Tarihte haftanın olayı

ABD’de bakanlık yapan Yahudi asıllı ilk kişi olan Oscar Solomon Straus 23 Aralık 1850’de Otterberg, Almanya’da dünyaya geldi.

Kavram
19 Aralık 2012 Çarşamba

Straus ailesinin 5 çocuğundan en küçüğü olan Oscar, doğumundan kısa bir süre sonra 1854’te ailesiyle birlikte Georgia. ABD’ye göç etti. Oscar Straus Amerikan iç savaşından hemen önce ailesini Georgia’da bırakarak New York’a geldi. Burada Columbia Üniversitesi’nde Hukuk eğitimi aldı. Babası ise Georgia’da kalarak iç savaş boyunca Konfederasyon ordusunda savaştı. Kardeşleri ise babaları askerde olduğu sürece babalarının dükkânında ticaret yaptılar.

Oscar Straus 1873’teki mezuniyetinin ardında 1881’e kadar mesleği olan avukatlık yaptı. Bu arada Straus ailesinin geri kalanları da savaş sonrası New York’a göç etti ve burada kardeşlerden Isidor ve Nathan babaları Lazarus ile birlikte baba mesleği olan porselen ve yemek takımı ticareti ile uğraşmaya başladılar. Oscar’da 1881’den itibaren bir süre ticaret ile uğraştıktan sonra 1887 yılında İstanbul’a geldi. Oscar Solomon Straus İstanbul’da ilki 1887-89 yılları arasında, ikincisi de 1898-99 yıllarında olmak üzere iki dönem ABD büyükelçilik temsilcisi olarak görev yaptı.

Aralık 1906’da ABD başkanı Theodore Roosevelt tarafından Ticaret ve Çalışma Bakanlığı’na getirildi. Oscar Straus böylece bakanlık görevine getirilen Yahudi asıllı ilk kişi oldu. Bakanlığı süresince göçmenlik bürosu da kendine bağlanan Straus, Aşırı fikirli ‘anarşist’ kişilerin göçmen olarak ABD’ye gelmesini engellemek için müfettişlerin yerel polis ve gizli servis elemanlarıyla yakın bir işbirliğine gitmelerini sağladı. Başkanın değişmesiyle birlikte 1909’da bakanlık görevinden ayrılan Straus, 1909-10 yıllarında tekrar İstanbul’a gelerek bu sefer ABD Büyükelçisi olarak görev yaptı. 1912 yılında New York Valiliği için aday olan fakat daha sonra adaylığını geri çeken Straus 1922’de “Under Four Administrations” adıyla bir hatırat yayınladı.

Oscar
Straus’un kardeşlerinin hayatı da Oscar kadar başarılı geçti. New York’ta ünlü Macy’s dükkânının önce ortağı daha sonra ise sahibi olan Isidor ve Nathan Straus çok zengin oldular.
1912 yılında yaptıkları bir Avrupa seyahati sonrası Nathan, Filistin’i ziyaret etmek isterken Isidor New York’a dönmeyi tercih etti. Isidor Straus ne yazık ki New York’a dönmeyi başaramayarak eşi Ida ile birlikte bindikleri Titanik adlı gemide 1.514 kişiyle birlikte hayatlarını kaybettiler. Bir süre daha Filistin’de kalan Nathan ise büyük bağışlarda bulundu ve özellikle buradaki sağlık koşullarının gelişmesinde büyük katkıları oldu. 1927 yılında yeni kurulmakta olan bir şehre ismini onurlandırmak adına Nathan’dan esinlenilerek Netanya ismi verildi. Servetinin üçte ikisini hayır işleri için harcayan Nathan Straus 1931 yılında New York’ta yaşamını yitirdi.

3 Mayıs 1926’da hayata veda eden Oscar Solomon Straus için  devlet adamlığı süresince göstermiş olduğu başarıları onurlandırmak adına Washington’da Oscar Straus anıtı bulunmaktadır.

Delevi Almaleh