Takıntılı düşünce ve davranış olarak adlandırılabilecek ‘Obsesif kompulsif bozukluk’ çocuklarda da sık görülen bir durumdur. Ancak fark edilip, zamanında önlemi alınmaz ise, ilerleyen yaşlarda insanın günlük yaşantısını etkileyebilecek bir hale gelebilir
Uzm. Psk. Selin ALPANDA
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), takıntılı düşünce ve davranış olarak bilinir. Obsesyon; ısrarcı, bilinçli bir çaba ile kovulamayan, tekrar eden düşünce, imge ya da dürtülerdir. Obsesyonu olan bir kişi düşüncelerinin saçma olduğunu bilir ancak yine de düşüncelerini kontrol etmekte zorlanır. Kompulsiyon ise kişinin obsesif düşüncelerini rahatlatmak için ürettiği, engelleyemediği bilişsel eylem veya davranıştır. Kişinin bu bilişsel eylemlerinden ve davranışlardan vazgeçememesinin nedeni obsesyonlarından kaynaklanan kaygıyı azaltmaktır. Obsesif kompulsif bozukluğu olan bir kişi ellerini yıkadığı zaman tam temizlenmediğini düşünerek sürekli ellerini yıkayabilir; kapıyı defalarca kilitleyip açabilir ve bunlar gibi birçok yineleyici davranış ortaya koyabilir.
ÇOCUKLARDA DA GÖRÜLÜR
Obsesif kompulsif bozukluğu çocuklarda da görünmektedir. Çocuklar şikayetlerini “İçimden gelen sese engel olamıyorum!” şeklinde ifade edebilirler. Bazen ise sıkıntılarını hiç ifade edemeseler de yaptıkları davranışlardan sıkıntılı oldukları gözlemlenebilir. Örneğin temiz olduğuna ikna olamayabilir, dokunsal temastan kaçınabilir ve fazla ısrarcı görünebilir. Çocukluk döneminde başlayan OKB fark edildiği zaman tıbbi ve psikolojik yardım alınmaz ise çocuğun bilişsel yapısı yeterince gelişmemiş olduğundan dolayı OKB ilerleyebilir ve çocuğun günlük yaşamındaki işlevselliğini bozabilir. Çocuk çevresine karşı uyum sağlamakta zorlanabilir, akademik hayatı olumsuz yönde etkilenebilir.
OKB, beyin hasarları, tümörleri sonucu oluşabilir, frontal lob, singulat girus, basal ganglionların fonksiyonel bozukluklarında ortaya çıkabilir. Ayrıca OKB’nin dopamin ve seratonin nörotransmitterleri ile ilgili olduğu söylenmektedir. Obsesif kompulsif bozukluğun genetik geçişi vardır.
BAŞKA RAHATSIZLIKLARLA KARIŞABİLİR
OKB, çoğunlukla gırtlak temizleme, göz kırma ve benzeri tiklerle kendini gösteren Tourette Sendromu ile karışabilir ve bazı psikotik rahatsızlıkların başlangıcı olabilir. Bu nedenle benzer öykülerde çocuğun öncelikli olarak nörolojik ve psikiyatrik muayeneden geçmesi gereklidir. Ayrıca tedavi sürecinin hızlanması için OKB’nin çocuğun bilişsel işlevlerini ne düzeyde etkilediğini belirlemeye yardımcı olan nöropsikolojik testlerden geçmesi ve çocuğun kaygılarını yenmesini kolaylaştırıcı terapötik sürece dahil edilmesi önemlidir.
Uzm. Psk. Selin ALPANDA
