Tarihte Bu Hafta: Teddy Kollek 95 yaşında hatyatını kaybetti: 2 Ocak 2007

1965 yılında Kudüs şehrinin belediye başkanı olan Teddy Kollek, özellikle şehrin yeni ve eski kısmının 1967’de birleşmesinden saatler sonra Arap çocuklara okullarda süt dağıtmıştı. Kollek bu hassas şehirde dini toleransı her zaman ön planda tutması ile bazı Yahudi çevreler tarafından Arap yanlısı olarak bile nitelenmişti.

Kavram
2 Ocak 2014 Perşembe

Asıl adı Kollek Tivadar olan Teddy Kollek, 27 Mayıs 1911’de Budapeşte’ye 120 km mesafedeki Nagyvazsony kasabasında dünyaya geldi. Çocukluğunu ailesiyle birlikte Viyana’da geçiren Kollek babasının Siyonist fikirlerinden etkilendi. Babası, milliyetçi fikirlerinin yanı sıra, uzak görüşlü bir insan olacak ki, Kollek ailesi Almanlar Avusturya’yı ilhak etmeden üç yıl önce 1935’te İngilizlerin kontrolündeki Filistin’e göç etti. 1937 yılında Teddy Kollek Kineret Gölü’nün kenarındaki Ein Gev Kibbutz’unun kurucularından biri oldu. Aynı yıl Tamar Schwartz ile evlendi ve bu evlilikten iki çocukları oldu.

Kollek, 1940’larda Yahudi Ajansı Sohnut için çalıştı. Sohnut’un, İngiliz gizli servisi MI5 ile olan irtibatını sağladı. 1942’de Sohnut’un istihbarat bürosunun başına geçti. 1945-1946 yıllarında ise ajansın Kudüs ofisinin başında bulundu. Bu yıllarda MI5 ile Sohnut’un yaptığı anlaşma gereği sağcı Yahudi direniş örgütleri olan Irgun ve Lehi’nin bilgilerini toplayarak İngilizlere teslim etti. Hatta 10 Ağustos 1945’te Irgun’un gizli eğitim kampını MI5’e bildirerek 27 Irgun üyesinin tutuklanmasını sağladı. 1947-48 yıllarında, daha sonra İsrail Devleti’nin düzenli ordusu olacak Hagana’nın Washington temsilcisi olan Kollek, İsrail Devleti’nin kurucularından kabul edilen David Ben-Gurion’un çok yakın çalışma arkadaşı oldu.

1965 yılında Kudüs şehrinin belediye başkanı olan Teddy Kollek, özellikle şehrin yeni ve eski kısmının 1967’de birleşmesinden sonra önemli işlere imza attı. Şehrin birleşmesinden saatler sonra Arap çocuklara okullarda süt dağıtması ve bu hassas şehirde dini toleransı ön planda tutmak istemesi bazı çevreler tarafından Arap yanlısı bulunsa da, bu yaklaşım Arap toplumuyla ilişkilerin gergin dönemlerde sıcak tutulmasını sağladı. Onun çalışmaları sayesinde şehir bugünkü modern görünümüne kavuştu. Bu başarısı şehir sakinleri tarafından da fark edildi ve 1969, 1973, 1979, 1983 ve 1989 yıllarında tekrar seçilerek üst üste altı dönem belediye başkanlığı ile onurlandırıldı. Görevi sırada kendisinden sık sık “Herod’dan sonra Kudüs şehrinin en büyük kurucusu” olarak söz edildi. 1993’te 83 yaşında tekrar adaylığını koyan Kollek daha sonra Başbakan da olacak Ehud Olmert karşısında seçimi kaybetti.

Son yıllarını Kiryat HaYovel adlı bir yaşlılar evinde geçiren Teddy Kollek, 2 Ocak 2007’de hayata veda etti. Kollek’in ismi bugün İsrail’deki Teddy Kollek Stadyumu’nda yaşıyor.