Suriye’de kimyasal silah kullanıldığı şüphesi artıyor

İsrail’in en üst düzey askeri istihbarat analisti Tuğgeneral Itai Brun’un Suriye ordusunun kimyasal silah kullandığı iddiasının ardından Amerikan istihbaratının da bunu ihtimal dâhilinde gördüklerini bildirmesi gözleri ABD Başkanı Barack Obama’nın ‘kırmızı çizgileri’ne çevirdi.

Selin SEVİNDİREN Dünya
1 Mayıs 2013 Çarşamba

. Son iki yıldır Suriye’de Esad rejiminin muhaliflere karşı en az iki kez sinir gazı kullanıldığını gösteren raporları inceleyen ve Suriye’nin küçük çapta kimyasal silah kullandığına dair çeşitli derecede inanca sahip olduğunu söyleyen ABD yönetimi, yine de kimyasal silah kullanıldığına dair kesin kanıtları olmadığının altını çizerek Suriye’ye doğrudan askeri müdahale gerektirecek kırmızı çizginin aşıldığını belirtmekten kaçındı.

Cumhuriyetçi senatörler Obama’ya kara birlikleri göndermese de Suriye hava üslerine saldırarak Suriye iç savaşına müdahale etmesi için baskıyı arttırdı.  Başkan Obama ise Suriye’de kimyasal silah kullanımının oyunun kurallarını değiştireceği yönündeki söylemini yineledi ancak istihbarat değerlendirmesinin henüz ilk aşamada olduğunu ekledi. Analistler, ABD yönetiminin, on yıl evvel istihbaratının Irak’ta kitle imha silahları olduğu yönündeki doğruluğu ispatlanmayan bilgisine dayanarak girdiği Irak savaşından aldığı dersleri unutmadığını; bu sebeple Suriye’ye doğrudan müdahaleden kaçınacağını söylüyor.

Suriye reddetti

Suriye Enformasyon Bakanı Umran el Zubi ABD’nin suçlamalarının tonunun yükselmesinin nedeni olarak Suriye ordusunun isyancılar karşısında son zamanlardaki kazanımlarını gösterdi. Suriye ordusu geçen sene isyancıların kimyasal bir fabrikayı ele geçirdiğinden yola çıkarak düşünülenin aksine isyancıların kimyasal silah kullandığını iddia ediyor. İsyancılar ise Suriye ordusunu 31 kişinin ölümüyle sonuçlanan dört ayrı kimyasal saldırı gerçekleştirmekle suçluyor ve dünyayı sessiz kalması halinde  Esad rejiminin bu silahları geniş kitleye karşı kullanacağına dair uyarıyor. Suriye ordusundan ayrılan General Zaker al-Saket, “Rejim sinir gazı kullanmamı emretti fakat ben kimyasal  maddeyi çamaşır suyu ile değiştirdim,” açıklamasıyla rejimin en az 13 yerde öldürücü özellikte kimyasal maddeler kullandığını söyledi. Ayrıca Saket, İran’ın Esad’ın birliklerine eğitim ve kimyasal maddeleri dağıtma teçhizatı sağladığını doğruladı. 

 

İngiltere fikir mi değiştiriyor?

İngiltere Başbakanı David Cameron ABD gibi İngiltere’nin de Suriye’de kimyasal silah kullanıldığının kanıtlarının arttığını ancak hâlâ kısıtlı olduğuna inandıklarını belirtti. 

Cameron, “Yapmamız gereken Suriye muhaliflerini, eğitmek ve yol göstermek, en nihayetinde de bu rejime son vermektir,” dedi. Ancak son gelen raporlarda isyancıların çoğunun cihad örgütleri ve özellikle El Kaide bağlantısının bulunduğu söyleniyor. Bu sebeple İngilitere Dıişişleri Bakanı William Hague AB’nin silah ambargosunun kaldırılarak isyancılara askeri destek verilmesinden yana görüş bildirirken bir anda istekli tonunu değiştirerek isyancıların ileride bir gün İngiliz ve Batı hedeflerine saldırabileceğinin uyarısını yaptı. 

 

   İsrail kabinesinde gündem Suriye

İsrail’de kabine Suriye’nin kimyasal silahları Hizbullah’a transfer etmesiyle ilgili kırmızı çizgileri belirlemek, muhalif gruplarla ilişkileri formüle etmek, Batı’nın isyancıları silahlandırması ve Esad sonrası dönem gibi konuları görüşmek üzere toplandı. Toplantı sonrasında Netanyahu’nun basına bir açıklama yapılmaması yönündeki uyarısına rağmen Çevre Bakanı Amir Peretz “Doğal olarak koydukları kırmızı çizginin aşılması durumunda ABD’nin ve tüm uluslararası camianın harekete geçmesini bekleriz,” diyerek ABD’nin eylemsizliğini eleştirdi.

 

Rusya Nasrallah ile görüştü

Rusya Dışişleri Bakanı Mikhail Bogdanov Hizbullah Lideri Hasan Nasrallah ve diğer Lübnanlı liderlerle bir araya geldi. Bogdanov Nasrallah’a Esad’a verdiği destekle ilgili olan çekincelerini dile getirdi ve Lübnan’ı Suriye savaşına sokmaması çağrısında bulundu.

Bogdanov eğer kimyasal silah kullanıldığına dair ciddi kanıtlar varsa bunların bir an evvel ortaya çıkarılması gerektiğini ve Suriye’ye müdahale için gerekçe olarak sunulmadan önce mutlaka uluslararası kriterlere uygunluğunun doğrulanması gerektiğini söyledi.

 

BM inceleyecek

BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a yolladığı mektupla denetçilere ülkede geniş çapta inceleme yapmaları için giriş izni istedi.  Suriye incelemenin sadece Kan-el-Asal kasabasıyla sınırlandırılmasını istediği için uzmanlara izin vermedi. BM, Suriye’nin kimyasal silah kullandığının ispatlanması için Batı’nın ve İsrail’in serdiği münferit bombalama fotoğrafları, toksik kalıntı benzeri gibi kanıtları yeterli bulmuyor ve toprak, doku, kan ve idrar örneklerinin tasdikli laboratuarlarda test edilmesi gerektiğini söylüyor. Ki-moon pazartesi günü ABD ve Batı’nın iç savaşa müdahil olmasında belirleyici unsurun kimyasal silah kullanıldığının kesin ispatı olduğunu yineledi ve Suriye’nin koşulsuz ve özgür BM girişini engellediğini söyledi.  Ki-moon ayrıca Şam’ın merkezinde pazartesi günü altı kişinin ölümüyle sonuçlanan Suriye Başbakanı Wael al-Halki’ye yönelik suikast girişimini sivillere karşı yapılmış bir terörist saldırı olarak niteledi ve kınadı.