Fransa, Almanya, Ukrayna, ABD ve Romanya’dan katılımcıların yer aldığı Holokost Sempozyumu, komünist yönetim altındaki ülkelerde bulunan ve yıllar boyunca ortaya çıkarılamayan toplu mezarlara dikkat çekti
Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden ve ABD’den onlarca tarihçi ve akademisyen, Romanya’nın başkentinde düzenlenen Holokost Sempozyumu’nda bir araya geldiler. Sempozyum, faşist diktatör Ion Antonescu’nun öldürdüğü ve toplu mezara gömdürdüğü 12 bin Yahudi’nin katledilmesinin 70. anma yıldönümünde gerçekleşti.
ABD’deki Washington Holokost Anma Müzesi’ndeki Holokost Eğitim ve Çalışmaları Merkezi’nden Paul Shapiro, savaş sırasında konsantrasyon kamplarının faal olarak çalışmaya başlamasından önce, Doğu Avrupa’da bir milyon Yahudi’nin öldürüldüğünü ve toplu mezarlara gömüldüğünü belirtti. Shapiro, savaş sonrasında bu ülkelerin komünist rejimi altında yönetilmesinden dolayı bu toplu mezarların uzun süre ortaya çıkarılamadığını vurguladı.
Geçtiğimiz yıl kuzey Romanya’da, 1941 pogromunun yaşandığı Iasi şehri yakınlarında bir toplu mezar ortaya çıkarıldı. Mezarda 36 kişinin cesedine ulaşıldı.
Shapiro, o dönemlerde Yahudilerin, yerel yetkililer ve sivil işbirlikçileri tarafından sokak ortasında öldürüldüğünü, Yahudi olmayan halkın ise bu duruma hiç tepki göstermediğini belirtti. 1940- 1944 yılları arasında Romanya’da başbakanlık yapan faşizm yanlısı diktatör Ion Antenescu zamanında Romanya’da 280 bin Yahudi ve 11 bin Çingene öldürüldü. Komünizm dönemlerinde ise ülke liderleri ülkenin Holokost’a katkılarını reddettiler. 2004 yılında ise Cumhurbaşkanı Ion Iliescu, Elie Wiesel başkanlığında uluslararası bir komisyon kurarak ülkesinin savaş sırasındaki rolünü araştırmaya başladı. Bugün Romanya’da halen 6 bin civarında Yahudi yaşıyor.
