Hayatımıza yön veren önemli duyularımızdan biri olan koku bakın nelere kadir...
Hayatımızda verdiğimiz kararlarımızın büyük bölümü duygularımızın yol gösterisiyle gerçekleşir. Duygularımız bizi harekete geçirir ve davranışlarımız ile sonuca ilerleriz. Duygularımızı direkt etkileyen duyularımız ise karar aşamasında aktif rol oynar. Her duyunun davranışlarımız üzerinde büyük etkisi bulunur ancak en etkilisi ‘koku’dur. Birçok kararımızda biz fark etmesek de bizi yönlendiren ‘koku’ duyumuzun satın alma kararında da büyük rol oynadığını biliyor muydunuz?
Koku duyusunun etkisi üzerine bugüne kadar yapılan araştırmalardan öyle bir sonuca varılmış ki hayat arkadaşımızı seçerken bile koku duyumuz bizi yönlendiriyor. Ortalama her gün 20.000 kez nefes alıp veriyor ve her nefeste de kokladığımızdan yola çıkan uzmanlar bu duyunun beyine en dolaysız yoldan bağlı olduğu ve en etkili temel duyu olduğu kanıtladı.
Koku duyumuzun davranışlarımız üzerindeki bu etkisi iş dünyasını da harekete geçirdi. Pek çok alanda koku artık bilinçli olarak kullanılıyor. Hangi ortamda, hangi işletmede, ne tarz kokular kişinin davranışını etkiler çalışmaları ise öne çıkmaya başladı. Hizmet sektöründe oteller, restoranlar, hava limanları, alışveriş merkezleri kendi kokularını oluşturmaya başladı bile.
Müşteri çekmenin
yeni yolu:
KOKU TUZAKLARI
Tüketicinin satın alma arzusunu tetiklemek için mağaza sahiplerinin bulduğu son yöntem, müşterileri kokularla baştan çıkartmak. Çünkü insanoğlunun yaşamı boyunca her koku özel bir kodlamayla koku belleğinde arşivleniyor. Bu yöntemin ne denli etkili olduğunu ilk keşfedenlerden bir ABD’li yatak üreticisi. 400 mağazadan oluşan çok geniş bir perakende zincirine sahip olan şirket, mağazalarında kullandıkları sakinleştirici bir kokunun müşterileri şilte ve yatak takımı satın almaya özendirdiğini keşfetti.
İlginç birkaç örneği paylaşmak istiyorum. NIKE firması tarafından gerçekleştirilen deney en ilginçlerinden. İçindeki her şey aynı şekilde dekore edilmiş iki ayrı odaya birer çift Nike koşu ayakkabısı yerleştirildi, Ayakkabılar tıpatıp aynı modeldi. Bir odaya karışık floral bir koku verildi, diğer odaya ise koku verilmedi. Daha sonra yapılan ankette, denekler yüzde 84 oranında kokulu odadaki ayakkabıyı tercih ederken, ek olarak daha da ilginç bir sonuç da, kokulu odadaki ayakkabı fiyatlarının daha yüksek olarak tahmin edilmesiydi.
Koku mühendisleri
işbaşında
Ancak koku kullanarak satın alma gücünü artırmak isteyen kurumların da doğru aromayı bulması önem taşıyor. Bugün otel zincirleri için geliştirilen kokuda yeşil çay, sardunya, sarmaşık, sedir ağacı ve frezya karışımından yararlanıyor. Uzmanlara göre bu koku otel lobilerinde huzur verici bir atmosfer yaratıyor.
Sony de koku modasına uyan şirketlerden biri. Geçen yıl elektronik ürünlerini daha çok erkeklerin satın aldığını fark eden şirket yetkilileri, kadınları da müşterileri arasına katmanın yollarını aramış. “Bizim ürünlerimiz görme ve işitme duyularına hitap ediyor” diyen Sony Mağazaları Yaratıcı Tasarımcısı Christine Belich, “Bu durumda duyusal deneyimi tamamlamak için koku ilavesinin gereği olduğunu düşündük” diyor. Sony bu kokuyu şu anda ABD’deki 37 mağazasında deniyor.
Tüketiciyi burundan
tavlamak
Tabi bu yönteme karşı çıkan bir kesim de yok değil. Birçok kurumun koku yöntemi ile satın alma gücünü artırmaya çalışması ‘tüketicileri burunlarından tavlama’ olarak nitelendirilirken, bunun etik olmadığı savunuluyor. ‘The Nose: A Profile of Sex, Beauty and Survival (Burun: Seks, Güzellik ve Hayatta Kalma Profili)’ isimli kitabın yazarı Gabrielle Glaser, “Sony’nin kadınları kokular ile kandırması bence aşağılayıcı bir tutum. Sizi en zayıf tarafınızdan yakalayıp bundan çıkar sağlıyor” diyor.
Kokuların haritası çıkarıldı
Bilim adamları tüketicilerin kokulara nasıl tepki verdiği konusunda çok geniş bir araştırma yürüttü. Sentetik koku üreticilerinden biri olan International Flavors & Fragrances isimli şirket bazı kokuların haritasını çıkarttı. Bu haritaya göre:
KAVUN
Bu koku evrensel olarak dostluk, gençlik ve mutluluk duygularını uyandırır. ABD’de ayrıca kırmızı renk ve satensi yüzeylerle ilişkilendirildiği görülüyor.
VANİLYA
Amerikalılar bu kokuyu rahatlık, Fransızlar ise dişilik ve zariflikle bağdaştırıyor. Ancak bazı Asya ülkelerinde şurup ve yapışkanlık hissini çağrıştırıyor.
SANDAL AĞACI
Odunumsu aromalar ABD’de kadınlar arasında erotizmi en fazla çağrıştıran kokular arasında yer alıyor. Sandal ağacı ayrıca koyu mavi tonlarını ve deri hissini uyandırıyor.
YASEMİN
Bu koku özellikle Hindistan’da çok yaygın olarak kullanılır. Hintli kadınlar bu kokuyu saçlarına sürerler. Ancak ABD’de bazı tüketiciler bu kokuyu fazla ağır bulup olumsuz hislere kapıldıklarını belirtiyor.
GÜL
Aşk, muhabbet sevgi duygusunu yükseltiyor kişiler arası duygusal çatışmaları ve çalkantıları dinginleştiriyor.
YILANG-YILANG
Cinsel isteği yükseltiyor. Bununla birlikte kişinin duyuları keskinleşiyor ve bu duyularını farkına varmasını sağlıyor.
LİMON
Rahatlatıyor, sinirleri gevşetiyor, ferahlatıyor.
LAVANTA
Erkekler üzerinde cinsel gücü uyarıcı bir etki yaratıyor. Şifa verici ve temizleyici olarak kullanılıyor.
PAPATYA
İnsanın içini hoş bir sevinçle dolduruyor, saf duyguları harekete geçiriyor.
