İran’da nükleer anlaşma yürürlüğe girdi

İran 20 Ocak’tan itibaren zenginleştirilmiş uranyum stoklarını azaltma sözü verdi. Böylece İran ve batılı ülkeler arasında kasım ayında görüşülen altı aylık geçici anlaşma yürürlüğe girmiş oldu. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry pazar günü konuyla ilgili yaptığı açıklamada on yıldır ilk defa İran’ın nükleer programında gerileme olduğunu ve dünya kamuoyunu tatmin edecek kapsamlı bir anlaşma için görüşmelerin başlatıldığını ifade etti.

İranlı yetkililer de geçici anlaşmanın yürürlüğe girdiğini medyaya yaptıkları açıklama ile doğruladı. İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakçı İran’ın uranyum zenginleştirme seviyesini yüzde 20’de sabitlediğini belirtti.

Geçici anlaşmaya göre İran elinde belirli bir düzeyin üstünde zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yok etmeyi, yüksek düzeyde zenginleştirme sağlayan tesisleri kapatmayı ve yine zenginleştirme işlemini yapabilecek yeni santrifüj sistemleri kurmamayı kabul etti. İran’ın bu şartlarını yerine getirip getirmediğini kontrol etme işini de BM kurumları üstlendi.

Karşılığında ise ABD İran’a uygulanan yaptırımların hafifletilmesini kabul etti. Anlaşmaya göre bir süredir sattığı petrolün parası yurtdışı hesaplarda dondurulan İran, 1 Şubat’tan itibaren parasını aşama aşama çekebilecek. İlk aşamada 550 milyon dolar serbest kalırken taslak anlaşmanın geçerli olduğu 6 ay boyunca 4,2 milyar dolar İran’ın kullanımına açılacak.

Öte yandan ABD’de anlaşmanın onaylanması gereken Senato’da tam tersi rüzgârlar esti. Hem Cumhuriyetçi hem Demokrat Parti üyelerinden bazılarının desteklediği bir yasa tasarısı İran’a uygulanan yaptırımların daha da sıkılaştırılmasını öngörüyor. ABD Başkanı Barack Obama ise bu tasarıyı veto söyledi.

İranlı siyasiler ABD’nin yaptırımları arttırması durumunda İran’ın uranyum zenginleştirmeye devam edeceği tehdidinde bulundu.