Çocuklarımıza küçük yaşlardan itibaren sayıları, matematiği öğretiyoruz… Peki ya ekonomi ve finansı… Tüketimin her geçen gün daha küçük yaşlara indiği günümüzde para ve para yönetimi artık eskisinden çok daha önemli
Monika Molina
Yirmi yıl aradan sonra tekrar üniversiteye dönerek, tamamıyla ayrı bir dal olan işletmeye merak saldım ve 2010 sonbaharında bu bölümde okumaya başladım. Okuldan tanıyanlar ve beni UÖMO’nun demirbaş fen öğretmeni olarak bilenler için, “MBA yapacağım” demem, şaşırtıcı bir durumdu. “Neden? Ne işin var işletmeyle bu yaşından sonra?” diye sordular. Aslında haklıydılar. İşletme ve finans konuları ile hiçbir işim olmadı o güne kadar. Çocukken, evimizde para konuları pek konuşulmazdı. Çocuklara bir cep harçlığı verilir, onunla yetinmemiz, canımızın çektiğinde incik, boncuk ya da gofret, limonata almamız beklenirdi.
Büyüyüp evlendiğimde, evi geçindirme sorumluluğu kocama aitti. Ben ise kendi egomu tatmin etme amacıyla, okuduğum ve öğretmen olarak çalışmaya hak kazandığım mesleğimi icra etmeye başladım. Ancak onca yıl çalışma hayatı içinde olmama rağmen, finans, akıllı tüketici, yatırım, bütçe planlaması, paranın değeri veya fırsat maliyeti gibi kavramlarla hiç karşılaşmadım. Hiç kimse bana bunları öğretmemişti. Okullarda hâlâ klasik olarak matematik, fen ya da yabancı dil öğretilmekte… Ancak kişisel finans bilgisi, insanı hayata hazırlama açısından, matematikteki türev veya integral bilgisinden daha az önem taşımıyor… Belki de daha önemlidir diyebiliriz.
Erkekler, ailedeki konumları itibariyle er ya da geç iş hayatlarında bu kavramları deneme yanılma yolu ile öğreniyor. Kızlar ise iş dünyasına katılım yüzdeleri artmalarına rağmen para konularına daha az hâkim. Erkek ya da kız olsun, hiç fark etmez, para konularında gençlerimiz çok eksik donanıma sahipler. Bu eksiğin tamamlanmasının Ulus Özel Musevi Okulu’nun görevlerinden biri olması gerektiğini düşünüyorum. Kişisel finansa bağlı adımlar ve alınan kararlar deneme yanılma yolu ile öğrenilmeyecek ya da arkadaş tavsiyesine bırakılmayacak kadar önemlidir çünkü.
Önemli, çünkü artık çocuklarımızın elinden büyük miktarlarda para fazlaca erken yaşlarda geçiyor. Artık gofret ve limonata yerini iPod, smartphone ve tablet alıyorlar. Para ve para yönetimi ile ilgili bilgileri ise neredeyse hiç yok. Çocuklarımız, televizyon ve internet erişimi ile kolay pazarlama faaliyetlerinin doğal ve en kolay kitlesini oluşturuyorlar. Ürünler cazip ve bir klik uzağında. Bankalar kredi kartı kullanımını neredeyse anne karnında başlatacak, kredi alma ve borçlanmayı pembe renklere boyayarak çekici hale getirmekteler. Kısacası, dünyamız tüketim dünyası. Çok tüket, hızlı tüket. Bugünkü çocuk yarının ebeveynidir, ailesinin ekonomi bakanıdır.
Birileri çocuklarımıza tüketimden önce üretimin gelmesi gerektiğini öğretmeli. O sihirli plastik kartın arkasındaki gerçeği anlatmalı. Borçların nasıl biriktiği, aileler nasıl kendilerini bu yüzden zor duruma soktuklarını anlatmalı. Yarınki büyük hedefler için bugünden planlama yapılması gerektiğini, anlık ve geçici hevesler yerine sağlam bir geleceğin hazırlanması genç yaşta da mümkün olduğunu öğretmeli.
Dünyaya baktığımızda birçok ülkede finansal eğitimin başladığını görebilmekteyiz. Lisede değil, ortaokul da değil, ta birinci sınıfta düzeylerine uygun para konusuyla tanışmaya başlıyorlar. ABD başta olmak üzere, İtalya, Avustralya, Almanya gibi ülkelerde finansal eğitim yapılıyor. İsrail’de ise halen birkaç pilot okulun yaptığı deneysel çalışma düzeyinde.
“Orta Okulda Finans Eğitimi olmalı” diye önerdiğimde, UÖMO yönetimi hemen konuyu değerlendirmeye başladı. Zaman kaybetmeden çalışmalara başlanıldı. Ve sonunda okul olarak amacımızı belirledik:
Gençlerimize, okul politikasına paralel bir şekilde, değişen ve globalleşen yaşam şartlarına uygun olarak finansal okuryazarlık yetisini kazandırmalıyız. Konularımız arasında, ihtiyaç ve istek arasındaki fark, arz talep, bir malın fiyatını belirleyen faktörler, bütçe planlaması, tasarruf ve yatırım, yatırım çeşitleri, bankalar ve kredi kartları, akıllı tüketici olma gibi konular yer alıyor. Tüm bu konular, hikâyeler, aktiviteler ve oyunlar eşliğinde eğlenceli bir şekilde verilmeye çalışılacak.
Daha sağlam ekonomik yarınlar için.
*UÖMO öğretmeni
Artık çocuklarımızın elinden büyük miktarlarda para fazlaca erken yaşlarda geçiyor.
Artık gofret ve limonata yerini iPod, smartphone ve tablet alıyorlar.
Para ve para yönetimi ile
ilgili bilgileri ise neredeyse hiç yok.
