15 milyar dolarlık servetiyle Rusya’nın birinci, dünyanın ise 16. zengini, baba tarafından Yahudi olan işadamı, Mikhail Khodorkovsky, sahip olduğu Yukos petrol şirketinde sahtecilik ve vergi kaçakçılığı yaptığı suçlamasıyla 2003 yılının ekim ayında tutuklanmış, iki yıl süren mahkeme sonucunda ise dokuz yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Khodorkovsky servetini SSCB’nin dağılmasından sonra devlet mallarının özelleştirmesi sırasında yapmıştı.
Almanya Dışişleri eski Bakanı Hans-Dietrich Genscher’in Kremlin Sarayı’na yönelik iki yıldır sürdürdüğü lobi faaliyetleri sonucunda Khodorkovsky, Putin’in affıyla geçen hafta özgürlüğüne kavuştu. Asıl tahliye tarihi ağustos 2014’tü.
Putin’in kendisini suçunu kabul etmesi şartı göz etmeden affedeceğini 12 Kasım’da öğrenen Khodorkovsky, geçen perşembe gece yarısı yüksek rütbeli bir güvenlik yetkilisi tarafından uyandırılıp havaalanına götürüldü. Kendisine yeni bir pasaport verilen işadamına havaalanından kıyafetler alındı. Khodorkovsky ancak uçağa bindirildikten sonra pilot tarafından uçağı Genscher’in yolladığı ve Berlin’e gidecekleri yönünde bilgilendirildi.
Yukos şirketine devlet tarafından el konulmasına rağmen yüz milyonlarca doları tutuklanmadan evvel Rusya dışına çıkartabilen zengin işadamı, finansal durumunun rahat olduğunu, iş hayatına geri dönmeyeceğini, Rusya’ya çıkışı engellenmeyeceği garantisini aldıktan sonra geri dönebileceğini, politikaya bulaşmayacağını ancak siyasi tutukluları parmaklıklar arkasından kurtarmak için mücadele edeceğini vurguladı. Putin’e teşekkür etmeyen Khodorkovsky affın arkasında yatan sebep olarak gösterilen şubatta Soçi’de yapılacak Kış Olimpiyatları’nın boykot edilmemesi çağrısında bulundu. Putin ise affın gerekçesinin işadamının annesinin bozulan sağlıyla ilgili olduğunu belirtti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in muhaliflerine destek veren Khodorkovsky’nin mahkûmiyeti uluslararası kamuoyunda Rusya’daki seçici adalet ve Putin’in otoriter eğilimi olarak eleştiriliyordu. Mikhail Khodorkovsky Uluslararası Af Örgütü tarafından düşünce mahkûmu olarak kabul ediliyordu.
