İsrail’in önde gelen üniversitelerinden Bar İlan Üniversitesi Naime ve Yeoşua Salti Ladino (Judeo Espanyol) Etüd ve Araştırma Merkezi bu sene onuncu yılını kutluyor. Ladino dil ve kültürünü araştırma ve geliştirme konusundaki akademik çalışmalar alanında verdiği eğitimin, ciddi çalışmanın, öncüsü olduğu ve gerçekleştirdiği araştırmaların düzeyiyle tüm dünyada haklı bir şöhrete sahip bir kuruluş olan merkez Türkiye kökenli Salti çifti tarafından 2003 yılında kuruldu. Akademik yöneticisi, kabiliyeti ve yüksek seviyeli çalışmaları ile tanınmış Prof. Şmuel Refael, Lojistik ve İdari İşler Sorumlusu Esther Metzger ve Liora Haguel’dir.
Salti Merkezi’nin gerçekleştirdiği faaliyetler arasında üniversite öğrencilerinin katıldığı akademik kurslar düzenlemek, öğretim programına paralel olarak Judeo-Espanyol diline vakıf olanlar için iki ayda bir ‘Ladino dilinde Tevrat’ gibi seri konferanslar gerçekleştirmek, ulusal çapta artık popüler olmuş seminerler düzenlemek ve uluslararası çapta konferansların organizasyonu bulunuyor. Merkez, üniversite öğrencileri ve araştırmacıların seminerlere katılmasını, üniversiteler arası akademik değişimler ve akademik çalışmaların İsrail’de ve dünyada yayınlanmasını teşvik etmekte. Dünyadaki tüm öğrenci ve araştırmacılara kapılarını açan bir kurum olup, bilgi ve tecrübesiyle teknolojik imkânlarını onların istifadesine hazır tutmakta. Şimdiye kadar Salti Ladino Merkezi 12 Master derecesi (MA), ve sekiz Doktora (Ph.D) unvanı verdi. Bu ders yılında da yedi doktora öğrencisi ve yüksek lisans öğretimine devam eden sekiz öğrencisi bulunuyor.
On yıldan beri süregelen zor ve özverili çalışmanın sonucu olarak Salti Merkezi, kabiliyetli öğretim üyeleri ve çalışkan öğrencileri, zengin kütüphanesi sayesinde ve dünyanın en prestijli akademik basınında olduğu gibi Merkezin bizzat yayınladığı Ladinar mecmuası sayesinde dünya çapında bir şöhrete sahip oldu.
Merkezin akademik profilleri yüksek öğretim kadrosu çeşitli araştırma alanlarında faaliyetlerini sürdürmekte:
Dr. Nina Pinto – folklor, mizah ve Haketiya,
Dr. Nivi Gomel – dil, söylem ve çeviri öğretimi,
Dr. Susy Gruss – modern edebiyat,
Dr. Dov Cohen – geleneksel ve din edebiyatı
Bn. Sandra Katz – Yüksek lisans yapanlara İspanyolca dilini öğretmektedir.
Hâlihazırda Salti Merkezi birçok araştırma projesine ev sahipliği yapmakta. Bunlar arasında Dr. Dov Cohen ve Mr. Nisim Caridi’nin yeni tamamladıkları kütüphane içeriğinin bilgisayar bibliografik kataloglanmasıdır. Referans kitaplığında 2500 kadar başlık, bunlar arasında altıyüz elli eski kitap eski Judeo-Espanyol gazete koleksiyonları, mecmuaları, monografiler, makaleler ve tezler bulunmakta.
Salti Merkezi, Sefarad kültürünün araştırılmasıyla ilgili aşağıdaki çalışmaların yayınlanmasını destek ve vesile olmuştur:
Ora (Rodrigue) Schwarzwald’ın Sidur para mujeres en Ladino (Kadınlar için Ladino Sidur –dua-kitabı) ; Elena Romero’nun Estudios sefardıes dedicados a la memoria de İacob M. Hassan (Jacob M. Hassan anısına adanmış sefarad etüdleri), Michal Held’in Ven te kontare (gel sana anlatayım!), Şmuel Refael’in Un grito en el silencio (Karanlıkta bir çığlık).
Salti Ladino merkezinin faaliyetini içeren, etkinliklere davetiyelerin yayınlandığı, öğrencilere faydalı bilgilerin verildiği ve online elektronik posta başvuru formu içeren ve devamlı güncelleşen bir internet sitesi de bulunuyor. (www.ladino-biu.com).
Salti Ladino Merkezi, Sefarad dil ve kültürünün bir kültürel miras olarak gelecek nesillere aktarılması, araştırma ve öğretim yoluyla konuşulması, anlaşılması ve korunması alanlarındaki çalışmalarıyla İsrail’de ve akademik dünyada büyük bir takdirle izlenmekte.
SELİM AMADO
