Tarihte haftanın olayı: Modern pikabın mucidi Emile Berliner doğdu, 20 Mayıs 1851

19. yüzyılın büyük mucitlerinden Emile Berliner 20 ‏‏Mayıs 1851 günü Almanya’nın Hannover şehrinde doğdu.

Metin DELEVİ-Sento ALMALEH Kavram
21 Mayıs 2014 Çarşamba

Emile Berliner, Alman Yahudi’si tüccar bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve aile geleneği olarak ticarette yetiştirilmeye başlandı. Çıraklık döneminden sonra genç yaşında muhasebecilik yapmaya başladı. Fakat Berliner’in asıl tutkusu icat yapmaktı. Emile, henüz 19 yaşındayken, Prusya-Fransa savaşında askere gitmemek için ailesini geride bırakarak babasının birkaç arkadaşıyla birlikte ABD’ye göç etti. Önce Washington’da babasının arkadaşının dükkânında çalışan Emile, daha sonra New York’a yerleşti. Burada şişe temizleme gibi geçici işlerde çalışırken akşam okulunda fizik okudu. Bu arada yeni gelişmekte olan ses teknolojileriyle ilgilendi ve telefonun kritik parçalarından biri olarak görülen gelişmiş bir ses vericisi icat etti. Bu verici bugün icat edilen ilk mikrofon çeşitlerinden biri kabul ediliyor. Her ne kadar patentini Bell telefon şirketi almış olsa da, Bell şirketinin almış olduğu patentler, 1901 yılında şirkete karşı açılmış birçok davanın görüşüldüğü ve tarihte ‘Telefon Davaları’ olarak anılan süreçte yüksek mahkeme tarafından iptal edildi.

 

Gramafon

1877’de Boston’a taşınarak Bell telefon şirketi için çalışmaya başlayan Berliner, 1881’de Amerikan vatandaşı oldu. İki yıl sonra ise Bell’den ayrılarak Washington’a döndü ve kendi araştırma laboratuvarını kurdu. 1886’da ses kaydı için çalışmalara başlayan Berliner, 1887’de ‘gramofon’ adını verdiği kayıt cihazıyla ilk ve en önemli patentini aldı. İlk başlarda Edison’un teknolojisine benzer bir şekilde yatay olarak yerleştirilmiş bir silindir üzerine yapılan kayıtlar, 1888’den itibaren Berliner tarafından daha basitleştirilerek disk üzerine yapılmaya başlandı. Bu işi daha da büyütmek isteyen Emile Berliner, 1895’te birkaç yatırımcıyı ikna ederek kuracağı Berliner Gramofon şirketine 25.000 dolar yatırmalarını sağladı. Berliner’in icadı olan gramofondaki en büyük problem kayıt edilen diskin dinlenmesi için diskin hiç değişmeden aynı hızda sürekli dönmesi gerektiğiydi. Bu sorun da Berliner’in birlikte çalıştığı mühendis Eldridge R. Johnson tarafından icat edilen, saat yönünde dönebilen motor sayesinde aşıldı ve şirket başarılı oldu.

 

Helikopter

Berliner’in yapmış olduğu diğer icatlar arasında tekstil sektörü için bir çeşit tezgâh, akustik özellikleri olan tuğla ve hepsinden önemlisi bir helikopter prototipi bulunuyor. O sıralarda yeni gelişmeye başlayan havacılık sektörüne ilgi duyan Berliner, 1907’den 1926’ya kadar dikine uçuş teknolojileri konusunda çalışmalarda bulundu. 1 Temmuz 1909’da New York Times gazetesi Berliner’in icat ettiği helikopteri Washington’daki laboratuvarının çevresinde uçurabildiğini duyurdu. 1910’larda ve 20’lerde daha da geliştirilen model, 16 Temmuz 1922’de Berliner ve oğlu Henry tarafından ABD ordusuna tanıtıldı. 

1881’de Cora Adler ile evlenen ve bu evlilikten yedi çocuk sahibi olan Emile Berliner 3 Ağustos 1929’da, 78 yaşındayken kalp krizi geçirerek hayata veda etti. Oğlu Henry ise 1926’da, daha sonra birleşerek Berliner-Joyce ismini alacak olan Berliner Havacılık şirketini kurarak onun helikopter konusundaki çalışmalarını devam ettirdi.