Geçtiğimiz hafta İran’ın nükleer programı ile ilgili olarak P5+1 olarak anılan BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyeleri (ABD, Çin, Fransa, İngiltere, Rusya) ve Almanya’dan oluşan konsorsiyum ile İran arasında Cenevre’de toplantı yapıldı.
İki gün süren toplantının ardından İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakçı yaptığı basın toplantısında, görüşmelerin olumlu geçtiğini söyledi. Arakçı, İran resmi haber ajansı IRNA’ya yaptığı açıklamada P5+1 ülkelerinin Tahran’ın ortaya koyduğu genel çözüm çerçevesini kabul ettiklerini iddia etti. Arakçı, uranyum zenginleştirme programının kendileri için oldukça önem taşıdığını ve halen bu zenginleştirmenin oranı ve miktarı konusunda pazarlıklar olduğunu belirtti.
İran’ın görüşmelerdeki ana argümanı Nükleer Silahların Yayılmasını Engelleme Anlaşması’na taraf olan İran’ın, askeri olmayan amaçlarla kullanıldığı sürece uranyum zenginleştirmeye hakkı olduğu noktasında oldu. Arakçı 3 ile 6 ay arasında görüşmelerin sonuçlanacağını tahmin ettiğini de ekledi.
Cenevre’deki İran delegasyonun başkanı İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif de İran’ın önerdiği yeni çözüm çerçevesinin P5+1 ülkeleri tarafından olumlu karşılandığını yinelerken, kendilerinin de karşılığında P5+1 ülkelerinden yeni ve pozitif girişimler beklediklerini belirtti.
ABD Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney de konu hakkında yaptığı açıklamada İranlıların ilk defa bu toplantıları ciddiye aldığını ve somut konuştuklarını belirtti. Fakat Carney konunun çok teknik ve karmaşık olduğunu, görüşmelerde geçmişten gelen güvensizlik ortamının sürdüğünü sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton toplantıyı çok yoğun ve önemli olarak nitelendirdi.
Uzmanlar İran’da Hasan Ruhani’nin cumhurbaşkanı seçilmesinden beri ilk defa yapılan görüşmelerde İran’ın politikasında değişiklik olduğunu vurguladı. Ruhani’nin eylül ayında BM’ye yaptığı ziyaretteki diplomatik ve ılıman yaklaşımı da İran yeni cumhurbaşkanının Batı ile arasındaki buzları eritme niyetini ortaya koydu. Bu ziyaretin ardından da ABD Başkanı Obama ile Ruhani telefonda görüşürken, ABD Dışişleri Bakan John Kerry ile İranlı meslektaşı Zarif bir toplantı yaptı. Böylece 1979 yılındaki İran Devrimi’nden bu yana ilk defa ABD ile İran arasında doğrudan bir görüşme gerçekleşti.
İsrailli yetkililer ise İran’a uygulan yaptırımların hemen gevşetilmemesi gerektiği konusunda uyarı yaptı. İsmini vermek istemeyen bir yetkili, İran’ın söylediği sözlerle ve önerileri ile değil Şilen yaptıkları ile değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Netanyahu da NBC’de katıldığı bir programda İran’ın nükleer programı sona erene kadar bu ülkeye baskının arttırılması gerektiği çağrısında bulundu.
