Daniel Pearl / Steve Reich Müziğin seven elleri, terörün yok edici ellerini ehlileştirebilir mi?

Onlar ülkeyi kılıçla kazanmadılar, 

Kendi bilekleriyle zafere ulaşmadılar. 

Senin sağ elin, bileğin, yüzünün ışığı sayesinde oldu bu; 

Çünkü sen onları sevdin. 

(Mezmurlar 44: 3)


Rubi ASA
6 Temmuz 2011 Çarşamba

Eller;

Tanrı’nın sağ eli, sevgi dolu bileği, Adem’e dokunduğu el. Bir anne adayının, karnındaki çocuğunu okşayışındaki eller. Bir sanatçının, enstrümanını konuşturan, notaları canlandıran elleri. Bir gazetecinin kalemini cesurca hareket ettirdi eller. Bir teröristin, bir başı –bir insan başını- gövdesinden hunharca kopardığı, kanlı eller… İnsan eli; insanın yaratıcı ve yok edici elleri…

Altı aylık hamile karısına, yemeğe geç kalabileceğini söyleyerek evden çıkan Daniel Pearl; bir daha evine hiç dönemedi, haftalarca kendisinden haber alınamadı,

 Tam bir ay sonra İnternet’te Daniel Pearl’ün hunharca öldürülüşünü gösteren bir video yayınlandı. Pearl’ün cesedi mayıs ayında ele geçirilip Amerika Birleşik Devletleri’ne getirildi. 

Wall Street Journal Güney Asya Büro şefi olan Daniel Pearl; peşinde olduğu öyküyü; radikal bir Pakistanlı din adamı ile 2001 Aralık ayında bir uçakta ayakkabısına gizlediği bombayı patlatma teşebbüsünde bulunan Richard Reid arasındaki bağlantıyı, araştırırken Karaçi’ye sürüklenir. İngiliz eğitimli bir Pakistanlı olan Ömer Şeyh tarafından organize edilen bir grup militan, Pearl’ü din adamıyla görüşmeye götürmek bahanesiyle kaçırmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre ölüme giden saatlerde bir El Kaide yetkilisi Şeyh Muhammed’e Pearl’ü kaçıranların elinden almasını söyledi. Muhammed ve yeğeni olduğu öne sürülen iki kişi Karaçi yakınlarında Pearl’ün tutulduğu hücre evine geldi. Muhammed burada önce Pearl’ün boğazını kesti ama suç ortağı video kamerayı çalıştıramadı. Muhammed bunun üzerine öldürme sahnesini tekrarladı. Bu kez Pearl’ün kafasını bedeninden ayırdı. Gazetecinin cesedini parçalayıp hücre evine gömdüler.

 Bir ay sonra, Şeyh Ahmet Ömer Sait ve diğer üç şüpheli şahıs Pearl’ün kaçırılması ve öldürülmesindeki rolleri nedeniyle cinayetle suçlandı. 

Şeyh, 15 Temmuz 2002’de Pakistan mahkemesi tarafından suçlu bulundu, ardından ölüm cezasına çarptırıldı. 

Wall Street Journal muhabiri Daniel Pearl’ün Pakistan’ın Karaçi kentinde kaçırılmasından sonra gelişen olayları tüm dünya beş hafta boyunca endişeyle izlemişti. Sonra vahşice öldürülüşünün şok edici haberleri geldi. Daniel Pearl cinayetini çözen Pakistanlı araştırmacı ve emniyet görevlisi Mir Zübeyr Mahmud, bir yıla yakın araştırmaları sonucu militanların ortaya çıkarılmasını sağlamıştı. 

22 Ocak 2011’de, 11 Eylül saldırılarını planladığı öne sürülen Halid Şeyh Muhammed’in dokuz yıl önce Amerikalı gazeteci Daniel Pearl’ün boğazını kesen kişi olduğu sağ elinin damar yapısından anlaşıldığı ortaya atıldı.

2003’te yakalandığında El Kaide üyesi Halid Şeyh Muhammed’in 11 Eylül saldırılarının beyni olduğuna inanmakta güçlük çekilmişti. O tarihten bu yana Küba’daki Guantanamo Üssü’nde tutuklu bulunan Muhammed’in 2002 yılında Amerikalı ünlü gazeteci Daniel Pearl’ün başını kamera önünde hunharca kesen elin de sahibi olduğu kanıtlandı. Gerçi Halid Şeyh Muhammed 2007’de bir duruşmada Daniel Pearl’ü öldürdüğünü söylemişti ama yetkililer bunun bir şaşırtmaca olduğu kanaatiyle kendisine bir suçlama isnat etmemişti.

Daniel Pearl’ün Karaçi’de bulunma sebebi, kaçırılışı ve onu bulabilmek için sergilenen yoğun çabaların öyküsü çok kısa sürede medyada ve özellikle film endüstrisinde karşılığını buldu. Filmde kaçırılan kocasının vahşice öldürülmesinin ürkütücü ve unutulmaz öyküsünü anlatan bir kadın var. 

Yönetmenliğini Michael Winterbottom’un yaptığı film Dan Futterman, Angelina Jolie’nin olağanüstü oyunculuklarıyla öne çıkan ve “Güçlü Bir Yürek “ adıyla gösterilen film.

Günümüzde modern müziğin avangart bestecilerinden biri olan Steve Reich’ın Pearl’e adadığı “Daniel Variations” adlı bestesi Amerika’da yılın modern müzik kategorisinde büyük ödülü kazandı. Los Angeles Master Choral ile seslendirilen eseri Şef Grand Gershon yönetti ve Ecm kayda geçti ve yılın CD kaydı ödülünü kazandı.

Steve Reich 3 Ekim 1936 doğmuş, alışılmamış ve çok ilginç Amerikalı bir bestecidir.

Tarzı hemen hiç bir müzik üslubuna uymayan ama minimalizme yakın da duran bu besteci Pearl’e adadığı başyapıtı öncesi ‘Double Sextet 2/5’ albümü ile dikkatleri çekmişti.

Tekrar eden figürler ve yavaş harmonik ritimler içeren besteleriyle Amerikan çağdaş müziğini önemli ölçüde etkilemiş olan Steve Reich, The Guardian tarafından “müzik tarihini değiştirmiş olan birkaç besteciden biri” olarak nitelendirildi. 

2007’de Polar Music Ödülü kazanan sanatçı, Double Sextet çalışmasıyla da 2009’da Pulitzer müzik ödülüne layık görüldü. İki flüt, klarnet, vibrafon, piyano, keman ve çello sextet’i içeren bu eser, The Philadelphia Inquirer tarafından “çağımızın en iyi çalışması” olarak tanımlandı. Albümün ikinci çalışması 2X5, iki özdeş elektrik gitar, basgitar, piyano ve davul quintet’i içeriyor.

İkinci yapıtı ‘Tehilim’de Mezmurlar’dan alıntılarla minimalizmin çağdaş izlerini sürdü. ‘Different Trains’de Kronos Quartet’in enfes yorumu ve Pet Metheny’nın gitarı ile aralıksız Auschwitz’e yolcu taşıyan trenlerin sonsuza dek sürecek ray seslerindeki adımların tekrarıyla ölümün anlatımının bestesini yapmıştır. 

‘Daniel Variations’da ise beste dört bölümden oluşuyor. İlki ‘I saw a dream. İmages upon my bed & visions in my head frightened me.’ Bölüm Daniel kitabından alınmış ve Babil Kralı Nabukadnezar ağzından Daniel’e rüyasında yıkım ve terör hakkındaki sorularına yanıt arıyor.

İkinci bölüm ‘My name is Daniel Pearl (I’am a Jewish American from Encino California)’ Daniel’in rehin alındığında ölüm anı öncesi kaydettirilen video kaydındaki ilk beş kelimeyi alıyor. Yahudi ve birçok diğer inançlarda “Adın kaderin” olduğunu anlatan sözcüklerle ve müzikal tekrarlarla anlatılır bölüm. Üçüncü bölüm ‘Let the dream fall back on the dreaded.’ Bu bölümde yine Daniel kitabından alınan pasajlarla ilk bölümdeki Nabukadnezar sorularına bu kez Daniel yanıt verir. Son bölüm günceldir Pearl’ün arkadaşlarından biri olan besteci ve müzisyen Tom Jennings’in Daniel Pearl ile yaptığı müzik sohbetine ayrılmıştır.

Steve Reich bu konsept yapıtıyla güncel insanlık tarihinin varoluş sorunlarına farklı bir boyut katıyor. Eski Ahid bölümlerinden alınan sözcüklerle terörün tarihin her döneminde Pearl’ün son video kayıtlarındak i sözcüklerinden yansıyan acılardan farklı olmadığını vahşetin ve şiddetin insanlığın en büyük günahı ve vazgeçemediği zaafı olduğunu belirtiyor.