Romney seçim öncesinde İsrail’e yaptığı ziyarette İran konusunda İsrail’e tam destek vereceğini açıkladı; ABD Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınması gerektiğini belirtti
ABD’nin Cumhuriyetçi Başkan Adayı Mitt Romney pazar günkü konuşmasında Kudüs’ü, Yahudi Devletinin başkenti olarak tanımladı. Romney ayrıca CNN’e verdiği röportajda, “Her milletin kendi başkentini seçme gücü vardır ve Kudüs İsrail’in başkentidir. Eninde sonunda ABD’nin de senelerdir ön gördüğü politikası doğrultusunda büyükelçiliğimizi Kudüs’e taşımalıyız,” dedi. 1995’de geçirilen bir yasa ile Kudüs resmen İsrail’in başkenti olarak kabul edilmiş ve büyükelçiliğin Tel Aviv’den Kudüs’e taşınması gerektiği belirtilmişti. Ancak ABD’nin son üç başkanı güvenlik ve diplomatik kaygılardan dolayı yasayı askıya aldı.
Romney Kudüs’te yaptığı konuşmasında İran’ın nükleer kapasiteye sahip olmasının engellenmesinin ABD’nin ‘kutsal görevi ve ahlaki zorunluluğu’ olduğunu belirtti. Romney Tahran’ın, Esad rejimini ve teröristleri desteklediğini söyledi. Başkan adayı İranlı liderlerin İsrail’i haritadan silme tehditlerine inanmayanların saf veya daha kötüsü olduğunu ekledi ve “Biz İsrail’in kendisini savunma hakkını ve ABD’nin İsrail’in yanında olması hakkını tanıyoruz,” dedi.
Romney, ABD ve İsrail’in daimi dostluklarını ‘temel gerçek’ olarak nitelendirirken, Obama ve İsrailli liderler arasında çıkan tansiyona doğrudan değinmeden iki ülke arasındaki diplomatik farklılıkların sadece İsrail’in düşmanlarını cesaretlendirdiğini ileri sürdü. Obama birkaç kez İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim yerleri inşasını durdurarak sözlerini yerine getirmesi gerektiğini söyleyerek İsrailli liderlerle gerginlik yaşamıştı. Romney İsrail’i hiçbir zaman eleştirmeyeceğini ve müttefik İsrail’e daima sadık kalacağını dile getirdi.
Romney’nin on bir İsrailli olimpiyat atletinin öldürüldüğü 1972 Münih Katliamından bahsetmesi büyük alkış topladı. Romney, “Bu gibi trajediler sadece geçmişle sınırlı değildir; onlar daima nefret eylemlerinin arkasındadır,” dedi. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Münih kurbanları için Londra 2012 açılış töreninde bir dakikalık saygı duruşu önerisini reddetmişti.
İSRAİLLİ LİDERLERLE GÖRÜŞME SICAK BİR HAVADA GEÇTİ
Romney Kudüs’teki konuşmasının öncesinde İsrailli liderler tarafından sıcak bir şekilde karşılandı. İlk olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşen Romney İran’a daha gerçekçi bir askeri tehdit yapılması gerektiğini söyledi ve bu konuda Netanyahu ile fikir birliği içinde olduklarını belirtti. Ardından İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres ile yapılan görüşmenin konusu yine İran’dı. Peres İslam Cumhuriyetine karşı alınan diplomatik tedbirleri memnuniyetle karşıladıklarını ve inandırıcı bir askeri tehdidin buna eklenmesinin gerekli olduğunu vurguladı. Peres, İsrail’in güvenliğinin ABD için öncelikli olduğunu bildiklerini ve İran’ın sadece İsrail’in problemi olmadığını belirtti.
Romney Kudüs’teki temaslarına muhalefet lideri Şaul Mofaz ile devam etti. Mofaz, Romney’e İran’a askeri saldırı dışında yaptırımların hâlâ etkili olabileceğini ve askeri operasyonun zamanının henüz gelmediğini ancak her türlü ihtimale karşı ABD ile tam işbirliği içinde hazırlıklı olmaları gerektiğini söyledi. Amerikan Yönetiminin bu konudaki kararlılığını öven Mofaz kapalı bir şekilde Obama’ya iltifat etmiş oldu. İkili aynı zamanda İsrail’in Türkiye ile ilişkilerini düzeltmesi gerektiği ve Filistinlilerle barış masasına geri dönmesi konusunda görüş birliğine vardılar.
ROMNEY-FAYYAD GÖRÜŞMESİ GÖLGEDE KALDI
Romney’nin FÖY lideri Mahmud Abbas ile değil de yalnız Başbakan Salam Fayyad ile görüşmesi göze çarptı. Ayrıca görüşmenin meclisin bulunduğu Ramallah yerine Kudüs’te yapılması ve görüşme süresinin kısalığı dikkatlerden kaçmadı. Buna karşın, 2008’deki seçimlerin öncesinde Obama Ramallah’daki FÖY liderleri ile yaptığı görüşmelere çok önem vermişti. Filistinli yetkililer bu gezinin tamamıyla kasım seçimleri için Yahudilerden oy toplama amaçlı bir gösteri olduğu için duruma şaşırmadıklarını söyledi.
