Hayfa Üniversitesinin yaptığı araştırma sonucuna göre İsrailli Arapların üçte ikisi İsrail’de yaşama fikrine uyum sağlıyor. İsrail’de ekonomik ve politik istikrar olduğu gibi rahatlık, özgürlük, iş olduğunu söyleyen Arapların yüzde 60’ı İsrail’i anavatanları olarak gördüklerini söylüyorlar
Hayfa Üniversitesinden Prof. Sami Samura tarafından hazırlanan 2011 Arap-Yahudi İlişkileri Endeksine göre, İsrail’de yaşayan Arapların yüzde 80’i İsrail’i Nakba (Arap dünyasının İsrail’in kuruluşunu bir felaket olarak addetmesi) için suçluyor. Arapların yüzde 60’ı İsrail’i Yahudi çoğunluğun olduğu bir devlet olarak kabul ediyor fakat yüzde 63’ü bunun adil olmadığına inandıklarını söylüyor. Katılımcıların yüzde 73’ü, İsrail Hükümetinin Araplara eşitliği hak etmeyen ikinci sınıf vatandaş olarak davrandığını düşünüyor.
Buna ek olarak ankete katılan Arapların yüzde 68,3’ü başka ülkeler yerine İsrail’de yaşamayı tercih ediyor. Arapların yüzde 56,5’i, İsrail’i İbranice konuşulan bir devlet olarak kabul ettiklerini ve yüzde 58’i de Şabat’ı dinlenme günü olarak kabul ettiklerini gösterdiler.
İsrail’i ülke olarak mı yoksa ulusal kimlik olarak mı tercih edersiniz sorusuna Prof. Samura’nın Araplar’dan aldığı cevaplar karışık oldu. Samura açıklamasında “Bir tarafta Arapların İsrail topraklarına olan bağlılıkları var ama diğer tarafta İsrail Devletinin sunduğu rahatlık, özgürlük ve istikrar da var. Galile’de yaşayan Araplarla Filistin, Lübnan ve Mısır’da yaşayan Arapların hayatlarını karşılaştıramazsınız. İsrail’de ekonomik ve politik istikrarın yanı sıra bir sürü avantaj ve modern bir yaşam var. İslamistlerin yönetimi ele geçirmesi gibi bir durum yok,” dedi.
Samura’nın bulgularına göre soruları cevaplayan İsrailli Arapların yüzde 71’i, İsrail’in yaşamak için iyi bir yer olduğunu ve yüzde 60’ı da İsrail’i evleri ve anavatanları olarak gördüklerini belirttiler.
Samura’ya göre uzun vadede akıl ve sağduyu aşırı uç düşüncelere üstün geliyor. Fakat buna rağmen, anket sonuçlarında aşırı fikirlere de rastlandı. Ankete katılan İsrailli Arapların yüzde 19’u İsrail’in var olma hakkı olmadığını düşünüyor; bu rakam 2003’te yüzde 11’di. Samura anketin sonucuna dair, “Büyük farklılıklara rağmen, İsrail’de Yahudi çoğunluğun ve Arap çoğunluğun beraber yaşaması için bir mutabakat var ve hâlâ ortak bir toplum oluşturmak için bir temel bulunmakta,” dedi.
1.400 kişiden oluşan anket katılımcılarının yarısı Yahudi, yarısı İsrailli Araplardan oluşuyor. Ankette çıkan çarpıcı bir diğer nokta ise Yahudiler ile Araplar arasında en iyi ilişkinin eski Başbakan Yitzhak Rabin’in suikastının olduğu 1995 yılında olması.
