos komo “Sinagoga Zülfaris”.Gradualmente, Galata  esta para devenir el muevo “Sentro de Atraksyon i Entereso” de kreatores de Moda, de patrones de Cafés i Restorantes ets.. Ampesando del anyo 2009, el “chic” Festival de Moda, “Galatamoda” tuvo lugar aki.

Portanto, el Sentro konservo su “Teshido İstoriko”, su pasado, una partida de su Kultura” lo ke le esta adjustando a su atraksyon i importansa. Galata reusho a travar la atansyon tambien kon su mueva aparensya. Ma a mi opinion, un Galata muy moderno puede peryer su ayre nostaljiko. Diremos, un “Galata Kontemporano” adaptandose al prezente sin abandonar las trasas de su riko pasado. Espero ke sera ansi.

Su avantajoza pozisyon de ser tambien un porto, djugo grande rolo en la importansa de Galata, lo rendyo atraktivo para syertos sektores en el korso de su Historia. Esto no es muevo. En el 13. Siglo, los Bizantinos akordaron privilejyos a los komerchantes italyanos, espesyalmente venezianos i genovezos. Estos ultimos, komo lo savemos  desharon sus trasas aki. La Torre es una de estas. No seriya yerrado de  dizir ke el Sentro esta komo syempre, bivyendo kon sus diversos teshidos istorikos, ansyanos o muevos, kon su prezente i su  pasado, kon sus diferentes konseptos de Kultura, Tradisyon o Relijyon. Egzaktamente komo un “Estambol Miniatur a Mil Fachas”.

Shishane i el derredor es  bastante enteresante. Vizino de “Beyoğlu” (Péra), es komo una seksyon de Galata, la kontinusyon de La Kula. Desde la fin el 19. Siglo, Beyoğlu konsiderado komo el mas sivilizado distrikto, fue sitado “Munisipalidad Otonoma” “Altındji Dayre” komo lo nombravamos. Ansi, myentres la renovasyon de Péra se dyo este nombre, azyendo aluzyon al “6. Arrondissement” de Paris (tomandolo komo model muy probavle). Desde 1984 es atada a la “Grande Munisipalidad de Estambol”.

Ay anyos ke esto eskriviendo sovre Galata. Konosi kada kantoniko, kada kalejika, los komersantes, esnafes i botikaryos de este distrikto ande pasi mis primeros 20 anyos. Mi kerida Nona Djoya teniya muncha razon. No puedo enyegar ke fui syempre una “İjika de Galata”…